CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNDE TÜRK KAMU PERSONEL YÖNETİMİNİN ÖRGÜTLENMESİ

Yıl 2020, Sayı: 42, 49 - 96, 31.01.2021

Levent Demirelli Recep Aydın

Öz

Haziran 2017’den itibaren, Türkiye’de yeni bir hükümet sistemi, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi (CHS) uygulamadadır. Hükümet sistemindeki değişiklik, kamu yönetimi teşkilatlanmasında da kimi değişimleri beraberinde getirmiştir. Türkiye’deki kamu personel yönetiminin (merkezi) örgütlenmesi, değişime konu olan alanlardan biridir. Bu çalışma, yeni hükümet sistemine geçiş sonrasında oluşturulan yeni kamu personel yönetimi örgütlenmesinin ana hatlarını ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Çalışmanın amacı doğrultusunda, ilgili mevzuata dayalı olan ve hem CHS öncesindeki hem de CHS dönemindeki personel yönetimi örgütlenmesini içeren bir veri seti oluşturulmuştur. Oluşturulan veri setiyle, bir yandan yeni kamu personel yönetimi örgütlenmesinin bileşenleri ve bunların kapsamları, görevleri, işlevleri ve rolleri —CHS öncesiyle karşılaştırmalı bir biçimde— netleştirilmeye çalışılırken, diğer yandan elde edilen bulgularla yeni personel yönetimi örgütlenmesine dair yeni gelişmekte olan yazında öne çıkan iki tespit sınanmıştır. Çözümleme sonucunda CHS döneminde yeni kamu personel yönetiminden sorumlu çatı kurumun Cumhurbaşkanlığı, örgütlerin ise Strateji ve Bütçe Başkanlığı (SBB) ile İnsan Kaynakları Ofisi (İKO) olduğu tespit edilmiştir. SBB’nin ‘yönetici-politika yapıcı’, İKO’nun ise ‘uygulamacı’ rolüyle öne çıktığı görülmüştür. Oluşturulan veri setinden elde edilen bulguların, yeni kamu personel yönetimine dair ilgili yazında ifade edilen tespitlerden biri olan ‘yetki karmaşası/çatışması’ tespitiyle örtüşmediği, diğer ‘çok parçalılık’ tespitininse Cumhurbaşkanlığının bir çatı örgüt hâline gelişi bağlamında yeniden değerlendirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kamu personel yönetimi, cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi, Strateji ve Bütçe Başkanlığı, İnsan Kaynakları Ofisi, Devlet Personel Başkanlığı

