Perkütan Endoskopik Gastrostomi Tüpü ile Beslenen Hastanın Hazırlığı, Takibi ve Taburculuk Eğitimi

Yıl 2020, Cilt: 24 Sayı: 1, 22 - 31, 09.05.2020

Güldan Kahveci , Selda Çelik

Öz

Yeterli ve dengeli beslenme insanın büyümesi, gelişmesi, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması için gerekli olan besin öğelerinin yeterli miktarlarda alınması ve vücutta uygun şekilde kullanılması olarak tanımlanmaktadır. Ağızdan yeterli ve dengeli beslenemeyen, gastrointestinal sistemi fonksiyonel olan hastalarda malnütrisyonun önlenmesi amacıyla enteral beslenme desteği sağlanır. Perkütan endoskopik gastrostomi oral alımı yeterli olmayan ancak gastrointestinal sistem fonksiyonları normal olan hastalada enteral beslenmenin 4-6 haftadan uzun süreli olacağı düşünülüyorsa beslenme desteği sağlamak amacı ile karın duvarından mideye doğrudan girilerek tüp takılması işlemidir. Perkütan endoskopik gastrostomi uygulamalarında hastanın ve ailesinin hazırlığı, işlemin başarılı bir şekilde sürdürülmesi, uyumunun sağlanması için eğitimli ve tecrübeli sağlık ekibinin olması son derece önemlidir. Hastanelerde nutrisyon destek ekibi/birimi içerisinde nutrisyon hemşiresi, diyetisyen, eczacı ve doktor görev almaktadır. Nutrisyon destek ekibi/birimi perkütan endoskopik gastrostomi tüpünün yerleştirilmesi kararı verildiği andan itibaren hasta ve ailesini yakından takip ederek bu sürecin sağlıklı bir şekilde sürdürülmesini sağlamaktadırlar. Bu derlemede; perkütan endoskopik gastrostomi tüpünün yerleştirme öncesi hazırlığı ve sonrasında bakımı, beslenme, beslenme ürünlerinin kullanımı, bakımı, hasta ve ailesinin taburculuk eğitimi yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Enteral beslenme, perkütan endoskopik gastrostomi, hasta ve ailesi eğitimi, bakım

