Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Pandemi Sonrası Yoğun Bakım Hemşirelerinde Covid-19 Stres Düzeyinin Belirlenmesi

Yıl 2023, Cilt: 27 Sayı: 3, 138 - 146, 31.12.2023

Elif Paklacı , Elif Kaya Aydoğdu , Besey Ören

https://doi.org/10.62111/ybhd.1344490

Öz

Amaç: Küresel bir sağlık tehdidi olarak karşımıza çıkan COVID-19 hastalık sürecinde yoğun bakım hemşireleri birçok psikolojik sorun ile karşı karşıya kalmıştır. Tanımlayıcı ve kesitsel olarak planlanan bu çalışmada amaç; yoğun bakım hemşirelerinde COVID-19 pandemisine bağlı ortaya çıkan stres düzeyinin belirlenmesidir.
Gereç ve Yöntem: Çalışma yoğun bakımda aktif olarak çalışan 88 hemşire ile online olarak yürütüldü. Veriler 21 sorudan oluşan kişisel bilgi formu ve COVID-19 Stres Ölçeği ile toplandı. Verilerin analizi için SPSS versiyon 25.0 programı kullanıldı. İstatistiksel değerlendirmede bağımsız değişkenler ile ölçek puan ortalaması arasındaki farkları belirlemek için Independet Samples t testi, one-way ANOVA testi, Mann-Whitney U testi ve Kruskal-Wallis analizi kullanıldı. Anlamlılık düzeyi 0,05 olarak kabul edildi.
Bulgular: Hemşirelerin yaş median değeri 34.50±8,16 olarak bulundu. Araştırmaya katılan hemşirelerin %70.5’i COVID-19 pandemisinden etkilendiğini ifade etti. Hemşirelerin ortalama 1.30±0.56 (min:1, max:4) defa COVID- 19 enfeksiyonu geçirmiş olduğu belirlendi. Katılımcıların %85.2’si COVID-19 pandemisinin hemşirelik mesleğini, %90.9’u ise mesleki yönden kendisini pozitif etkilediğini ifade etmektedir. Çocuk sayısı arttıkça tehlike ve bulaşma, sosyoekonomik sonuçlar ve zenofobi alt boyutlarının ortalama puanlarının arttığı görüldü. Gelir düzeyi ile tehlike ve bulaşma, sosyoekonomik sonuçlar, travmatik stres ortalama alt boyutları arasında anlamlı bir ilişki bulundu (p<0,05). COVID-19 ilişkili serviste çalışma süresi ile travmatik stres düzeyi arasında anlamlı farklılık olduğu belirlendi (p<0,05). Ölçek alt boyut puanları incelendiğinde en yüksek ortalamaya sahip alt boyutun tehlike ve bulaşıcılık alt boyutu (29.17±11.86) olduğu saptandı.
Sonuç: Hemşirelerin COVID-19 servisinde çalışma süresinin artması ile travmatik stres düzeyinin arttığı ve hemşirelerin en çok tehlike ve bulaşıcılık riski ile stres yaşadığı sonucuna ulaşıldı. Bu sonuçlar doğrultusunda pandemi dönemlerinde hemşirelerin bulaşıcı hastalığı olan hastalara uzun süre temasını önlemek amacıyla; planlama yapılırken pandemi servisinde çalışan hemşirelerin süreç içinde başka servislerde çalışması ve dinlenme periyodlarının planlanması önerilir. Bulaşıcılık riskini en aza indirecek önlemlerin alınması konusunda da eğitim ve prosedürlerin geliştirilmesi önerilir.

