Theoretical Criticism Articles in Büyük Mecmua

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 355 - 370, 20.12.2024

Süleyman Uzkuç

https://doi.org/10.59902/yazit.1593737

Öz

The Ottoman Empire, which was defeated in the First World War, was now de facto occupied. The pessimism and despair of the future seen in the vast majority of the Turkish nation, which has lost its six-hundred-year-old empire, obliges a handful of Turkish intellectuals to stand up. In fact, with these purposes, the Büyük Mecmua, which started its publication life in order to give faith and ideals to the Turkish youth and intellectuals who could not see the future and fell into pessimism in these dark days of the homeland during the years of the National Struggle, was published as a weekly, literary and scientific magazine published on Thursdays between March 6, 1919 and December 25, 1919, and a total of 17 issues were published. Like all modern nations, the staff of Büyük Mecmua writers tried to explain on its pages that the Turkish nation deserves a free and independent future and that it will establish this future with the hands of its own children; He touched on many social, political, scientific and cultural issues in his writings. In this turbulent period, Mecmua cannot ignore literary genres such as poetry, novels, theater and criticism. In this study, the articles on the pages of Büyük Mecmua and collected under the title of theoretical criticism will be evaluated. In general, when we look at these articles, it is seen that the debates that occupied the literary environment of the period emerged. These titles can be listed as the subject in the literary work, the issue of adaptation, the method in criticism, the importance and purpose of literary history, the emergence and course of Turkish literature under the influence of the West.

Anahtar Kelimeler

Büyük Mecmua, National literature, literary criticism, matter of adaptation, subject in literary work

Büyük Mecmua’daki Teorik Tenkit Yazıları

Öz

İlk Cihan harbinden yenilgiyle çıkan Osmanlı Devleti fiilen işgal edilmiştir. Altı yüz yıllık imparatorluğunu kaybeden Türk milletinin büyük çoğunluğunda görülen karamsarlık ve istikbalden ümitsizlik, bir avuç Türk aydınını ayağa kalkmaya mecbur eder. Esasen bu gayelerle Millî Mücadele yıllarında, vatanın bu karanlık günlerinde önünü göremeyen ve karamsarlığa kapılan Türk gençlerine ve aydınlarına iman ve ülkü verebilmek adına yayın hayatına başlayan Büyük Mecmua, 6 Mart 1919 – 25 Aralık 1919 tarihleri arasında perşembe günleri çıkan haftalık, edebî ve ilmî bir mecmua olarak toplam 17 sayı yayınlanmıştır. Tüm çağdaş milletler gibi Türk milletinin de özgür ve bağımsız bir geleceği hak ettiğini ve bu istikbali kendi evlatlarının eliyle tesis edeceğine dair inancını sayfalarında anlatmaya çalışan Büyük Mecmua yazar kadrosu; sosyal, siyasi, ilmî ve kültürel birçok konuya yazılarında temas etmiştir. Mecmua tüm bu hengâmeli dönemde şiir, roman, tiyatro ve eleştiri gibi edebî türlere de yer verilmiştir. Bu çalışmada Büyük Mecmua sayfalarında yer alan ve teorik tenkit başlığı altında toplanan yazılar değerlendirilecektir. Genel olarak bu makalelere bakıldığı zaman dönemin edebiyat ortamını meşgul eden tartışmaların karşımıza çıktığı görülmektedir. Bu başlıklar edebî eserde konu, adaptasyon meselesi, tenkitte usul, edebiyat tarihinin önemi ve gayesi, Batı etkisindeki Türk edebiyatının ortaya çıkışı ve seyri şeklinde sıralanabilir.

Anahtar Kelimeler

Büyük Mecmua, Millî edebiyat, edebî tenkit, adaptasyon meselesi, edebî eserde konu

Kaynakça

• Ali Canip (1919a, 27 Mart). “Epope Asri Bir Nev’i midir?”. Büyük Mecmua, 4: 58.
• Ali Canip (1919b, 24 Nisan). “Yine Epopeye Dair”. Büyük Mecmua, 6: 84.
• Ali Canip (1919c, 16 Ekim). “Edebiyatta Mevzu”. Büyük Mecmua, 13: 199.
• Camsap (1919, 18 Eylül). “Sanatın Mevzuu- Tenkit ve Terbiye”. Büyük Mecmua, 11: 171.
• Ercilasun, Bilge (1995). II. Meşrutiyet Devrinde Türkçü Tenkit. Ankara: TKAE Yayınları.
• Halide Edip (1919a, 13 Mart). “Edebiyatımızın Son Simaları ve Safhaları”. Büyük Mecmua, 2: 22.
• Halide Edip (1919b, 27 Mart). “Edebiyatımızın Son Simaları ve Safhaları”. Büyük Mecmua, 4: 53.
• Halide Edip (1919c, 8 Mayıs). “Edebiyatımızın Son Simaları ve Safhaları”. Büyük Mecmua, 7: 100.
• Köprülüzade Mehmed Fuat (1919a, 6 Mart). “Yapma Edebiyat”. Büyük Mecmua, 1: 7.
• Köprülüzade Mehmet Fuat (1919b, 20 Mart). “Adaptasyon Merakı”. Büyük Mecmua, 3: 37.
• Köprülüzade Mehmet Fuat (1919c, 3 Nisan). “Epope Meselesi”. Büyük Mecmua, 5: 68.
• Köprülüzade Mehmet Fuat (1919d, 18 Eylül). “Lisan ve Edebiyat Birliği”. Büyük Mecmua, 11: 173.
• Yakup Kadri (1919, 13 Kasım). “Harp ve Edebiyat”. Büyük Mecmua, 15: 230.