REANİMASYON YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE YATAN HASTALARIN ÇEVRESEL STRESÖRLERDEN ETKİLENME DURUMLARI

Yıl 2019, Cilt: 23 Sayı: 1, 1 - 8, 06.05.2019

Fatma Tezcan Karadeniz , Nevin Kanan

Öz

Amaç: Bu çalışma bir üniversite hastanesinin reanimasyon ünitesinde yatmakta olan hastaların çevresel stresörlerden etkilenme durumlarını belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak gerçekleştirildi. Gereç ve Yöntem: Veriler, reanimasyon ünitesinde tedavi gören 142 hastadan toplandı. Çalışmada ‘‘Yoğun Bakım Ünitesinde Çevresel Stresörler Ölçeği (YBÜÇSÖ)’’ ve araştırmacının literatür incelemesi sonucu hazırlamış olduğu sosyodemografik özellikler ve hastalığa ilişkin bilgilere ait sorulardan oluşan ‘‘Hasta Tanıtım Formu’’ kullanıldı. İstatistiksel analizlerde Mann Whitney U, Kruskal Wallis testi ve değişkenler arası ilişkilerin değerlendirilmesinde Spearman’s korelasyon analizi kullanıldı. Anlamlılık en az p<0,05 düzeyinde değerlendirildi. Bulgular: Reanimasyon yoğun bakım ünitesinde yatan hastaların algıladıkları en önemli stresörler sırasıyla; ağrı olması, su içememek, aile ve arkadaşları günde birkaç dakika görmek, mahremiyetin olmaması (gizliliğin olmaması), tüplere bağlanmış olmak ve eşini özlemek; en düşük stresörler; hemşirelerin, yatağın etrafında sürekli bir şeyler yapmaları, hemşirelerin makineleri, hastaları izlediklerinden daha yakın izlemeleri, sık sık tansiyon (kan basıncı) ölçülmesi, doktor ve hemşireler tarafından sık aralıklarla fiziksel muayene yapılması olarak saptandı. Sonuç: Hemşirelerin, hastaların çevreye yönelik algılarını, stres kaynaklarını ve stres durumunda gösterdiği tepkileri iyi değerlendirmesi, hastanın çevresini stresörlere göre düzenlemesi ve önlemler alması, yoğun bakım ünitesi hastalarının algıladıkları çevresel stresörler ile ilgili, farklı kliniklerde ve daha geniş örneklem grubu ile araştırmaların yapılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Reanimasyon, Stres, Yoğun bakım

