A Folkloric Review on Sumbas Toponyms

Yıl 2024, , 55 - 63, 30.06.2024

Gökhan Öçaldı

https://doi.org/10.59902/yazit.1462554

Öz

The names of places; It emerged as a result of the natural, cultural and socio-cultural effects of the named place and aroused constant interest and interest in people; It has become one of the important research areas of scientific studies. The most important thing that distinguishes objects from each other is their names. People's efforts to understand and name the beings in nature and to perceive them are seen as reflections of cultural and historical experiences. It is seen that the region we are in has completed its transformation by gaining an identity among itself with the help of language and culture. For this reason, while societies give meaning to their existence, they also attribute a different meaning to space. When viewed within this framework, it can be seen that naming studies, which are in the field of onomastics and also in the field of folklore, have gained special importance recently. However, place naming shows the motifs of belonging to that society with an event or experience behind it. In short, the name given to a place, whether it is as big as a homeland or as small as a locality, from past to present is seen as a sign of creating language and culture. For this reason, in the study, the Sumbas district of Osmaniye province was evaluated within the framework of place names. The majority of the study consists of information obtained from field research. Written sources are also included in the study.

Anahtar Kelimeler

Toponyms, folklore, Sumbas, socio-cultural context, field research

Sumbas Yer Adları Üzerine Halk Bilimsel Bir Değerlendirme

Öz

Yer adları; belirli bir yerin doğal, kültürel, sosyo-kültürel etkisi ile ortaya çıkmış ve insanda sürekli ilgi uyandırarak bilimsel çalışmaların önemli inceleme alanlarından biri olmuştur. Nesneleri, kişileri ya da bölgeleri birbirinden ayıran en önemli kavram onların adlarıdır. İnsanın doğadaki varlıkları algılaması, adlandırması ve onları anlamlandırma çabası kültürel ve tarihsel yaşantıların birer yansıması olarak düşünülmelidir. İçinde yaşanılan bölgeler, dilin ve kültürün etkileşimiyle gelişerek kimlik kazanır ve netice olarak dönüşümünü tamamlar. Dolayısıyla toplumlar varoluşlarını anlamlandırırken mekâna özel bir anlam yüklemektedirler. Bu bağlamda hem halk biliminin hem de ad biliminin inceleme konularından olan adlandırma çalışmaları günümüzde oldukça dikkat çekici bir çalışma alanı haline gelmiştir. Ayrıca yer adlandırmaları, toplumun kültürel belleğine işleyen yaşanmışlıklar hakkında bilgi verici kaynaklardır. Kısacası geçmişten günümüze kadar geçen zaman diliminde, bir mekâna verilen ad, dil ve kültür yaratmanın işaretleri kapsamında görülmektedir. Bu bağlamda çalışmada, Osmaniye iline bağlı Sumbas ilçesinin yer adı değerlendirilmiştir. Çalışmanın büyük çoğunluğunu alan araştırmasından elde edilen bilgiler oluşturmaktadır. Ayrıca yazılı kaynaklara da çalışmada yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yer adları, halk bilimi, Sumbas, sosyo-kültürel bağlam, alan araştırması

Kaynakça

• Aksan, Doğan (1982) Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim. Ankara: TDK.
• Bahar, Hasan (2010). Eski Çağ Uygarlıkları. Kömen Yayınları. Caferoğlu, Ahmet (1966). “Aydın İli Ağızlarından Örnekler Etnografya Bakımından Özellikleri”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, 13: 1-28.
• Ceylan, Ulviye (2018) Osmaniye İli Yer Adları Üzerine Bir İnceleme. Yüksek Lisans Tezi. Niğde: Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çoban, Hacı (2023). “Hitit Tarihinden Bir Kesit: Gasıp Krallar Devri”. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 10(3): 657-673.
• Karaboran, Hilmi (1984). "Türkiye'de Mevkii Adları Üzerine Bir Araştırma". Türk Yer Adları Sempozyumu Bildirileri (11-13 Eylül 1984). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Milli Folklor Araştırma Dairesi Yayınları, 97-148.
• Kurgun, Levent (2002). Denizli İli Yer Adları. Doktora Tezi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Süme, Mehmet (2018). “Türklerde Yer Adı Verme Geleneği ve Oğuz Boylarının Bolu’daki İzleri”. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1): 263-291.
• Uysal, İdris Nebi (2013). “Karaman’da Bir Yer Adı: Elbis”. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 48: 1-7.
• Yavuz, Serdar ve Şenel, Mustafa (2013). “Yer Adları (Toponim) Terimleri Sözlüğü”. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(8): 2239-2254.
• Yurtsever, Cezmi (2009). Çukurova Türkmenleri. Adana: Çukurovalı Yayınları.
• Yurtsever, Cezmi (2014). Sumbas Tarihi Sırların Gizlendiği Yer. Adana: Çukurovalı Yayınları.
• KK 1: Metin Erdoğan, 1938 doğumlu, İlkokul Mezunu, 2020.
• KK 2: Ali Öçaldı, 1966 doğumlu, Ortaokul Mezunu, 2020.
• KK 3: Özkan Şen, 1960 doğumlu, İlkokul Mezunu, 2020.
• KK 4: Cezmi Buzpınar, 1950 doğumlu, İlkokul Mezunu, 2020.
• URL-1: “T.C. Sumbas Kaymakamlığı”. http://sumbas.gov.tr/tarihi-yapisi (Erişim:24.03.2024).
• URL-2: “Osmaniye’de Yatırım”. https://www.osmaniyedeyatirim.com/bir-bakista-osmaniye/ilceler/sumbas (Erişim: 18.03.2024).
• URL-3: “Sumbas Belediyesi”. https://www.sumbas.bel.tr/sumbas-ilcesinin-tarihi/ (Erişim: 22.04.2024).