YOĞUN BAKIM ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR

Yıl 2020, Cilt: 24 Sayı: 3, 170 - 183, 01.01.2021

Besey Ören Selma Dağcı

Öz

Amaç: Yoğun bakım üniteleri pek çok karmaşık uygulamanın yapıldığı, stresli birimlerdir. Bu birimlerde çalışan hemşireler pek çok sorun ile karşılaşabilmektedir.
Bu çalışma, yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin karşılaştıkları sorunları genel olarak belirlemek ve bu sorunların çözümüne ilişkin öneriler geliştirmek amacı ile yapıldı.
Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı olarak planlanan çalışma 01.07.2018-01.08.2018 tarihleri arasında İstanbul’daki 2 devlet ve 8 eğitim ve araştırma hastanesi bünyesinde bulunan yoğun bakım ünitelerinde çalışan, çalışmaya katılmayı kabul eden 273 hemşire ile gerçekleştirildi. Örneklem seçimine gidilmedi. Belirtilen 10 hastanenin yoğun bakım ünitelerinde o dönem aktif olarak çalışan, çalışmamıza katılmayı kabul tüm hemşireler çalışmaya dahil edildi. Kurumlardan gerekli izinler ve etik kurul onayı alındı. Veriler araştırmacılar tarafından literatür doğrultusunda hazırlanan sosyodemografik özellikler formu ve yoğun bakımda yaşanan sorunları içeren 5’li likert tipi anket formu ile toplandı. Veriler; Shapiro Wilks Testi, Mann Whitney U, Kruskal Wallis Testi, Pearson ve Spearman’s rho korelasyon analizi ile değerlendirildi. Anlamlılık p˂0.05 olarak kabul edildi.
Bulgular: Katılımcıların; yaş ortalaması 27.0±4.8 (18-45) yıl olup, % 81.3'ü kadındır. Yoğun bakımda en sık yaşanan sorunlar sırasıyla: %66.3 eleman sayısı yetersizliği, %65.9 iş yoğunluğu, %56.1 görev tanımına ilişkin sorunlar, %54.7 riskli durumların fazla olması, %53.9 kritik hasta bakımının getirdiği stres olarak bildirilmiştir. Karşılaşılan sorunlar yoğun bakım tipine ve seviyesine göre farklılık göstermiştir (p˂0.05).
Sonuç: Yoğun bakım hemşireleri ünitenin yapısı ve düzenlemeler ile ilgili pek çok sorun yaşamaktadır. Bu sorunlar yoğun bakımın tipine ve seviyesine göre farklılık göstermektedir. Sorunların giderilmesinde yoğun bakım hemşire sayısının ve niteliğinin arttırılması, hemşirelerin görev tanımlarının netleştirilmesi ve stres ile baş etme konusunda desteklenmeleri önerilir.

