An Odd Orhan Veli Between Two Genres

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 2, 253 - 269, 16.12.2021

Ali Karahan

https://doi.org/10.29228/yazitdergisi.52768

Cited By: 1

Öz

Genre means texts classes that indicated common features. Since the beginning, literary genres have shown changes, have stretched, the rules and have interacted with each other. In this way, the idea of unchangeable rules could change and we could build a new genre based upon traditional genres or approach to new genres can benefit each other, has been brought about intergenre relations an area of study and research. Especially, bond that poem established with other literary genres covers it into interaction network with different genres. Other genres benefit from the richness of poems of which offer intuition and image. The story, on the other hand, is an element that exists behind all artistic activities beyond being a literary genre. The story genre might benefit from narrating. Different works of writers in particular genres gather around the same manner of feeling. Although the works are written in different literary genres, the existence of the same themes and motifs in the works shows that there is a connection between them. In the works of Orhan Veli, who has given works both in poem and story, we can find intergenre relations. Besides common themes in the story and poem, The similarities arising from the author's way of perceiving life also draw attention. Although Orhan Veli has works in different genres, his works that result from his literary accumulation are parts of the whole. One of the elements that create interaction between poems and stories is the life story of the author. All these conditions in common make possible to research Orhan Veli’s poem and story on the ground of intergenre relationship.

Anahtar Kelimeler

poem, story, genre, intergenre relations, Orhan Veli Kanık

İki Tür Arasında Bir Garip Orhan Veli

Öz

Ortak özellikler gösteren metin sınıflarına tür denir. Başlangıçtan itibaren edebî türler değişim gösterir, kuralları esner ve birbirleriyle etkileşim içerisine girer. Böylece türlerin değişmez gözüyle bakılan her kuralının değişebileceği, geleneksel türlerden yola çıkarak yeni türlerin oluşabileceği veya türlerin birbirlerinden faydalanabileceği yaklaşımları türler arası ilişkileri bir inceleme ve araştırma alanı olarak doğurur. Özellikle şiirin diğer edebî türlerle kurduğu bağ onu bir etkileşim ağının içine sokar. Diğer türler şiirin sunduğu sezgi ve imge zenginliklerinden yararlanır. Hikâye ise edebî tür olmanın ötesinde bütün sanatsal faaliyetlerin arkasında var olan bir unsurdur. Şiir türü hikâyenin ögesi olan tahkiyeden yararlanabilir. Yazarların farklı edebî türlerde yazdığı eserleri benzer duyuş biçimi etrafında şekillenir. Eserler farklı edebî türlerde kaleme alınsa da eserlerdeki benzer izlek ve motiflerin varlığı aralarında bir bağlantı olduğunu gösterir. Hem şiir hem hikâye türünde eser vermiş olan Orhan Veli Kanık’ın eserlerinde türler arası bir ilişki söz konusudur. Şiir ve hikâyelerde ortak temaların yanında, yazarın hayatı algılayış biçiminden doğan benzerlikler de dikkati çeker. Orhan Veli’nin edebî birikiminin sonucu olan eserler türleri farklı olsa da bir bütünün parçalarıdır. Şiir ve hikâyelerin arasında etkileşim oluşturan ögelerden biri de yazarın yaşam öyküsüdür. Ortak olan bütün bu durumlar Orhan Veli’nin şiir ve hikâyelerini türler arası ilişkiler açısından incelenmesini mümkün kılar.

Anahtar Kelimeler

şiir, hikâye, tür, türler arası ilişkiler, Orhan Veli Kanık

Kaynakça

• Aydın, Emel (2011). Orhan Veli’nin Şiirlerinde Öykü İzleri, Sait Faik’in Öykülerinde Şiir İzleri. Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Burgin, Richard (2009). Borges’le Söyleşiler. Çev. Hatice Esra Mescioğlu. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Çıraklı, Mehmet Zeki (2015). Anlatıbilim-Kuramsal Okumalar. Ankara: Hece Yayınları.
• Derrida, Jasques (2010). Edebiyat Edimleri. İstanbul: Otonom Yayıncılık.
• Dillon, Sarah (2018). Palimpsest: Edebiyat, Eleştiri, Kuram. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Dirlikyapan, Jale Özata (2018). Tür Kuramı Temel Metinler. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Doğan, Mehmet Can (2000). “Şiir ve Hikâye”. Hece/Türk Öykücülüğü Özel Sayısı, 46-47.
• Doğan, Mehmet Can (2014). “Hikâyenin Ağırlaştırılmış Zamanı: Şiir”, Türk Dili Dergisi, 751: 96-102.
• Erden, Aysu (2000). “Öyküdeki Şiirsellik Boyutu Üzerine”. Anadili Dil ve Edebiyat Dergisi, 19: 66-86.
• Kanık, Orhan Veli (2019). Hoşgör Köftecisi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Kanık, Orhan Veli (2014), Bütün Şiirleri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Kaplan, Mehmet (1983). Tanpınar’ın Şiir Dünyası. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kaplan, Mehmet (1997), Şiir Tahlilleri 1- Tanzimat’tan Cumhuriyet’e. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Karahan, Ali (2019). Cahit Sıtkı Tarancı’nın Şiir ve Hikâyelerinde Türlerarası İlişkiler. Yüksek Lisans Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Narlı, Mehmet (2014). “Şiirde Öykü/Öyküde Şiir”. Türk Dili Dergisi, 751: 80-84.
• Necatigil, Behçet (2006). Düzyazılar II. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Parla, Jale (2018). Don Kişot’tan Bugüne Roman. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sağlık, Şaban (2001). “Şiirin Kapsam Alanındaki Kardeş Sanat: Öykü/Öykünün Şiirdeki Macerası”. Hece/Türk Şiiri Özel Sayısı, 53/54/55: 350-370.
• Sağlık, Şaban (2007). “Ne Şiirin İçinde ne de Büsbütün Dışında Minimal Öyküler ve Şiir”. Hece Öykü, 19: 53-61.
• Sağlık, Şaban (2008). “Öykü Dilindeki Şiirsellik”. Hece Öykü, 29: 61-73.
• Sazyek, Hakan (2006). Cumhuriyet Dönemi Türk Şiirinde Garip Hareketi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Tonguç, Sencer (1988). Epikten Romansa. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Tosun, Necip (2004). “Şiirden Romana Kısa Öykü”. Hece-Öykü, 1: 70-75.
• Uyar, Turgut (2009). “Turgut Uyar ve Şiiri”. (Konuşan: Sennuz Sezer) Korkulu Ustalık: Şiir Üstüne Yazılar, Söyleşiler, Soruşturmalar, Bir Şiirden Haz. Alâattin Karaca. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Uygur, Selda (2005). Türlerarası İlişkiler Açısından Ziya Osman Saba’nın Şiir ve Öyküleri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.