Anadolu’nun Kültür Hafızası Yaşar Kemal: Yaşar Kemal’in Nehir Romanları Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 2, 584 - 589, 21.12.2025

Evin Başar

https://doi.org/10.59902/yazit.1746701

Öz

Prof. Dr. Nurullah Ulutaş’ın Anadolu’nun Kültür Hafızası Yaşar Kemal: Yaşar Kemal’in Nehir Romanları Üzerine Bir İnceleme adlı eseri, Yaşar Kemal’in toplumcu gerçekçi anlayışla kaleme aldığı on altı romanı tematik bağlamda inceleyen kapsamlı bir çalışmadır. Kitapta İnce Memed, Dağın Öte Yüzü, Akçasazın Ağaları, Kimsecik ve Bir Ada Hikâyesi serileri ayrı bölümlerde ele alınarak; köy hayatı, feodal düzen, açlık, yoksulluk, bürokratik yozlaşma, doğa sevgisi, savaşın insan üzerindeki yıkıcı etkileri ve insan hakları gibi konular çok boyutlu olarak incelenmiştir. Ulutaş, İnce Memed’i haksızlığa başkaldıran bir halk kahramanı olarak değerlendirirken, Dağın Öte Yüzü üçlemesinde köylünün yoksulluk, kadercilik ve din algısıyla biçimlenen yaşam mücadelesini analiz eder. Akçasazın Ağaları serisinde feodal yapının halk üzerindeki tahakkümüne ve iktidar mücadelesine yer verilirken, Kimsecik üçlemesinde şiddet, korku ve bireysel trajediler merkeze alınır. Bir Ada Hikâyesi serisi ise savaş sonrası mübadele süreci, kültürel çatışmalar ve insan-doğa ilişkileri açısından değerlendirilmektedir. Çalışmanın son bölümünde Ulutaş, Yaşar Kemal’in romanlarında insan hakları ve bürokratik çürümeye nasıl karşı durduğunu; rüşvet, yolsuzluk ve halkın mülksüzleştirilmesi gibi meseleleri nasıl edebî bir dille ortaya koyduğunu detaylandırır. Bu eser, Yaşar Kemal’in sanatıyla Anadolu’nun kültürel belleğini nasıl inşa ettiğini ortaya koyan özgün ve değerli bir kaynaktır.

Anahtar Kelimeler

Yaşar Kemal , roman , kitap incelemesi , Anadolu , nehir roman

Yaşar Kemal as the Cultural Memory of Anatolia: A Study on His Roman-Fleuves

Öz

Prof. Dr. Nurullah Ulutaş's book, Anatolia's Cultural Memory Yaşar Kemal: A Study of Yaşar Kemal's Roman- Fleuve, is a comprehensive study that examines sixteen novels written with a social realist approach within a thematic context. The book examines the Thin Memed, The Other Side of the Mountain, Akçasaz’s Aghas, Nobody and An Island Story series in separate chapters, exploring topics such as village life, feudalism, hunger, poverty, bureaucratic corruption, love of nature, the devastating effects of war on humanity, and human rights from a multifaceted perspective. Ulutaş considers Thin Memed a folk hero who rebels against injustice. The Other Side of the Mountain trilogy, he analyzes the peasant's struggle for life, shaped by poverty, fatalism, and a sense of religion. While the Akçasaz’s Aghas series explores the feudal structure's domination over the people and the struggle for power, the Nobody trilogy focuses on violence, fear, and individual tragedies. The A Story of an Island series is evaluated in terms of the post-war population exchange process, cultural conflicts, and human-nature relations. In the final section of the study, Ulutaş details how Yaşar Kemal's novels confront human rights and bureaucratic corruption, and how he uses literary language to address issues such as bribery, corruption, and the dispossession of the people. This work is an original and valuable resource that reveals how Yaşar Kemal constructed Anatolia's cultural memory through his art.

Anahtar Kelimeler

Yaşar Kemal , novel , book review , Anatolia , roman-fleuves

Kaynakça

• Ulutaş, Nurullah (2025). Anadolu’nun Kültür Hafızası Yaşar Kemal: Yaşar Kemal’in Nehir Romanları Üzerine Bir İnceleme. Ankara: Nobel Yayınevi