Kaynakça

• ACAR, O. K. (2019). “Personel Yönetiminden İnsan Kaynakları Yönetimine: Cumhuriyet Dönemi Kamu Personel Yönetim Tarihçesi”. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 24(1), 119–146.
• ALBAYRAK, S. O. (2020). “Türkiye’de Üst Kademe Kamu Yöneticiliğine Atanma”. Memleket Siyaset Yönetim, 15(33), 101–140.
• ARPACI, I., ve BAHARÇİÇEK, A. (2019). Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri Ne Diyor? Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerine İlişkin Bir İçerik Analizi. KAYFOR 17 Bildiriler Kitabı (ss. 289–312).
• ASLAN, O. E., KAVRUK, H., YILDIZ, M., ÜSTÜNER, Y., SAYAN, İ. Ö., ŞENER, H. E., ve URHAN, V. F. (2016). Merkezi Personel Hizmetleri Örgütlenmesi: Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere, Japonya. Ankara: TODAİE.
• ATAAY, F. (2017). “Türkiye’de Hükümet Sistemi Değişikliği: Parlamenter Sistemden Başkanlik Sistemine Geçiş”. Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 7–99.
• ÇETİN, Y. (2020). Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin Kamu Personel Rejimine Yansımaları. yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kahramanmaraş: Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• GÖÇGÜN, M. (2019). Cumhurbaşkanlığı Sisteminde Yeni İstihdam Türleri. Cumhurbaşkanlığı Sisteminde Yürütme Sempozyum Bildiri Kitabı (ss. 95–119). İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınevi. GÖZLER, K. (2016). “Elveda Kuvvetler Ayrılığı, Elveda Anayasa: 10 Aralık 2016 Tarihli Anayasa Değişikliği Teklifi Hakkında Bir Eleştiri”. Ankara Barosu Dergisi, (4), 25–36.
• GÖZLER, K. (2019). Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sisteminin Uygulamadaki Değeri: Bir Buçuk Yıllık Bir Bilanço. http://www.anayasa.gen.tr/cbhs-bilanco.htm (18.07.2020).
• GÖZLER, K. (2020). Devlet Personel Başkanlığının Web Sitesi Neden Hâlâ Yayında? Bir Altıncı Ay Dönümü Yazısı (“Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sisteminin Uygulamadaki Değeri” Başlıklı Makaleme Bir Ek). http://www.anayasa.gen.tr/dpb.htm (18.07.2020).
• GÜLER, B. A. (2005). Kamu Personeli: Sistem ve Yönetim. Ankara: İmge.
• KAMAN, N. (2019). Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ve Kamu Personel Hukukuna Etkileri. Cumhurbaşkanlığı Sisteminde Yürütme Sempozyum Bildiri Kitabı (ss. 85–95). İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınevi.
• KAYFOR. (2019). KAYFOR 17 Bildiriler Kitabı (Ed. E. Oktay, Ş. Pekküçükşen, ve A. Yıldırım,). Karaman.
• LLORENS, J. J., Klingner, D. E., ve Nalbandian, J. (2018). Public Personnel Management: Context and Strategies. New York: Routledge.
• Marmara Üniversitesi. (2019). Cumhurbaşkanlığı Sisteminde Yürütme Sempozyum Bildiri Kitabı. Marmara Üniversitesi Yayınevi.
• ORAL, İ. (2019). Merkezi Personel Yönetimi Örgütlenmesi: ABD ve Japonya Örnekleri ve Türkiye İçin Bir Model Önerisi. yayımlanmamış doktora tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• POLATOĞLU, A. (2017). “Anayasa Değişikliğinin Türk Kamu Yönetimine Getirdikleri”. Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 2–27.
• PYNES, J. E. (2013). Human Resources Management for Public and Nonprofit Organizations: A Strategic Approach. San Francisco: Jossey-Bass.
• SAYAN, İ. Ö., ve URHAN, F. (2020). “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Merkezi Personel Hizmetleri Örgütlenmesi”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(70), 1007–1022.
• SAYLAM, A., ve ARSLAN, Ü. (2019). Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemindeki Yapılanmanın Kurumsal Mantığının Kurumlara Etkisi: Devlet Personel Başkanlığı Örneği. (Ed. E. Oktay, Ş. Pekküçükşen, ve A. Yıldırım), KAYFOR 17 Bildiriler Kitabı (ss. 721–742). Karaman.
• SETA. (2018a). Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Üst Kademe Yöneticiler (Ed. M. Z. Sobacı ve Ö. Köseoğlu). İstanbul.
• SETA. (2018b). Dünyada Başkanlık Sistemi Uygulamaları: ABD, Brezilya, Arjantin, Meksika, Güney Kore, Şili (2. Basım; Ed. N. Miş, A. Aslan, M. E. Ayvaz, ve H. Duran). SETA.
• TC Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2020). 2019 Yılı Faaliyet Raporu. http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/03/Strateji_ve_Butce_Baskanligi_2019_Yili_Faaliyet_Raporu.pdf (18.07.2020) .
• TURAN, M. (2018). “Türkiye’nin Yeni Yönetim Düzeni: Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi”. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 7(3), 42–91.
• ZENGİN, O. (2019). “Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi ve İdari Yapıya Etkisi”. Emek Araştırmaları Dergisi, 10(15), 1–24.