YOĞUN BAKIMDA TOKSİK EPİDERMAL NEKROLİZLİ HASTA BAKIMI

Yıl 2023, , 164 - 170, 31.12.2023

Duygu Akbaş Uysal , Fisun Şenuzun Aykar

https://doi.org/10.62111/ybhd.1386255

Öz

Giriş: Toksik epidermal nekroliz(TEN) ilaçların yol açtığı, şiddetli deri nekrozuyla beraber sistemik semptomların da olduğu advers reaksiyondur. Genellikle yüksek derecede morbidite ve mortalite ile ilişkilidir. TEN’in sıklıkla antibiyotik ve antikonvülzan ilaç kullanımına bağlı olarak geliştiği bildirilmektedir
Olgu Sunumu
Bilinen alzheimer ve hipertansiyon hastalığı olan 85 yaşındaki kadın hasta , iki gündür tüm vücutta yaygın kızarıklık deride soyulma şikayetleri ile acil servise başvurmuştur. Evde ateş nedeniyle çok fazla antibiyotik kullanan hasta toksik epidermal nekroz ön tanısıyla yoğun bakıma yatırılmıştır. Fizik muayene bulguları; hasta koopere değil, kan basıncı 160/90 mmHg, nabız 110/̈dk, ateşi 37.7°C olarak kaydedilmiştir. Tüm vücutta özellikle hastanın kollarında ve sırtında erode alanlar mevcuttur. Deride yaygın kırmızı ve mor renk değişimi vardır. Göz ve oral mukoza tutulumu mevcuttur. Toksik epidermal nekrolizis tedavisi için immunglobulin verilmiş ve hemşirelik bakım uygulamaları yoğunlaştırılmıştır.
Hemşirelik Bakımı: Ağız yarasından dolayı beslenmesini yeterince sağlayamayan hastaya, beslenme ve enerji gereksinimini karşılamak amacı ile nazogastrik sonda takılmıştır. İkinci derece yanık olgusu gibi yara yeri değerlendirilen hastanın, cilt yüzeyinden ciddi oranda sıvı kaybı olması üzerine hastanın hemodinamisinin sağlanması için yoğun sıvı desteği verilmiştir. Sıvı elektrolit takibi sık aralıklarla yapılmıştır.
Sonuç: TEN vakalarının yönetimi, en iyi sonucu sağlamak için profesyoneller arası bir ekip yaklaşımıyla yapılmalıdır.
Anahtar kelimeler: toksik epidermal nekroliz, yanık yoğun bakım, hemşirelik bakımı

Anahtar Kelimeler

toksik epidermal nekroliz, hemşirelik bakımı, yanık yoğun bakım

Kaynakça

• 1. Tükenmez G, Mansur AT, Tütüncü D , Serdar Z A, Aydıngöz İE. Toksik epidermal nekrolizde intravenöz immunglobulin tedavisi: İki Olgu Sunumu. TÜRKDERM 2005; 39:136-41.
• 2. Altınkaya Çavuş M, Gökbulut Bektaş Ş, Özyurt K. Toksik epidermal nekroliz tanılı hastanın yoğun bakımda izlemi, GKDA Dergisi 2019;25(4):296-302.
• 3. Lyelle A. Toxic epidermal necrolysis: an eruption resembling scalding of the skin. Br J Dermatol 1956 Nov;68(11):355-61
• 4. Mockenhaupt M, Viboud C, Dunant A, Naldi L, Halevy S, Bouwes Bavinck JN et al. Stevens-Johnson syndrome and toxic epidermal necrolysis: assessment of medication risks with emphasis on recently marketed drugs. The EuroSCAR-study. J Invest Dermatol 2008 Jan;128(1):35-44.
• 5. Wu J, Lee YY, Su SC, Wu TS, Kao KC, Huang CC et al. Stevens-Johnson syndrome and toxic epidermal necrolysis in patients with malignancies. Br J Dermatol 2015 Nov;173(5):1224-31.
• 6. Narang I, Panthagani AP, Lewis M, Chohan B, Ferguson A, Nambi R. COVID-19-induced toxic epidermal necrolysis. Clin Exp Dermatol 2021 Jul;46(5):927-929.
• 7. Yavuz C, Gürgey E. Toksik epidermal nekrozda tedavi yaklaşımları. Türkiye Klinikleri Dermatol 2006;16:59- 68
• 8. Endorf FW, Cancio LC, Gibran NS. Toxic epidermal necrolysis clinical guidelines. J Burn Care Res 2008;29:706- 12.
• 9. Chahal D, Aleshin M, Turegano M, Chiu M, Worswick S. Vaccine-induced toxic epidermal necrolysis: A case and systematic review. Dermatol Online J. 2018 Jan; 15;24(1)
• 10. Altıay S, Vatansever Ü, Okutan Ö, Karasalihoğlu S, & Pala Ö. Fenitoin alan bir hastada toksik epidermal nekroliz. Türk Pediatri Arşivi 2004; 39(2): 91-93.
• 11. Uygur F, Oksuz S, Sever C, Kopal C. Our approach to toxic epidermal necrolysis and review of current treatment alternative. Türk Dermatoloji Dergisi 2008; 2: 61 – 64
• 12. Bastuji-Garin S, Fouchard N, Bertocchi M, Roujeau JC, Revuz J, Wolkenstein P. SCORTEN: a severity-of-illness score for toxic epidermal necrolysis. J Invest Dermatol 2000;115:149-153.
• 13. Hsu DY, Brieva J, Silverberg NB, Silverberg JI. Morbidity and Mortality of Stevens-Johnson Syndrome and Toxic Epidermal Necrolysis in United States Adults. J Invest Dermatol 2016 Jul;136(7):1387-1397.
• 14. Akman A, Alpsoy E. Eritema multiforme, StevenJohnson sendromu ve toksik epidermal nekroliz (Lyell Sendromu). Türkiye Klinikleri J Surg Med Sci 2006;2:6- 15
• 15. Chave TA, Mortimer NJ, Sladden MJ, Hall AP, Hutchinson PE. Toxic epidermal necrolysis: current evidence, practical management and future directions. Br J Dermatol 2005;153:241-53.
• 16. Bilaç C, Şahin M T, Öztürkcan S. Dermatolojide hastalık şiddeti skorlama sistemleri. Archives of the Turkish Dermatology & Venerology/Turkderm 2000;50(2).
• 17. Akbaş D, Aykar F. Yıldırım Y, Fadıloğlu Z. Ç. Oremin öz bakım yetersizlik kuramına göre yanık hastasında olgu sunumu. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi 2020; 2(1), 54-63.
• 18. Muslug K, & Yardımcı F. Orem’in öz bakım teorisine göre juvenil dermatomiyozitli hastanın değerlendirilmesi ve hemşirelik bakım planı. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2012; 28(2), 123-133.
• 19. Ordin Y, Sütsünbüloğlu E. Yanık yaraları ve hemşirelik bakımı. Türkiye Klinikleri Journal of Surgical Nursing Spicial Topics2017;3(3), 216-223