Salih Zeki Aktay'ın Şiirlerinin Mitopoetik Yorumu

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 171 - 175, 30.06.2024

Hilal Tamtürk

https://doi.org/10.59902/yazit.1442930

Öz

Genel anlamda mitler eski çağlardaki tanrıları, efsanevi kahramanları anlatan halk hikâyeleri olarak bilinir. Yapısı ve insan yaşamına kattığı anlam bakımından mitler hikâyenin ötesinde çok daha derin bir anlama sahiptir. İnsan var olduğu dünyada neler olup bittiğini anlamlandırmak ister. Kaostan kozmosa olan yolculukta insanın anlam arayışı mitlerde şekil bulur. İnsanın var oluş yolculuğu devam ettikçe olup bitenleri anlamlandırma isteği de devam edecektir. Bu sebeple mitler, çağının ötesine ışık tutarak günümüz insanına hitap etmeyi başarabilmiştir. Türk edebiyatında şiir ve mitolojiyi harmanlamayı başarabilmiş şairlerden biri olan Salih Zeki Aktay’ın eserleri, mitler konusunda çalışma yapacak olanlar için temel kaynak niteliğindedir. Salih Zeki Aktay, Türk edebiyatında kendine has üslubuyla önemli bir yere sahip olmasına rağmen alan yazında onunla ilgili oldukça az çalışma bulunmaktadır. Bu çalışmalardan biri de Şamil Yeşilyurt’un Salih Zeki Aktay’ın Şiirlerinin Mitopoetik Yorumu adlı kitabıdır. Yeşilyurt, Salih Zeki Aktay’ın yayınlanmış dokuz şiir kitabı üzerinden yaptığı araştırmayı mitopoetik bir çerçeveden okuyucuya sunmuştur. Eserde mitlerin doğuşu, gelişimi ve özellikleri ile ilgili bilgi verildikten sonra şiirler yayınlanma sırası gözetilerek incelenmiştir. Eser, Salih Zeki Aktay’ın şiirlerindeki mitik ögelere farklı bir bakış açısı sunmayı amaçlamaktadır. Bu açıdan eserin konu ile ilgili araştırma yapacaklara yol gösterici olacağı düşünülmektedir. İncelemede, eserin alan yazına getireceği yeni bakış açısı ve alan yazın için önemi değerlendirilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Türk edebiyatı, şiir, mitoloji, mitopoetik, Salih Zeki Aktay

Mythopoetic Interpretation of Salih Zeki Aktay’s Poems

Öz

In general, myths are known as folk stories telling about the gods and legendary heroes of ancient times. It has a much deeper understanding beyond the story in terms of its structure and the meaning it adds to human life. He wants to make sense of what is happening in the world in which people exist. In the journey from chaos to cosmos, man's search for meaning finds shape in myths. The human desire to continue the journey of existence and make sense of what is happening will continue. For this reason, it has managed to appeal to today while preserving the light of the age. The works of Salih Zeki Aktay, one of the poets who managed to blend poetry and mythology in Turkish literature, are the main source for those who will study myths. Although Salih Zeki Aktay has an important place in Turkish literature with his unique style, there are very few studies about him in the literature. One of these records is Şamil Yeşilyurt's book titled Mythopoetic Interpretation of Salih Zeki Aktay's Poems. Yeşilyurt presented the research he conducted on Salih Zeki Aktay's nine published poetry books to the reader from a mythopoetic framework. After giving information about the work's birth, development and characteristics, the poems are signed by observing the way they are published. The work provides a different perspective on the mythical elements in Salih Zeki Aktay's poems. In this respect, it will be a guide for those who will do research on the subject of the work. In the review, we will try to evaluate the work's new perspective on the literature of the field and its importance for the literature.

Anahtar Kelimeler

Turkish literature, poetry, mythology, mythopoetics, Salih Zeki Aktay

Kaynakça

• İlhan, Gülten (1998). Salih Zeki Aktay Hayatı-Sanatı-Eserleri. Yüksek Lisans Tezi. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Küçük, Sena (2017). "Türk Edebiyatında Mitoloji Arayışları". Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 37: 69-90.
• Nurdan, Gülçin Tuğba (2023). “Cumhuriyet Dönemi Türk Şiirinde Mitoloji ve Salih Zeki Aktay Örneği”. Mavi Atlas (Cumhuriyet’in 100. Yılı Özel Sayısı), 11: 43-50.
• Şahbaz, Namık Kemal (1999). Salih Zeki Aktay Hayatı, Eserleri ve Edebî Kişiliği. Yüksek Lisans Tezi. Mersin: Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şahbaz, Namık Kemal (2012). “Ovidius’un Metamorphoses Adlı Eserinin Türkçeye İlk Çevirisi ve Salih Zeki Aktay’ın Çevirileri Üzerine”. Acta Turcica Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi, 8: 140-150.
• Tökel, Dursun Ali (2012). "Edebiyat Mitolojinin Neresinde?". Bizim Külliye, 51: 24-25.
• Yeşilyurt, Şamil (2023). Salih Zeki Aktay'ın Şiirlerinin Mitopoetik Yorumu. Kayseri: Kimlik Yayınları.