Bası Yaralarının Önlenmesinde Havalı Yatak ve Koyun Postu Uygulamalarının Etkinliği

Yıl 2005, Cilt: 9 Sayı: 1, 1 - 7, 01.06.2005

K Nilay Sanak Sezgi Çınar

Öz

Amaç: Bu çalışmada yatağa bağımlı hastalarda bası yaralarını önlemek için kullanılan havalı yatak vekoyun postu uygulamalarının etkinliğinin değerlendirilmesi amaçlandı.Gereç ve Yöntem: Araştırma özel bir hastaneninyoğun bakım ünitesinde yatan, yatağa bağımlı 30deney, 30 kontrol grubu olmak üzere toplam 60 hasta ile yapıldı. Deney grubunda koyun postu, kontrolgrubunda ise havalı yatak kullanıldı. Veri toplamaaracı olarak hasta sorgulama formu ve Waterlow bası yarası riskini değerlendirme ölçeği kullanıldı. Eldeedilen veriler, SPSS paket programında, aritmetikortalama, yüzdelik, ki-kare, Mann-Whitney U-testi, ttesti ve korelasyon analizi ile değerlendirildi.Bulgular: Cinsiyet, obezite/kaşeksi, kronik hastalıkvarlığı, kan değerleri ve kan biyokimyası, masaj yapma ve egzersiz uygulatma açısından gruplar arasında anlamlı fark bulunamazken (p > 0.05), ödem varlığı, pozisyon değiştirme ve prognoz açısından anlamlı fark vardı ( p < 0.05). Kontrol grubunda mortalitenin, ödem gelişiminin ve pozisyon değişimi yapılabilen hastaların daha fazla olduğu belirlendi. Kontrolgrubundaki olguların %60’ına steroid/antienflamatuvar ilaç kullanıldı (p < 0.05). Deney ve kontrol grubunda Waterlow ölçeğine göre bası yarası riski açısından anlamlı fark bulunamazken (p > 0.05), bası yarası oluşumu açısından anlamlı fark bulundu(p < 0.001). Deney grubunda hiçbir hastada bası yarası görülmezken, kontrol grubu hastalarının%30’unda bası yarası oluştuğu gözlendi.Sonuç: Yatağa bağımlı hastalarda bası yaralarınıengellemede koyun postu kullanımının havalı yatakkullanımından daha etkili olduğu saptandı

Anahtar Kelimeler

Yatak/standart, hasta bakım planı, bası ülseri/bakım/koruma ve kontrol

Effective of Sheep Skin and Air Bed Practise to Prevention of Pressure Sores

Öz

Objectives: This study was performed in order to
determine for sheep skin and air bed practice’s
effective in prevention of pressure sore in bedridden
patients.
Materials and Methods: Thirty patients in the test
group and thirty patients in control group who were
dependent on bed totally sixty patients in a Private
Hospital ‹ntensive Care Unit involved in the study. In
test group was used sheep skin and in control group
was used air bed. We used form which is about
patient definition and Waterlow scale to collect the
data. The data were evaluated with SPSS packet
program, arithmetic average, Mann-Withney U, percentage,
chi-square, t-test and corelation analysis.
Results: There were no differences between the
test group and the control group about gender, obesite/weakness
or chronic disease, blood values,
blood biochemistry, massage and exercises
(p < 0.05). But there were differences between their
position, eudema, and prognosis (p < 0.05). Control
group had eudema and mortalite more than test
group. In control group sixty percent of the patients
used steroid drug. The useage of steroid drugs
made differences between the control and the test
group (p < 0.05). Test group and control group had no
differences about Waterlow scale’s pressure sore
risk (p > 0.05). We did not see pressure sore in any of
the patients in test group but thirty percent of the
patients had pressure sore in control group. This differences
meaningful about statistically (p < 0.001).
Conclusion: Using sheep skin is more effective
than using air bed for prevention of pressure sore in
bedridden patients.

