Çambaşı Mutfak Kültüründeki Araç Gereçlerin İşlevsel Açıdan İncelenmesi

Yıl 2023, , 377 - 393, 25.12.2023

Yusuf Ziya Sümbüllü , Emel Yaman

https://doi.org/10.59902/yazit.1388369

Öz

Varlık âleminin en temel gereksinimlerinden biri beslenmedir. Başlangıçta, hayatta kalma adına mekanik bir tutum olarak ele alınabilecek olan bu husus, insan söz konusu olunca, zaman içerisinde etrafında bir dizi eklentiye de ev sahipliği yapmaya başlar ki bu eklentilerden biri de mutfak araç ve gereçleridir. Yiyecek veya içeceklerin hazırlanmasından, saklanmasına varıncaya kadar pek çok aşamada ihtiyaç duyulan bu araç ve gereçler, ilgili toplumun üretim formlarından, coğrafyadan, değerler yığınından beslenmekle çeşitlilik arz etmekte, bu açıdan da salt bir araç-gereç olmanın ötesinde barındırdıkları biyografilerle de dikkati çekmektedir. Geleneksele ait olan pek çok hususta olduğu gibi mutfak araç ve gereçlerinde de ciddi bir değişim ve dönüşüm söz konusu olsa da an itibari ile yaşamaya devam eden, örnekleri ile karşılaşılabilen klasik mutfak araç ve gereçleri de yok değildir. Bu anlamda, Anadolu coğrafyasının doğasından menkul zenginliğe paralel olarak oldukça renkli ve çeşitli kullanım alan ve niteliğine sahip olan bu araç-gereçlerin çalışmamıza taşıyacağımız kısmı Trabzon ili Çaykara İlçesi Çambaşı köyü özelinde gerçekleştirilen gözlemler etrafında elde edilen verilerin sunumundan ibarettir. Çalışmamızda Türk mutfağı hakkında verilecek olan kısa malumatı takiben Karadeniz mutfak kültürü ve ardından Çambaşı köyü mutfak araç ve gereçlerine saha metodolojisi verileri etrafında yer verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Çambaşı, kültür, mutfak, araç-gereç, geleneksel

Functional Investigation of Tools in Çambaşi Culinary Culture

Öz

One of the most basic needs of the world of existence is nutrition. This issue, which can initially be considered as a mechanical attitude for the sake of survival, begins to host a number of add-ons over time when it comes to humans, one of which is kitchen tools and equipment. These tools and equipment, which are needed at many stages, from the preparation of food or beverages to their preservation, are diverse as they are fed by the production forms, geography and values of the relevant society, and in this respect, they attract attention with the biographies they contain, beyond being mere tools and equipment. Although there is a serious change and transformation in kitchen tools and equipment, as in many traditional aspects, there are still classic kitchen tools and equipment that continue to live and whose examples can be encountered In this sense, the part of these tools and equipment, which have a very colorful and diverse usage area and quality in parallel with the movable wealth inherent in the Anatolian geography, that we will include in our study consists of the presentation of the data obtained around the observations made specifically in the Çambaşı village of Çaykara District of Trabzon province. In our study, following brief information about Turkish cuisine, Black Sea culinary culture and then Çambaşı village kitchen tools and equipment will be included around the field methodology data.

Anahtar Kelimeler

Çambaşı, culture, cuisine, tools, traditional

Kaynakça

• Arman, Adem (2011). Türk Mutfak Kültürü Tanıtım Sorunu: Mengen Mutfağı Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Düzce: Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dinç, Mustafa (2021). “Halk Bilgisinin Beslenme ve Mutfak Kültürüne Dönük Temsilleri”. Halk Bilimi El Kitabı. Ed. Mustafa Aça. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 287-314.
• Doğu, Ali Fuat (2009). “Gıdaların Coğrafyası”. 2. Geleneksel Gıdalar Sempozyumu, 27-29 Mayıs 2009. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi, 1-4.
• Güler, Sibel (2010). “Türk Mutfak Kültürü ve Yeme İçme Alışkanlıkları”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(26): 24-30.
• Gümüşçü, Osman (2019). “Yaylak ve Kışlak”. TDV İslâm Ansiklopedisi C.Ek-2. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Haviland, William A. (2002). Kültürel Antropoloji. Çev. Hüsamettin İnanç ve Seda Çiftçi. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Kızıldemir, Özgür vd. (2017). “Cumhuriyet Dönemi Türk Mutfak Kültürünün Özellikleri ve Yaşanan Değişimler”. VI. Ulusal II: Uluslararası Doğu Akdeniz Turizm Sempozyumu. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi, 349-356.
• Kolay, Arif vd. (2016). Tatlıların Sultanı Baklava. İstanbul: İTO Yayınları.
• Sürücüoğlu, Metin Saip ve Özçelik, Ayşe Özfer (2008). “Türk Mutfak ve Beslenme Kültürünün Tarihsel Gelişimi”. 38. İCANAS Kongresi. Ankara, 1289-1310.
• Şen, Mehmet Akif (2020). “Gastronomi Turizmi Kapsamında Trabzon Mutfağına Özgü Bir Ürün Kuymak”. Karadeniz İncelemeleri Dergisi, 15(29): 251-268.
• Tezcan, Mahmut (2000). Türk Yemek Antropolojisi Yazıları. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• URL-1: Trabzon http://www.trabzon.bel.tr (Erişim: 12.02.2023).
• Uzel, Ruhan Aşkın (2018). “Geleneksel Mutfak Kültürü ve Tarımsal Ürün Çeşitliliğinin, Üniversite Öğrencileri Beslenme Durumu Üzerine Etkisi”. Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 55(1): 37-44.