Bulantı ve Kusma

Yıl 2016, Cilt: 20 Sayı: 1, 44 - 56, 01.06.2016

Dilek Aygin

Öz

Yoğun bakım üniteleri (YBÜ), komplikasyon riski yüksek olan, invazif girişimler yapılması
ve solunum desteği verilmesi gereken hastaların normal vücut fonksiyonlarını sağlamak amacıyla
tedavi ve bakımlarının sürdürüldüğü yerlerdir. YBÜ’de hastaların beslenmesini engelleyen, sıvı
elektrolit kaybına neden olan, solunumsal komplikasyonları artıran bulantı ve kusmanın önlenmesi,
tedavi ve bakımının iyi yönetilmesi gerekmektedir. Bu derlemede bulantı ve kusmanın nedenleri,
fizyopatolojisi, tedavi ve bakımına kısaca yer verilmesi amaçlandı.

Anahtar Kelimeler

Bulantı, kusma, postoperatif bulantı ve kusma, yoğun bakım ünitesi, antiemetikler, hemşirelik bakımı

Nausea and Vomiting

Öz

Intensive Care Units (ICU) are places maintaining nursing and treatment necessities for
the purpose of ensuring the normal body functions of the patients with need of invasive procedures
and respiratory support because of the high risk of complications. It is necessary to provide a wellmanaged
nursing and treatment, prevent nausea and vomiting of the patients interfering with the
nourishment and increasing the fluid and electrolyte loss as well as the respiratory complications.
Within this study, it has been aimed to include the reasons, pathophysiology and the nursing and
treatment of the nausea and vomiting

Anahtar Kelimeler

Nausea, vomiting, postoperative nausea vomiting, intensive care, antiemetic, nursing care

