BİR KANUNUN TAHLİLİ: 7248 SAYILI KANUN NEDİR, NE DEĞİLDİR?

Yıl 2020, Sayı: 42, 97 - 130, 31.01.2021

Mustafa Şentop

Öz

27 Mayıs 1960 askeri darbesi sonrasında Milli Birlik Komitesi, 14 Haziran
1960 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 12 Haziran 1960 tarihli ve 1 sayılı Kanun’la
belirli kişiler hakkında yargı yetkisi kullanmak üzere Yüksek Adalet Divanı’nı ve
Yüksek Soruşturma Kurulu’nu kurmuş; ayrıca bu kanunu geçmişe yürüterek 27
Mayıs 1960 tarihinden geçerli olacak şekilde yürürlüğe girmesini sağlamıştır. 1
Temmuz 2020 tarihinde yürürlüğe giren 23 Haziran 2020 tarihli ve 7248 sayılı Kanun
ise, 1 sayılı Kanun’un Yüksek Adalet Divanı ile Yüksek Soruşturma Kurulu’nu kuran
ve onlara müsadere konusunda özel yetkiler veren iki hükmünü 27 Mayıs 1960
tarihinden geçerli olacak şekilde yürürlükten kaldırmıştır. Yine 7248 sayılı Kanun,
varlıklarını hukuki dayanaktan mahrum hale getirdiği Yüksek Adalet Divanı ile
Yüksek Soruşturma Kurulu’nun işlem ve kararlarından mağdur olanlar veya onların
mirasçıları için tazminat imkânı getirmiştir. Bununla birlikte gerek Türkiye Büyük
Millet Meclisi’nde yürütülen görüşmelerde gerekse öğretide 7248 sayılı Kanun’a
yönelik önemli eleştiriler dile getirilmiş; seçtiği yasama yönteminden hareketle bu
kanunu ihdas eden yasama organının abes bir iş yaptığı ileri sürülmüştür. Bu çerçevede
bu makale ile 7248 sayılı Kanun’a usul yönünden getirilen eleştirilerin incelenmesi ve
bunların haklı eleştiriler olup olmadığının ortaya konulması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

23 Haziran 2020 tarihli ve 7248 sayılı Kanun, 12 Haziran 1960 tarihli ve 1 sayılı Kanun, Yüksek Adalet Divanı, kanunların yürürlükten kaldırılması, kanunların geçmişe yürütülmesi

Kaynakça

• ADAL, Erhan, Hukukun Temel İlkeleri El Kitabı, 12. Bası, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2012.
• ARAL, Vecdi, Hukuk ve Hukuk Bilimi Üzerine, 7. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2012.
• ASLAN, Zehra, TUNA, Işıl, Yassıada’da Yargılanan Trabzon Milletvekilleri, 1. Bası, Libra Kitapçılık, İstanbul, 2019.
• BİLGE, Necip, Hukuk Başlangıcı, 36. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2019.
• DUGUİT, Léon, Kamu Hukuku Dersleri, Çeviren: Süheyp Derbil, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara, 1954.
• ERDOĞAN, Mustafa, Türkiye’de Anayasalar ve Siyaset, 9. Bası, Hukuk Yayınları, Ankara, 2016.
• ESENER, Turhan, Hukuka Giriş, 11. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2015. GAY, Oonagh, Retrospective Legislation, House of Commons Library - Section of Parliament and Constitution Centre, 14.06.2013 [https://researchbriefings.files.parliament.uk/documents/SN06454/SN06454.pdf] (Erişim Tarihi: 19 Temmuz 2020)
• GÖZLER, Kemal, Devletin Genel Teorisi –Bir Genel Kamu Hukuku Ders Kitabı-, 10. Bası, Ekin Yayınevi, Bursa, 2019.
• GÖZLER, Kemal, Hukuka Giriş, 16. Bası, Ekin Yayınevi, Bursa, 2019.
• GÖZLER, Kemal, Hukukun Temel Kavramları, 17. Bası, Ekin Yayınevi, Bursa, 2019.
• GÖZLER, Kemal, Türk Anayasa Hukuku, 3. Bası, Ekin Yayınevi, Bursa, 2019.
• GÖZLER, Kemal, “Yürürlükte Olmayan Bir Kanun Yürürlükten Kaldırılabilir Mi? 23 Haziran 2020 Tarih ve 7248 Sayılı Kanun Hakkında Eleştiriler”, www.anayasa.gen.tr/7248-sayili-kanun.htm, (Yayın Tarihi: 25 Haziran 2020, Erişim Tarihi: 28 Haziran 2020).
• GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref, Anayasa Hukuku, 19. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2013.
• ÖZBUDUN, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, 19. Bası, Yetkin Yayınevi, Ankara, 2019.
• ÖZYÖRÜK, Mukbil, İdare Hukuku Dersleri, Ankara, 1972-1973, “Ankara Hukuk Fakültesi öğrencileri için çoğaltılan” ders notu, https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12575/ 10342, (Erişim Tarihi: 28 Haziran 2020).
• SAMPFORD, Charles, LOUISE, Jennie, BLENCOWE, Sophie, ROUND, Tom, Retrospectivity and the Rule of Law, 1. Bası, Oxford Üniversitesi Yayınları, Oxford, 2006.
• TANÖR, Bülent, Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri, 32. Bası, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2019.
• TBMM Anayasa Komisyonu Tutanak Dergisi, Dönem 27, Yasama Yılı 3, 17 Haziran 2020. [https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/komisyon_tutanaklari.goruntule?pTutanakId=2543 ] (Erişim Tarihi: 28 Haziran 2020).
• TBMM Genel Kurul Tutanağı, 27. Dönem 3. Yasama Yılı, 103. Birleşim, 23 Haziran 2020. [https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/Tutanak_B_SD.birlesim_baslangic?P4=23465&P5 =H&PAGE1=1&PAGE2=76 ] (Erişim Tarihi: 28 Haziran 2020).
• TEZİÇ, Erdoğan, Anayasa Hukuku, 24. Bası, Beta Basım, İstanbul, 2017.
• TUNA, Işıl, Yassıada’da Yargılanan Demokrat Parti Kadın Milletvekilleri, 1. Bası, Libra Kitapçılık, İstanbul, 2018.
• Yüksek Adalet Divanı Kararları, İstanbul – Yassıada 14 Ekim 1960 – 15 Eylül 1961, Birinci Bası, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2007.