Kaynakça

• Özbaş S, Uskun E, Küçüksoku B, Hocaoğlu Ü, Akalın S, Özbaş H. Eğitilebilir zihinsel engelli çocukların besin tüketim kayıtlarına göre beslenme durumları. Akademik Gıda. 2018;6(2):192-6.
• Bayır H, Tekelioğlu ÜY, Koçoğlu H, Akkaya A, Demirhan A, Bilgi M. ve ark. Açık kalp cerrahisinde malnütrisyon oranları ve ilişkili risk faktörlerinin araştırılması. GKDA Derg. 2014;20(4):209-14.
• Azar AR, Rahnemaiazar AA, Naghshizadian R, Kurtz A, Farkas DT. Percutaneous endoscopic gastrostomy: ındications, technique, complications and manageent. World J Gastroenterol 2014;20(24):7739-51.
• Ukleja A, Gilbert K, Mogensen KM, Walker R, Ward CT, Ybarra J. et al. Standards of practice. nutrition ın clinical. Practice 2018;33:906–20.
• McClave SA, DiBaise JK, Mullin EG, Martindale RG. ACG Clinical guideline. nutrition therapy ın the adult. Am J Gastroenterol. 2016;111:315–34.
• Gauderer M. Twenty years of percutaneous endoscopic gastrostomy: origin and evolution of a concept and ıts expanded applications. Gastrointestinal Endoscopy 1980; 50(6):879–83.
• Sobotka L. ed. Klinik nütrisyon temelleri. Çev. ed. Gündoğdu RH. Ankara: Bayt Yayın; 2017.s: 314-6.
• Roveron G, Antonini M, Barbierato M, Calandrino V, Canese G, Fernando L. et al. Clinical practice guidelines for the nursing management of percutaneous endoscopic gastrostomy and jejunostomy (PEG/PEJ) in adult patients. J Wound Ostomy Continence Nurs 2018;45(4):326-34.
• Ekin N, Uçmak F, Oruç M, Tuncer ET, Yalçın K. Perkütan endoskopik gastrostomi girişinin sonuçları: 113 olgunun analizi. Dicle Tıp Dergisi 2015;42 (3):346-9.
• Alper E, Baydar B, Arı FÖ, Buyraç Z, Kırcı A, Aslan F ve ark. Perkütan endoskopik gastroenterostomi uygulama deneyimlerimiz: Endikasyon ve komplikasyonlar. Akademik Gastroenteroloji Dergisi 2009;8(2):74-6.
• Şenol Z, Karakaş DÖ, Yılmaz İ, Balta AZ, Özdemir Y, Kendirli T, Sücüllü İ. Perkütan endoskopik gastrostomi tecrübemiz: 64 Olgunun değerlendirilmesi. Van Tıp Dergisi 2013;20(2):52-6.
• Block B. Üst gastrointestinal sistem endoskopisi eğitim el kitabı. Çev. ed. Ünsal B. İzmir: İzmir Güven Kitapevi;2009.
• Lim, Ling M, Yong, Paulynn BY, Mar, Maggie MO, Ang, Yuh S. et al. Caring for patients on home enteral nutrition: reported complications by home carers and perspectives of communitynurses. J Clin Nurs 2018;27(13-14):2825–35.
• Friginal-Ruiz AB, Lucendo A. Percutaneous endoscopic gastrostomy. A Practical overview on ıts ındications, placement conditions, management, and nursing care. Gastroenterology Nursing 2015;38(5):354-68.
• Demiryılmaz İ, Yılmaz İ, Albayrak A, Şahin A, Sekban N. Uzun süreli enteral beslenmede perkütan endoskopi tüp gastrostomi kullanımı. Sakaryamj 2012;2(3):122-5.
• Nadir I, Türkay C. Uzun Süreli Enteral beslenmede etkili ve güvenilir yaklaşım: perkütan endoskopik gastrostomi. Güncel Gastroenteroloji 2011;15/2.
• Koçak E, Filik L. Perkütan endoskopik gastrostomi. Endoskopi Dergisi 2009;17(3): 124-7.
• Sharma RS, Jaik NP, Seamon MJ, Lukaszczyk JJ, Martin ND, Hoey BE. et al. Complications related to percutaneous endoscopicgastrostomy (peg) tubes. A Comprehensive clinical review. J Gastrointestin Liver Dis 2007;16(4):407-18.
• Blumenstein I, Shastri YG, Stein J. Gastroenteric tube feeding: techniques, problems and solutions. Dünya J Gastroenterol 2014;20(26):8505-24.
• Pih GY, Na HK, Ahn JY, Jung KW, Jeong HK, Lee H et al. Risk factors for complications and mortality of percutaneous endoscopic gastrostomy ınsertion. BMC Gastroenterology 2018;18:101.
• Vargün R, Fedakar M, Yağmurlu A. Perkütan endoskopik gastrostomi: açık cerrahiye minimal invaziv bir alternatif. Çocuk Cerrahisi Dergisi 2006;20(2):95-7.
• Alper E, Baydar B, Arı FÖ, Buyraç Z, Kırcı A, Aslan F ve ark. Perkütan endoskopik gastroenterostomi uygulama deneyimlerimiz: Endikasyon ve komplikasyonlar. Akademik Gastroenteroloji Dergisi 2009;8(2):74-6.
• Tekin A, Küçükkartallar T, Belviranlı M, Aksoy F, Vatansev C, Çakır M. The Percutaneous endoscopic gastrostomies that are performed ın endoscopic unit of general surgery. Laparosc Endosc Surg Sci 2006;13(3):119-25.
• Malhi H, Thompson R. PEG tubes: Dealing with complications. Nursing Times 2014; 110(45):18-21.
• Çelik JB, Sizer Ç, Yosunkaya A, Küçükkartallar T. Perkütan endoskopik gastrostomi (PEG) deneyimlerimiz:68 Olgu nedeni ile. Selçuk Tıp Dergisi 2009;25(1):37-42.
• Varnier A, Iona L, Dominutti MC, et al. Percutaneous endoscopic gastrostomy: complications ın the short and longterm follow - up and efficacy on nutritional status. Eura Medicophys 2006;42:23-6.
• Hucl T, Spicak J. Complications of percutaneous endoscopic gastrostomy. Clinical Gastroenterology 2016;30(5):769-81.
• Carpento-Moyet LJ. Ed. Hemşirelik tanıları el kitabı. Çev. ed. Erdemir F. İstanbul:Nobel Tıp Kitapevi; 2012.
• Yoğun bakım hastalarında enteral ve parenteral nütrisyon. http://www.toraks.org.tr/uploadFiles/book/file/21020149496-187.pdf. Erişim tarihi:01.05.2019.
• Beslenme ve destek tedavisi: Genel ilkeler ve malnütrisyonun değerlendirilmesi. http://www.tihud.org.tr/uploads/content/kongre/7/7.22.pdf. Erişim tarihi; 01.05.2019.
• Metin ZG, Özdemir L. Yoğun bakımda enteral pompa ile beslenen hastalarda gelişen komplikasyonlar ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2015;20–9.
• Linda M. Lord NP. Enteral access devices: Types, function, care and challenges. Nutrition in Clinical Practice 2018;33(1):16–38.
• Nunesa G, Britoa M, Santos CA, Fonseca S. Refeeding Syndrome ın the gastroenterology practice: How concerned should we be? European. Journal of Gastroenterology & Hepatology 2018;30:1270–6.
• http://www.kepan.org.tr/files/file/T8_3_metin.pdf. Erişim tarihi: 01.02.2019
• Gürkan A, Gülseven B. Enteral beslenme: Bakımda güncel yaklaşımlar. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2013;16:2.
• Demirkan K, Ekincioğlu EB. Enteral beslenme tüpünden ilaç uygulanmasında ilaç dozaj şekillerinin önemi. J Turk Soc Intens Care 2016;14:1-8.
• Metussin A, Rusanah S, Suriawati B, Chong VH. Foley catheters as temporary gastrostomy tubes. Gastroenterology Nursing 2016,39 (4):273-7.
• Özden D, Karagözoğlu Ş, Güler N, Bülbüloğlu S. Evde enteral tüple beslenen hastaların beslenmeye ilişkin yaşadığı sorunlar ve yakınlarının bakım yükü. DEUHFED 2016;9(4):134-41.
• Akkoyunlu ME, Kart L, Akkoyunlu Y, Danalıoğlu A, Özçelik HK, Karaköse F ve ark. Yoğun bakımda yatan geriatrik olgularda perkutan endoskopik gastrostomi uygulaması. Türk Geriatri Dergisi 2013,16(2):161-5.