Kaynakça

• Smith HS, Smith EJ, Smith BR. Postoperative nausea and vomiting. Ann Palliat Med 2012;1(2):94-102.
• Doubravska L, Dostalova K, Fritscherova S, Zapletalova J, Adamus M. Incidence of post- operative nausea and vomiting in patients at a university hospital. Where are we today? Bio- med Pap Med Fac Univ Palacky Olomouc Czech Repub. 2010 Mar;154(1):69-76.
• Collins AS. Postoperative nausea and vomit- ing in adults: implications for critical care. Crit Care Nurse. 2011 Dec;31(6):36-45. doi: 10.4037/ccn2011470.
• Rüsch D, Eberhart LH, Wallenborn J, Kranke P. Nausea and vomiting after surgery under general anesthesia: an evidence-based re- view concerning risk assessment, prevention, and treatment. Dtsch Arztebl Int. 2010 Oct;107(42):733-41. 10.3238/arztebl.2010.0733. doi:
• ASPAN’S Evidence-Based Clinical Practice Guideline for the Prevention and/or Manage- ment of PONV/PDNV. Journal of PeriAnes- thesia Nursing, 2006; 21(4):230-250.
• Fetzer S. Putting a stop to postop nausea and vomiting. American Nurse Today. 2008;3(8):10-12. http://www.americannurse- today.com/putting-a-stop-to-postop-nausea- and-vomiting/; Erişim Tarihi: 18.05.2015
• Öbrink E, Jildenstål P, Oddby E, Jakobsson JG. Post-operative nausea and vomiting: up- date on predicting the probability and ways to minimize its occurrence, with focus on ambu- latory surgery. Int J Surg. 2015;15:100-6. doi: 10.1016/j.ijsu.2015.01.024.
• Golembiewski JA, O'Brien D. A systematic ap- proach to the management of postoperative nausea and vomiting. J Perianesth Nurs. 2002;17(6):364-76.
• Yılmaz N. Laparoskopik kolesistektomi cer- rahisinde preoperatif beslenme solüsyonunun postoperatif bulantı ve kusmaya etkisinin karşılaştırılması. Tıpta Uzmanlık Tezi, Tez Danışmanı: Prof. Hv. Tbp. Kd. Alb. Ahmet COŞAR. Genelkurmay Başkanlığı Gülhane Askeri Tıp Akademisi Askeri Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı, Ankara, 2009. p.13-19,48.
• Sweis I, Yegiyants SS, Cohen MN. The man- agement of postoperative nausea and vomit- ing: current thoughts and protocols. Aesthetic Plast Surg. 2013;37(3):625-33. doi: 10.1007/s00266-013-0067-7.
• Sobol JB, Wunsch H. Triage of high-risk sur- gical patients for intensive care. Critical Care 2011;15:217
• Hsu CW, Sun SF, Lin SL, Kang SP, Chu KA, Lin CH, Huang HH. Duodenal versus gastric feeding in medical intensive care unit patients: a prospective, randomized, clinical study. Crit Care Med. 2009 Jun;37(6):1866-72. doi: 10.1097/CCM.0b013e31819ffcda.
• Şentürk S. Kardiyak cerrahide nazogastrik sonda kullanımının postoperatif bulantı ve kusma üzerine etkisi. Tıpta Uzmanlık Tezi, Tez Danışmanı: Prof. Dr. Nesrin ERCİYES. Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı, Bursa, 2015. p.26-34.
• Villars PS, Veazie MQ, Berger JS, Vu QM, Campbell-McAdory AA, Frenzel JC, Kee SS. Adaptation of the OODA Loop to Reduce Postoperative Nausea and Vomiting in a High- Risk Outpatient Oncology Population. Jour- nal of PeriAnesthesia Nursing, Vol 23, No 2 (April), 2008; pp 78-86
• Habib AS, Gan TJ. Evidence-based man- agement of postoperative nausea and vomit- ing: a review. CAN J ANESTH 2004 / 51: 4 / pp 326–341
• Greif R, Laciny S, Rapf B, Hickle RS, Sessler DI. Supplemental oxygen reduces the inci- dence of postoperative nausea and vomiting. Anesthesiology. 1999;91(5):1246-52.
• Kogan A, Eidelman LA, Raanani E, Orlov B, Shenkin O, Vidne BA. Nausea and vomiting after fast-track cardiac anaesthesia. Br J Anaesth. 2003 Aug;91(2):214-7.
• Ganter MT, Blumenthal S, Dübendorfer S, Brunnschweiler S, Hofer T, Klaghofer R, Zollinger A, Hofer CK. The length of stay in the post-anaesthesia care unit correlates with pain intensity, nausea and vomiting onarrival. Peri- oper Med (Lond). 2014;3(10):1-9. doi: 10.1186/s13741-014-0010-8.
• Tipton JM, McDaniel RW, Barbour L, Johnston MP, Kayne M, LeRoy P, Ripple ML. Putting evidence into practice: evidence-based inter- ventions to prevent, manage, and treat chemotherapy-induced nausea and vomiting. Clin J Oncol Nurs. 2007;11(1):69-78.
• Rhodes VA, McDaniel RW. Nausea, vomiting, and retching: complex problems in palliative care. CA Cancer J Clin. 2001;51(4):232-48.
• Öbrink E, Eksborg S, Lönnqvist PA, Oddby- Muhrbeck E, Jakobsson JG. Preoperative platelet count and volume could not help pre- dict PONV in women undergoing breast can- cer surgery: A prospective cohort study. Int J Surg. 2015 Apr 16;18:128-131. doi: 10.1016/j.ijsu.2015.03.006.
• Aşcı H, Özer MK. Bulantı ve kusma için tedavi önerileri. S.D.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Der- gisi. 2011;2(3):160-165.
• Kaya EY. Operasyon sonrası bulantı-kus- manın önlenmesinde farmakoloji dışı yöntem- lerin önemi.. Tıpta Uzmanlık Tezi, Tez Danışmanı: Prof. Dr. Suna GÖREN. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı, Trabzon, 2009. p.1-5,41.
• Sidani S. Symptom Management. İçinde: Doran D, Almost J (Eds). Nursing Sensitive Outcomes: The State of the Science. Boston: Jones & Bartlett Publishers International; 2003. p.144-149.