Anahtar Kelimeler

Beds/standards, patient care planning, pressure Ulcer/nursing/prevention & control

Kaynakça

• Gosnell DJ. Assessment and evaluation of pressure sores. Nurs Clin North Am 1987;22:399-416.
• Pınar R. Bası yaraları ve önlenmesi. İstanbul: Merve Matbaası; 1998.
• Hofman A, Geelkerken RH, Wille J, Hamming JJ, Hermans J, Breslau PJ. Pressure sores and pressure- decreasing mattresses: controlled clinical trial. Lancet 1994;343:568-71.
• Schultz A, Bien M, Dumond K, Brown K, Myers A. Etiology and incidence of pressure ulcers in surgical patients. AORN J 1999;70:434, 437-40, 443-9.
• Donovan WH, Garber SL, Hamilton SM, Krouskop TA, Rodriguez GP. Pressure ulcers. In: DeLisa JA, editor. Rehabilitation medicine. Philadelphia: JB Lippincott; 1988. p. 476-91.
• Kanj LF, Wilking SV, Phillips TJ. Pressure ulcers. J Am Acad Dermatol 1998;38:517-36.
• Cortes LL. The prevention and treatment of pres- sure ulcers in adults. Disease Prevention News 1998;58:1-6.
• Cullum N, Deeks J, Sheldon TA, Song F, Fletcher AW. Beds, mattresses and cushions for pressure sore prevention and treatment (Cochrane Review). In: The Cochrane Library, Issue 4, Oxford: Update Software; 2000.
• James H. Preventing pressure sores in patients’ homes. Prof Nurse 1997;12(6 Suppl):S12-4.
• Cooper P, Gray D. Part 1. Pressure ulcer preven- tion. Best practice statements. Nurs Times 2002;98:34-6.
• Allman RM, Goode PS, Patrick MM, Burst N, Bartolucci AA. Pressure ulcer risk factors among hospitalized patients with activity limitation. JAMA 1995;273:865-70.
• Andrychuk MA. Pressure ulcers: causes, risk fac- tors, assessment, and intervention. Orthop Nurs 1998;17:65-81; quiz 82-3.
• Brandeis GH, Morris JN, Nash DJ, Lipsitz LA. The epidemiology and natural history of pressure ulcers in elderly nursing home residents. JAMA 1990;264:2905-9.
• Carlson EV, Kemp MG, Shott S. Predicting the risk of pressure ulcers in critically ill patients. Am J Crit Care 1999;8:262-9.
• Shannon ML, Lehman CA. Protecting the skin of the elderly patient in the intensive care unit. Crit Care Nurs Clin North Am 1996;8:17-28.
• Breslow RA, Hallfrisch J, Goldberg AP. Malnutrition in tubefed nursing home patients with pressure sores. JPEN J Parenter Enteral Nutr 1991;15:663-8.
• Oğuz S. Braden ölçeği ile hastaların risklerinin belir- lenmesi ve planlı hemşirelik bakımının bası yarala- rının önlenmesindeki etkinliğinin saptanması [Yük- sek Lisans Tezi]. İstanbul: M.Ü. Sağlık Bilimleri Ens- titüsü, 1997.
• Kurtuluş Z, Pınar R. Braden skalası ile belirlenen yüksek riskli hasta grubunda albumin düzeyleri ile bası yarası arasındaki ilişki. Cumhuriyet Üniversi- tesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2003;7:1-10.
• Allman RM, Goode PS, Patrick MM, Burst N, Bartolucci AA. Pressure ulcer risk factors among hospitalized patients with activity limitation. JAMA 1995;273:865-70.
• Karadakovan A. Uzun süreli yatak istirahatinin bir komplikasyonu olarak ortaya çıkan yatak yaraları- nın (dekübitüs ülserlerinin) önlenmesinde koyun postu kullanımının etkisinin araştırılması. 1. Ulusal Hemşirelik Kongresi Bildirileri Kitabı; 13-14 Eylül, 1985; İzmir, Türkiye. İzmir; 1985 s. 9-13.
• Bergstrom N, Braden BJ, Laguzza A, Holman V. The Braden Scale for Predicting Pressure Sore Risk. Nurs Res 1987;36:205-10.