Anahtar Kelimeler

yoğun bakım, hemşirelik, sorunlar

Kaynakça

• 1. Kaya N, Terzi B. Yoğun bakım hastasında hemşirelik bakımı. Yoğun Bakım Dergisi 2011; 1: 21-5.
• 2. Akyol A, Kankaya H. Yoğun bakım hemşirelerinin performans engellerinin incelenmesi. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2017;21(1):7-15.
• 3. Terblanche M, Adhikari N. The evolution of ıntensive care unit performance assessment. J Crit Care 2006;21(1):19-22.
• 4. Ören B. Yoğun bakımda hastası olan aile üyelerinin hemşirelerinden beklentileri ve etkileyen faktörler. HSP 2018;5(2):217-226.
• 5. Al-Saad N, Skedgel C, Nortje J. Principles of resource allocation in critical care. BJA Education 2017;17(12):390-395.
• 6. Cho OM, Kim H, Lee YW, Cho I. Clinical alarms in ıntensive care units: Perceived obstacles of alarm management and alarm fatigue in nurses. Healthc Inform Res 2016;22(1):46-53.
• 7. Deb S, Claudio D. Alarm fatigue and its influence on staff performance. IIE Transactions on Healthcare Systems Engineering 2015;5(3):183-196.
• 8. Joshi R, Mortel HV, Feijs L, Andriessen P, Pul CV. The heuristics of nurse responsiveness to critical patient monitor and ventilator alarms in a private room neonatal intensive care unit. PLoS One 2017;12(10):e0184567. Published 2017 Oct 5. doi:10.1371/journal.pone.0184567
• 9. Ruppel H, Funk M, Whittemore R. Measurement of physiological monitor alarm accuracy and clinical relevance in ıntensive care units. Am J Crit Care 2018;27(1):11-21.
• 10. Baird MS. Manual of critical care nursing: Nursing interventions and collaborative management (7 th ed.), St. Louis: Elsevier; 2015.
• 11. Petersen EM, Costanzo CL. Assessment of clinical alarms ınfluencing nurses' perceptions of alarm fatigue. Dimens Crit Care Nurs 2017;36(1):36-44.
• 12. Turmell JW, Coke L, Catinella RH, Majeski A. Alarm fatigue: Use of an evidence-based alarm management strategy. Journal of Nursing Care Quality 2017;32(1):47-54.
• 13. Bitek DE, Akyol A. Yoğun bakım hemşirelerinin çalışma ortamına ilişkin algıları ile iş doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yoğun Bakım Dergisi 2017;21(1):1-6.
• 14. Doğu Kökcü, Ö, Terzi̇, B. Yoğun bakımda çalışan hemşirelerin iş indeksi-çalışma ortamı ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2018;22 (2):66-72.
• 15. Turgay M. Yoğun bakım ünitesinde çalışan hemşirelerde stres. Yoğun Bakım Hemşireleri Dergisi 2001;5(2):80-82.
• 16. Arslan GG, Eşer İ. Yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin iş doyumu ve motivasyonu. Çınar Dergisi 2002;8(2):40-44.
• 17. Ulrich BT, Lavandero R, Hart K, Woods D, Legget J, Taylor D. Critical care nurses work environments: a baseline status report. Critical Care Nurse 2006;26 (5):46-57.
• 18. Şahi̇n M, Köçkar Ç. Bir stresör olarak yoğun bakım. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi 2018;2(4):207-214.
• 19. Zengin N, Ören B, Üstündağ H. The relationship between stressors and intensive care unit experiences. Nursing Critical Care 2020;25(2):109-116.
• 20. Fesci H, Doğan N, Pınar G. İç hastalıkları kliniklerinde çalışan hemşirelerin hasta bakımında karşılaştıkları güçlüklerin ve çözüm önerilerinin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2008;11(3):40-50.
• 21. Uçar N, Aygin D, Uzun E. Yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin tükenmişlik ve iş doyumunun değerlendirilmesi. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi 2016;1(4):18-37.
• 22. Gurses A.P, Carayon P. Exploring performance obstacles of intensive care nurses. Applied Ergonomics 2009;40(3):509–518.
• 23. Palaz N, Cevizbaş Gündüz V, Solmaz Ü.Ş, Doğanay G. Yoğun bakım ünitesinde hemşirelik hizmetlerine ayrılan süre. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2011;15(1):9-15.
• 24. Akdeniz S, Ünlü H. Yoğun bakım hemşireliği. Yoğun Bakım Dergisi 2004;4(3);179-85.
• 25. Sağlık Bakanlığı 8 Mart 2010 Hemşirelik Yönetmeliği, Sayı: 27515
• 26. Özcanlı D, İlgün S. Yoğun bakım hemşireliği ve zaman yönetimi. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2008;12(1-2):23-25.
• 27. Eroğlu S, Özgür G. Bir üniversite hastanesinde çalışan servis ve yoğun bakım hemşirelerinde zaman yönetimi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi/ Gümüşhane University Journal of Health Sciences 2016;5(1):12-22.
• 28. Lambrou P, Merkouris A, Middleton N, Papastavrou E. Nurses’ perceptions of their professional practice environment in relation to job satisfaction: A review of quantitative studies. Health Science Journal 2014;8:298–317.