• Donnerer J. The Emetic Reflex Arc. Donnerer J. (Ed). Antiemetic Therapy. Basel: Karger; 2003. p. 1-10.
• Doenges ME, Moorhouse MF, Murr AC. Nurs- ing Care Plans Guidelines for Individualizing Client Care Across the Life Span. 8th Edition, Philadelphia: F. A. Davis Company; 2010.
• Jarvis C. Physical Examination and Health As- sessment. 7th Edition, St. Louis, Elsevier; 2016. p.542-543,570
• Buluş, M. Bulantı Kusma, İçinde: Onkoloji Hemşireliği, Can, G (Ed.), 1. Baskı, İstanbul, Nobel Tıp Kitabevleri; 2014. s. 385-394.
• McCracken G, Houston P, Lefebvre G. Guide- line for the management of postoperative nau- sea and vomiting. J Obstet Gynaecol Can 2008;30(7):600–607.
• Kasap E, Yüceyar H. Bulantı-kusma ve yak- laşım. 2009;13(3):148-152.
• Guyton AC, Hall JE. Textbook of Medical Physiology. 11th Edition, Philadelphia: Else- vier Inc. 2006. p.823-824.
• Büyükuncu Y Bulantı ve Kusma, İçinde: Cer- rahi 2 “Gastrointestinal”, Değerli Ü, Boz- fakıoğlu Y (Eds), İstanbul, Nobel Kitapevi; 1990. s.59-67.
• Tüzer T (Çev). İç ve Cerrahi Hastalıkların Bakımında Klinik Rehber. Dirksen SR, Lewis SM, Heitkemper MM (Eds), Clinical Compan- ion to Medical Surgical Nursing. Ankara: Damla Matbaacılık, Reklamcılık ve Yayıncılık tic. Ltd. Şti; 2007.p.115-117.
• Türel Ö, Değerli Ü, Erbil Y Dahili ve Cerrahi Kritik Sorunlar ve Çözümler, İstanbul, Nobel Tıp Kitapevleri. 1994
• RN.com’s Assessment Series: Focused Gas- trointestinal Assessment (2004) https://lms.rn. com/getpdf.php/586.pdf (Erişim Tarihi: 18.06.2016)
• Göksoy E, Gökdoğan ÖC, Gökdoğan MR (Çev Ed) (Klinik Semptomlar Bakım Teknikleri Takip Tedavi Kılavuzu Hasta Bakımı. Yüce Yayınları, İstanbul; 1995.s.89-90.
• Kav S. Bulantı ve Kusma. İçinde: Can G (Ed). Onkoloji Hemşireliğinde Kanıta Dayalı Semp- tom Yönetimi: İstanbul, 3P-Pharma Publica- tion Planning, Mavi İletişim Danışmanlık Tic. A.Ş.; 2007.p.46.
• Kabalak AA, Öztürk H, Çağıl H. Yaşam sonu bakım organizasyonu; palyatif bakım. Yoğun Bakım Dergisi 2013;11(2):56-70.
• Karaçınar M, Madenoğlu H, Aksu R, Biçer C, Doğru K, Boyacı A. Kraniyotomilerde farklı do- zlarda deksametazonun kan glukozu, elek- trolitler ve postoperatif bulantı kusma üzerine etkisi. Erciyes Tıp Dergisi. 2009;31(3):218- 225.
• Mamaril ME, Windle PE, Burkard JF. Preven- tion and management of postoperative nau- sea and vomiting: A look at complementary techniques. Journal of PeriAnesthesia Nurs- ing. 2006;21(6):404–410.
• Pieszak S. Evidence-based interventions for chemotherapy-induced nausea and vomiting. http://www.americannursetoday.com/evi- d e n c e - b a s e d - i n t e r v e n t i o n s - f o r - chemotherapy-induced-nausea-and-vomiting/ (Erişim Tarihi: 18.06.2016)
• MASCC Antiemesis Tool (MAT)© 2011 MASCC, Multinational Association for Sup- portive Care in Cancer. http://www.mascc. org/mat (Erişim Tarihi: 18.05.2015)
• Nursing diagnosis: Nausea. http://www1.us.el- sevierhealth.com/SIMON/Ulrich/Construc- tor/diagnoses.cfm?did=61 (Erişim Tarihi: 18.06.2016)
• Can G, Enç N, Akkaya S. Onkoloji Hemşire- liğinde Kanıta Dayalı Semptom Yönetimi KONSENSUS’07. İstanbul: Pharma Publica- tion Planning; 2008.p.58.
• Lacasse A, Bérard A. Validation of the nausea and vomiting of pregnancy specific health re- lated quality of life questionnaire. Health and Quality of Life Outcomes. 2008;6:32.
• Ebrahimi N, Maltepe C, Bournissen FG, Koren G. Nausea and vomiting of pregnancy: using the 24-hour Pregnancy-Unique Quantification of Emesis (PUQE-24) scale. J Obstet Gy- naecol Can. 2009 Sep;31(9):803-7.
• Rhodes VA, McDaniel RW. The Index of Nau- sea, Vomiting, and Retching: a new format of the lndex of Nausea and Vomiting. Oncol Nurs Forum. 1999;26(5):889-94.
• Erdemir F (Çev). Hemşirelik Tanıları El Kitabı. Handbook of Nursing Diagnosis 13th Edition, Carpentino-Moyet LJ (Ed). İstanbul, Nobel Tıp Kitapevleri; 2012. p.376-378.
• Doenges ME, Moorhouse MF, Murr AC. Nurs- ing Diagnosis Manual Planning, Individualiz- ing, and Documenting Client Care. 2nd Edition, Philadelphia: F. A. Davis Company; 2008.
• Yip KF, Rai V, Wong KK. Evaluation of deliv- ery of enteral nutrition in mechanically venti- lated Malaysian ICU patients. BMC Anesthesiol. 10.1186/1471-2253-14-127. doi:
• Harvey SE, Parrott F, Harrison DA, Bear DE, Segaran E, Beale R, Bellingan G, Leonard R, Mythen MG, Rowan KM; CALORIES Trial In- vestigators. Trial of the route of early nutri- tional support in critically ill adults. N Engl J Med. 2014 Oct 30;371(18):1673-84. doi: 10.1056/NEJMoa1409860.
• Sevinç S Abdominal Değerlendirme, Hemşire- likte Eğitim ve Araştırma Dergisi 2007;4 (1):10-20.
• Nausea and vomiting. https://www.fraser- health.ca/media/14FHSymptomGuidelines- Nausea.pdf (Erişim Tarihi: 18.05.2015)
• Ackley BJ, Ladwing GB. Nursing Diagosis Handbook, An Evidence- Based Guide to Planning Care. Tenth Edition, Missouri: Mosby; 2014. p.117,144,380.
• Uğur Ö. Kanser hastasının semptom yönetimi. Türk Onkoloji Dergisi 2014;29(3):125-135