YOĞUN BAKIM HASTASINDA GELİŞEN DELİRYUM VAKASININ ROY ADAPTASYON MODELİNE GÖRE İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 26 Sayı: 3, 124 - 131, 31.12.2022

Duygu Akbaş Uysal , Berna Cafer Karalar , Aynur Türeyen

Öz

Yoğun bakım üniteleri, yoğun ve devamlı bakım gerektiren ileri düzey bağımlı hastaların tedaviye alındığı birimlerdir. Birçok uyaranın olduğu bu birimlerde, deliryum vakaları sıklıkla yaşanmaktadır. Deliryumun yönetilmesi; hastanın bulunduğu çevreye, kişilere ve tedavi yönetimine uyumunun arttırılması ile mümkündür. Deliryumda uyumlu davranışların kazandırılması doğru yönetilen bir hemşirelik bakımı ile gerçekleşmektedir. Bu bağlamda özellikle kuram ve modellerin kullanımı, hemşirelik yönetiminde bir rehber niteliği taşımaktadır. Deliryumda hasta uyumunun arttırılmasını sağlamak amacıyla kullanılacak modellerden biri de Roy Adaptasyon Modeli’dir (RAM). Hemşireler bakımda RAM kullanarak, hastanın uyumu arttırır, baş etme mekanizmalarını harekete geçirir ve hastanın uyumlu davranış kazanmasına yardımcı olur. Bu bilgiler ışığında çevreye uyumda sorun yaşayan ve deliryum tablosu oluşan bir yoğun bakım hastasının hemşirelik bakımı, Roy Adaptasyon Modeli’nde yer alan uyum alanları doğrultusunda gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

yanık, deliryum, hemşirelik bakımı

Kaynakça

• 1. Agarwal V, O'Neill PJ, Cotton BA, Pun BT, Haney S, Thompson J et al. Prevalence and risk factors for development of delirium in burn intensive care unit patients. J Burn Care Res 2010 Sep-Oct;31(5):706-15. doi: 10.1097/BCR.0b013e3181eebee9.
• 2. Ely EW, Shintani A, Truman B, Speroff T, Gordon SM, Harrell FE Jr et al. Delirium as a predictor of mortality in mechanically ventilated patients in the intensive care unit. JAMA. 2004 Apr 14;291(14):1753-62. doi: 10.1001/jama.291.14.1753.
• 3. Perry S, Blank K. Delirium in Burn Patients, The Journal of Burn Care&Rehabilitation 1984; 5(3): 210–4. 4. Akarsu S, Durmuş M, Yapıcı AK, Öznur T, Öztürk S. Yanık Hastalarının Psikiyatrik Yönden Rehabilitasyonu Turk J Plast Surg 2017; 25(1): 20-7.
• 5. Palmu R, Suominen K, Vuola J, Isometsä E. Mental disorders after burn injury: a prospective study. Burns 2011; 37(4): 601-9.
• 6. Arumugam S, El-Menyar A, Al-Hassani A, Strandvik G, Asim M, Mekkodithal A, Mudali I, Al-Thani H. Delirium in the Intensive Care Unit. J Emerg Trauma Shock. 2017 10(1):37-46.
• 7. Van Loey NE, Van Son MJ. Psychopathology and psychological problems in patients with burns cars epidemiology and management. Am J ClinDermatol 2003; 4(4): 245-72.
• 8. Vicdan AK, Karabacak BG. Hemşirelik Modellerinden: Roy Adaptasyon Modeli. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2014; (4): 255-9.
• 9. Gigliotti E. The Value of Nursing Models in Practice. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi 2008;1(1): 42–50.
• 10. Vicdan AK. Hemşirelik bakımında model kullanımına bir örnek: modifiye radikal mastektomi olmuş bir bayanın, Roy adaptasyon modeline göre incelenmesi. Maltepe Üniversitesi Bilim ve Sanat Dergisi 2010;2(3):106-18.
• 11. Senesac P, Roy SC. Sister Callista Roy’s adaptation model. In.Smith MC, Parker ME, editors. Nursing Theories and Nursing Practise. 4th ed. Philadelphia: Davis Company; 2015.
• 12. Pektekin Ç. Sister Callistra Roy ve adaptasyon kuramı. In: Pektekin Ç, ed. Hemşirelik felsefesi kuramlar-bakım modelleri ve politik yaklaşımlar. 1. Baskı. İstanbul: İstanbul Tıp Kitabevi; 2013. s. 111-8.
• 13. Velioğlu P. Adaptasyon Kuramı. In: Velioğlu P, ed. Hemşirelikte kuram ve kavramlar 2. Baskı. İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık; 2012. s. 364–94.
• 14. Uzun Ş. Sister Calista Roy: Adaptasyon Modeli. In: Karadağ A, Çalışkan N, Göçmen Baykara Z. Eds. Hemşirelik teorileri ve modeller 1. Baskı. İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık; 2017 s. 369–442.
• 15. Şen Atasayar B, İşeri Ö.Yanığı olan bireyin roy uyum modeline göre hemşirelik bakımı: olgu sunumu . Samsun sağlık bilimleri dergisi 2020; 5(1):73-89.
• 16. Çaylar TH, Terzi B. Roy adaptasyon modeli’ne göre covid-19 şüpheli bir hastanın bakımı. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2021; 25(2): 102-7.
• 17. Menekli T, Eyi S. Obez Bir Bireyin Hemşirelik Bakımında Roy Adaptasyon Modeli’nin Kullanımı. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi 2017; 25(3): 237-46. DOI: 10.17672/fnjn.343263.
• 18. Yoldaş G, Yıldırım Y, Fadıloğlu Ç, Şenuzun Aykar F. Esansiyel hipertansiyon’u olan bir hastada Roy Adaptasyon Modeline göre hemşirelik yaklaşımı. Turk J Cardiovasc Nurs 2019;10(21): 33-9. DOI: 10.5543/khd.2019.63626.
• 19. Özkaraman A, Serap Ö, Alpaslan, GB. Romatoid artritli bir vakanın hemşirelik bakımında roy adaptasyon modelinin kullanımı. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2012;1(3): 138-52.
• 20. Yılmaz M, Yılmaz P. Bariatrik cerrahi geçiren hastaların Roy’un Uyum Modeline göre değerlendirilmesi: İki olgu sunumu. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2019;6(1): 65-73. https://doi.org/10.31125/hunhemsire.544146.
• 21. Frazão CMF, Fernandes MI, Nunes MD, de Sá JD, Lopes MV, Lira AL. Components of a Roy’s Adaptation Model in patients undergoing hemodialysis. Rev Gaúcha Enferm 2013;34(4):45–52. https://doi.org/10.1590/S1983-14472013000400006
• 22. Hamzehpour H, Valiee S, Majedi MA, Roshani D, Seidi J. The Effect of Care Plan Based on Roy Adaptation Model on the Incidence and Severity of Delirium in Intensive Care Unit Patients: A Randomised Controlled Trial. Journal of Clinical & Diagnostic Research 2018; 12(11): 21-5. DOI:10.7860/JCDR/2018/36366.12256.