• 29. Zaybak A, Çevik K. Stressors in the critical care unit: Perceptions of patients and nurses. Turk Soc Med Surg Critical Care Med 2015;6:4-9.
• 30. Andolhe R, Barbosa R, Oliveira E, Costa A, Padilha K. Stress, coping and burnout among intensive care unit nursing staff: associated factors. Rev Esc Enferm USP 2015;49:58-64.
• 31. Golam Kibria M. Prevalence of stress and coping mechanism among staff nurses of intensive care unit in a selected hospital. Int J Neurosurg 2018;2(1):8-12. https://doi.org/10.11648/j.ijn.20180201.12.)
• 32. Alkhawaldeh JMA, Soh KL, Mukhtar FBM, Peng OC, Anshasi HA. Stress management interventions for intensive and critical care nurses: A systematic review. Nurs Crit Care 2020;25:84–92.
• 33. CDC COVID-19 Response Team (2020), Characteristics of Health Care Personnel with COVID-19 -United States, February 12-April 9, 2020. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 69(15):477-481. doi:10.15585/mmwr.mm6915e6.)
• 34. Türk Tabipler Birliği COVİD-19 Pandemisi İki Aylık Değerlendirme Raporu, file:///C:/Users/Kayse/Downloads/covid19-rapor.pdf).
• 35. https://www.istabip.org.tr/site_icerik/2020/korona/covid19_riskdegerlendirme.pdf
• 36. Eren E. örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. 7. Basım. İstanbul: Beta Basımevi; 2001.
• 37. Kawano Y. Association of job-related stress factors with psychological and somatic symptoms among Japanese hospital nurses: Effect of departmental environment in acute care hospitals. J Occup Health 2008;50:79– 85.
• 38. Altınöz Ü, Demir S. Yoğun bakımda çalışan hemşirelerde çalışma ortamı algısı, psikolojik distres ve etkileyen faktörler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi - Journal of Psychiatric Nursing 2017;8(2):95–101.
• 39. Yıldız N. Yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerde iş doyumunu etkileyen faktörler (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; İstanbul;2001.
• 40. Özcan A. Hemşire hasta ilişkisi ve iletiştim. hemşire hasta ilişkisi ve iletişim. 2. Baskı. Ankara: Sistem Ofset; 2006.
• 41. Nazik H, Bayazıt A. İletişime giriş, insan ilişkileri ve iletişim. 1.Baskı. İstanbul: Ya-Pa Yayınları; 2005.
• 42. Üstün B, Akgün E, Partlak N. İletişimi etkileyen faktörler. hemşirelikte iletişim becerileri öğretimi. 1. Baskı. İzmir: Okullar Yayınevi; 2005.
• 43. Arda H, Ertem M, Baran G, Durgun Y. Dicle Üniversitesi Araştırma Hastanesinde çalışan hekim ve hemşirelerin hasta iletişimi konusundaki görüşleri. İstanbul Üniversitesi Hemşirelik Dergisi 2007;15(59):68-74.
• 44. Karadağ S, Taşçı S. Kayseri Devlet Hastanesinde çalışan hemşirelerin verdiği hemşirelik bakımı ve bakımı etkileyen faktörler. Sağlık Bilimleri Dergisi 14(Ek Sayı: Hemşirelik Özel Sayısı) 2005;13-21.
• 45. İbrahimoğlu Ö. Son dönem yoğun bakım hastalarının bakımında etik sorunlar ve etik yaklaşım. Sağ Aka Derg 2017;4(3):216-220.
• 46. Tel H. Yoğun bakım ünitelerinde sık karşılaşılan etik sorunlar. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi 2012;1(1):30-38.
• 47. Donna K, McNeese-Smith A. content analysis of staff nurse descriptions of job satisfaction and dissatisfaction. Journal of Advanced Nursing 1999;29(6):1332-1341.
• 48. Üzen Ş, Karabacak Ü, Doğu Ö, Duyan A. Yoğun bakımda çalışan hemşirelerin örgütsel stres düzeylerinin belirlenmesi. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2015;19(1):15-20.
• 49. Safura A, Somayeh G, Mohsen S, Nahid S. Effect of moral empowerment program on moral distress in intensive care unit nurses. Nursing Ethics 2019;26(5):1494-1504.
• 50. Karadurmuş, N. Terminal Dönem Belirteçleri. 2006. http://www.gata.edu.tr/dahilibilimler/ichastalıkları/ders/hit.asp?id=212. Erişim Tarihi: 20 Mayıs 2020.
• 51. Özdemir Z, Şenol Çelik S. Cerrahi yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin ölüm sürecinde olan hastanın bakımına yönelik uygulamaları. Türkiye Klinikleri J Nurs Sci 2010;2(1):32-41.
• 52. Ünsal S. Yoğun bakım hemşirelerinin ölüm hakkındaki düşünceleri ve yaşadıkları anksiyetenin karşılaştırılması (Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü; İstanbul; 2008.
• 53. Köse G, Durmaz O, Filiz Güler F. Yoğun bakım ünitelerinde ve yatan hasta katlarında çalışan hemşirelerin ölüme karşı düşünce ve tutumlarının karşılaştırılması http://www.acibademhemsirelik.com/bilimsel_calisma/11_Yogunbakimolum.pdf Erişim tarihi: 01.04.2020.