Kaynakça

• 1. https://www.saglik.gov.tr/TR,10979/yogun-bakim-unitelerinin-standartlari genelgesi-200853.html (Erişim tarihi: 01.12.2017).
• 2. Efil S, Kurucu NM, Eser O. Beyin cerrahi yoğun bakımında takip edilen hastaların hasta yakını ziyaret sıklığının ve hemşire ile olan iletişimin hastanın iyileşmesine etkisi. Kocatepe Tıp Dergisi 2011; 12(3): 151-155.
• 3. Aktaş Y. Yoğun Bakım Hemşirelerinin Hastaların Psikolojik Bakım Gereksinimlerini Belirlemeye ve Uygulamaya Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). İzmir Katip Çelebi Üniversitesi/ Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir. 2016.
• 4. Aydın A, Gürsoy A. Yoğun Bakımda Bir Ses: “Burdayım.”.-JAREN/Hemşirelik Araştırma Dergisi 2017; 3(2), 97-100.
• 5. Karaman Z. Yoğun Bakım Ünitesinde Yatan Hastaların Yakınlarının Anksiyete ve Depresyon Açısından Değerlendirilmesi. (Uzmanlık Tezi). Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ankara. 2011.
• 6. Arslan Yaşar B. Yoğun Bakım Hemşirelerinde İş Stresinin Çalışan Performansına Etkileri (Bir Kamu Hastanesi Uygulaması) (Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. 2014.
• 7. Durmaz Akyol A. Yoğun Bakım Ünitelerinin Planlanması ve Sınıflandırılması. Durmaz Akyol A.(Ed.), Yoğun Bakım Hemşireliği. İstanbul: İstanbul Tıp Kitabevi. 2017; 51-66.
• 8. Türk Dil Kurumu. http://www.tdk.gov.tr/ (Erişim tarihi: 21 Aralık 2017).
• 9. Üzar Özçetin YS. Yoğun Bakım Ünitelerinde Çalışan Hemşirelerin Hastaların Duyusal Gereksinimlerine Yönelik Yaklaşımları. (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara. 2013.
• 10. Ballard KS. Identification of environmental stressors for patients in a surgical intensive care unit. Issues in Mental Health Nursing 1981; 3:1: 89-108.
• 11. Cochran J, Ganong LH. A comparison of nurses ‘and patients’ perceptions of intensive care unit stressors. Journal of Advanced Nursing 1989; 14: 1038-1043.
• 12. Aslan F. Yoğun Bakım Ünitesinde Tedavi Gören Hastaların Algıladıkları Çevresel Stresörler: Geçerlik Güvenirlik Çalışması. (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. 2010.
• 13. Çınar S, Aslan F, Kurtoğlu T. Yoğun bakım ünitesi çevresel stresörler ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2011; 15 (2): 61-66.
• 14. Yaman Aktaş Y, Karabulut N, Yılmaz D, Özkan AS. Kalp damar cerrahisi yoğun bakım ünitesinde tedavi gören hastaların algıladıkları çevresel stresörler. Kafkas J Med Sci 2015; 5(3): 81–86.
• 15. Zaybak A, Yapucu Güneş Ü. Hastaların yoğun bakım deneyimlerinin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2010; 26 (2): 17-26.
• 16. Hweidi IM. Jordanian patients’ perception of stressors in critical care units: A questionnaire survey. Int J Nur Stud 2007; 44: 227-235.
• 17. Akdemir NB. Hastaların Yoğun Bakım Deneyimleri ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara. 2013.
• 18. Zengin N. Konfor kuramı ve yoğun bakım ünitesinin hasta konforuna etkisi. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2010; 14(2): 61-66.
• 19. Eti Aslan F, Karadağ Ş. Ağrı: Yoğun bakım ünitesinde hemşireye hastanın yerine düşünme ve hissetme zorunluluk ve sorumluluğu yükleyen bir sorun. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2007; 11: 89-95.
• 20. Çelik S. Ağrı. Eti Aslan F, Olgun N. (Ed). Yoğun Bakım Seçilmiş Semptom ve Bulguların Yönetimi. Birinci Baskı. Ankara: Akademisyen Kitabevi; 2016; 157-67.
• 21. Gültekin Y, Özçelik Z, Akıncı SB, Yorgancı HK. Evaluation of stressors in intensive care units. Turk J Surg 2018; 34: 5-8.
• 22. So HM, Chan DMK. Perception of stressors by patients and nurses of critical care units in Hong Kong. International Journal of Nursing Studies 2004; 41(1): 77-84.
• 23. Akıncı SB, Kanbak M, Güler A, Canbay Ö, Aypar Ü. Mekanik ventilasyondaki hastalarda stres yaratan deneyimler. Türk Anest Rean Der Dergisi 2007; 35(5): 320-328.
• 24. Zaybak A, Çevik K. Yoğun bakım ünitesindeki stresörlerin hasta ve hemşireler tarafından algılanması. Yoğun Bakım Derg 2015; 6: 4-9.
• 25. Tokem Y. Erişkinde astım ve hemşirelik yönetimi. Maltepe Üniversitesi Bilim ve Sanatı Dergisi 2010; 3 (2): 71-76.
• 26. Akın Ş, Arıboğan A. Yoğun bakım ünitesinde tedavi edilen hastalarda strese neden olan faktörlerin cinsiyetler açısından değerlendirilmesi. Anestezi Dergisi 2006;14: 232-236.
• 27. Yava A, Tosun N, Ünver V, et al. Patient and nurse perceptions of stressors in the ıntensive care unit. Stress and Health 2010; 27: 36-47.
• 28. Adsay E, Dedeli Ö. Yoğun bakım ünitesinden taburcu olan hastaların yoğun bakım deneyimlerinin değerlendirilmesi. Yoğun Bakım Derg 2015; 6: 90-7.