Some Evaluations on Kozaklı Toponomy

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 1, 88 - 94, 18.06.2022

Burkay Atsız Şahin

https://doi.org/10.29228/yazitdergisi.7

Öz

Naming is among the most basic indicators of societies' understanding and perception of nature-universe. There is a direct relationship between naming and living in the meaningful world of human beings. Naming certainly affects the global and historical background of the historical events that the society has experienced in other traditional worldviews. Within a specific limitation, it is possible to mention that apart from the names of people, place names also have a significant role in the common cultural memory of the society. The names of places and lands are significant, especially in the identification of the living space. At the same time, place naming presents the motives of belonging to that society with an event or experience behind it. Therefore, the name given to a place, whether it is as big as the homeland or as small as the land, from the traditional society to the modern society, is among the signs of creating language and culture. In the same direction Kozaklı district of Nevşehir province has evaluated at the point of the place name. The main framework of the study is the information obtained from the field research. Apart from the field research, written sources has included in the review.

Anahtar Kelimeler

culture, folklore, identity, place name, Kozaklı

Kozaklı Yer Adı Üzerine Bazı Değerlendirmeler

Öz

Ad verme, toplumların doğa-evreni anlama ve algılamanın en temel göstergeleri arasında yer almaktadır. İnsanoğlunun anlamlı dünya içerisinde yaşamasının adlandırmayla doğrudan bir ilişkisi söz konusudur. Adlandırmanın kültürel ve tarihsel arka planında toplumun başta geleneksel dünya görüşü olmak üzere yaşamış olduğu tarihsel olayların da tesiri olduğu muhakkaktır. Belirli bir sınırlandırma içerisinde kişi adları dışında yer adlarının da toplumun ortak kültürel belleği içerisinde önemli bir yeri olduğundan bahsetmek mümkündür. Yer ve mevki adları, özellikle yaşanılan mekânın kimliklendirilmesi noktasında ehemmiyet göstermektedir. Bununla birlikte yer adlandırmaları, arkasında bir anlatı, olay ya da yaşantıyla o topluma ait olmanın motiflerini sunmaktadır. Dolayısıyla geleneksel toplumdan modern topluma kadar ister vatan kadar büyük ister mevki kadar küçük olsun bir mekâna verilen ad, dil ve kültür yaratmanın işaretleri arasındadır. Bu eksende çalışmada, Nevşehir iline bağlı Kozaklı ilçesinin yer adı çevresinde değerlendirilmesi yapılmıştır. İncelemenin ana çatısını alan araştırmasından elde edilen bilgiler oluşturmaktadır. Alan araştırması dışında yazılı kaynaklara da incelemede yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

kültür, halk bilimi, kimlik, yer adı, Kozaklı

Kaynakça

• Aksan, Doğan (1982). Her Yönüyle Dil (Ana Çizgileriyle Dilbilim), C.3. Ankara: TDK.
• BDAGM (2010). 397 Numaralı Haleb Livası Mufassal Tahrir Defteri. Ankara: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü.
• BDAGM (2013). Osmanlı Yer Adları: II, Anadolu, Karaman, Rum, Diyarbakır, Arap ve Zülkadriye Eyaletleri. Ankara: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü.
• Çağbayır, Yaşar (2007). Orhun Yazıtlarından Günümüze Türkiye Türkçesinin Söz Varlığı Ötüken Türkçe Sözlük (j-müt) 3. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Demir, Hilal (2010). Nevşehir’in Kozaklı İlçesinde Ad Verme Geleneği. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kurgun, Levent (2002). Denizli İli Yer Adları. Doktora Tezi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Mert, Tuğrul (2014). Nevşehir İli Kozaklı İlçesinin Tarihi ve Sosyo-Ekonomik Kültürel Yapısı. Yüksek Lisans Tezi. Niğde: Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Pakalın, Mehmet Zeki (1993a). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü I. İstanbul: MEB.
• Pakalın, Mehmet Zeki (1993b). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü II. İstanbul: MEB.
• TDK (1975). Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü. Ankara: TDK.
• Türkmen, Feridun (2016). Tarihte Kozaklı ve Kalecik. Kayseri: Arşın Matbaa.
• Yalçın, Alemdar (2014). “Anadolu’nun Duraklama ve Gerileme Döneminde Güney ve Doğu Anadolu’da Ocaklar Aşiretler-II”. Alevilik-Bektaşilik Araştırmaları Dergisi, 10: 17-91.
• Yalman (Yalkın), Ali Rıza (1977). Cenupta Türkmen Oymakları I. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.