Anahtar Kelimeler

COVID-19 Hemşire Stres Yoğun Bakım Ünitesi

Kaynakça

  • 1. Ekin Sezgin E, Kaya E, Tanyıldızı İ. COVID-19 pandemisi sırasında hemşirelerin işe bağlı gerginlik düzeylerinin duygusal tükenmeleri üzerindeki etkisi. BUSBED. 2022;24:541-556.
  • 2. Rahman S, Villagomez Montero MT, Rowe K, Kirton R, Kunik Jr F. Epidemiology, pathogenesis, clinical presentations, diagnosis and treatment of COVID-19: a review of current evidence. Expert Rev Clin Pharmacol. 2021;14(5):601-621.
  • 3. Public health control measures for COVID-19 Erişim adresi: https://www.ecdc.europa.eu/en/infectious-disease-topics/z-disease-list/COVID-19/facts/public-health-control-measures-COVID-19. Erişim Tarihi: 15.07.2023
  • 4. WHO Coronavirus (COVID-19) Dashboard (2023). Erişim adresi: https://covid19.who.int/ Erişim tarihi: 20.02.2023.
  • 5. T.C. Sağlık Bakanlığı. COVID-19 Bilgilendirme Platformu. (2023) https://covid19.saglik.gov.tr/ Erişim tarihi: 20.02.2023
  • 6. Karadede Ö, Karadede H, Şeremet H, Taraktaşlı GO, Altıparmakoğlu YA, Özalp E. ve ark. COVID-19 hastalığı nedeniyle hastanede yatmış bireylerin günlük yaşam aktivite düzeylerinin belirlenmesi. IGUSABDER. 2022;17:603-615.
  • 7. Murthy S, Gomersall CD, Fowler RA. Care for critically ıll patients with Covıd-19. JAMA 2020;323:1499–500.
  • 8. Kıraner E, Terzi B. COVID-19 pandemi sürecinde yoğun bakım hemşireliği. YBHD. 2020;24(EK-1): 83-88.
  • 9. Ören B. Yoğun bakımlarda hasta ve çalışan stresi. YBHD.2011;15(1):29-35.
  • 10. Das S, Singh T, Varma R, Arya Y. Death and mourning process in frontline health care professionals and their families during COVID-19. Front Psychiatry. 2021;12: 624428.
  • 11. Keten Edis E. COVID-19 sürecinde yoğun bakım hemşirelerinin deneyimleri: nitel bir çalışma. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;11(2): 476-486.
  • 12. Yaman Aktaş Y, Oğuzhan H, Çatal S. COVID-19 pandemi sürecinde yoğun bakım hemşirelerinde tükenmişlik. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;11(3): 1051 – 1057.
  • 13. Catania G, Zanini M, Hayter M, Timmins F, Dasso N, Ottonello G et al. Lessons from Italian front-line nurses' experiences during the COVID-19 pandemic: aqualitative descriptive study. J Nurs Manag. 2021;29:404–411.
  • 14. Sabo B. Reflecting on the concept of compassion fatigue. Online J Issues Nurs. 2011;16(1).
  • 15. Okgün Alcan A, Yıldız K. Pandemi sürecinde yoğun bakım hemşireliği: algılanan stresin merhamet yorgunluğuna etkisi. Forbes J Med. 2021;2(3):175-181.
  • 16. Taylor S, Landry CA, Paluszek MM, Fergus TA, McKay D, Asmundson GJG. Development and initial validation of the COVID Stress Scales. J Anxiety Disord. 2020;72:102232.
  • 17. Demirgöz Bal M, Dişsiz M, Bayri Bingöl F. Validity and Reliability of the Turkish Version of the COVID Stress Scale. J Korean Acad Nurs. 2021;51(5):525-536.
  • 18. El-Hage W, Hingray C, Lemogne C, Yrondi A, Brunault P, Bienvenu T, et al. Les professionnels de santé face à la pandémie de la maladie à coronavirus (COVID-19): quels risques pour leur santé mentale? Encephale. 2020;46:73–80.
  • 19. Wu P, Fang Y, Guan Z, Fan B, Kong J, Yao Z, et al. The psychological impact of the SARS epidemic on hospital employees in China: exposure, risk perception, and altruistic acceptance of risk. Can J Psychiatry. 2009;54(5):302-11.
  • 20. Almegewly W, Alhejji A, Alotaibi L, Almalki M, Alanezi M, Almotiri A, et al. Perceived stress and resilience levels during the COVID-19 pandemic among critical care nurses in Saudi Arabia: a correlational cross-sectional study. PeerJ. 2022 May 6;10:e13164.
  • 21. Houghton C, Meskell P, Delaney H, Smalle M, Glenton C, Booth A, et al. Barriers and facilitators to healthcare workers' adherence with infection prevention and control (IPC) guidelines for respiratory infectious diseases: a rapid qualitative evidence synthesis. Cochrane Database Syst Rev. 2020 Apr 21;4(4):CD013582.
  • 22. Arpacıoğlu M, Baltacı Z, Ünübol B. COVID-19 pandemisinde sağlık çalışanlarında tükenmişlik, Covid korkusu, depresyon, mesleki doyum düzeyleri ve ilişkili faktörler. Cukurova Med J 2021;46(1):88-100.
  • 23. Sakaoğlu H, Orbatu D, Emiroglu M, Çakır Ö. COVID-19 salgını sırasında sağlık çalışanlarında spielberger durumluk ve sürekli kaygı düzeyi: Tepecik hastanesi örneği. Tepecik Eğit. ve Araşt. Hast. Dergisi 2020;30(Ek sayı):1-9.
  • 24. Kapucu Ö, Beydağ K. Pandemi sürecinde sağlık çalışanı ebeveynlerin stres düzeyleri ile umut düzeyleri ilişkisinin belirlenmesi. Gün Hem Ar Derg. 2022:2(2);38-47.
  • 25. Özdemir İ, Özgen Hergül G, Öztürk M, Arslan A. COVID-19 pandemi sürecinde bir pandemi hastanesinde görev yapmakta olan hemşirelerde, sosyodemografik değişkenler, belirsizliğe tahammülsüzlük ve umutsuzluk düzeylerinin, algılanan stres düzeylerine etkisinin incelenmesi. Ankara Eğt. Arş. Hast. Derg. 2021;54(3):434-441.
  • 26. Brooks SK, Webster RK, Smith LE, Woodland L, Wessely S, Greenberg N, et al. The psychological impact of quarantine and how to reduce it: rapid review of the evidence. Lancet. 2020 Mar 14;395(10227):912-920.
  • 27. Şimşekoğlu N, Mayda AS. Bir üniversite hastanesinde görevli hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve sağlık kaygısı düzeyleri. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2016;6(1):19-29.
  • 28. Afşar F, Erdoğan H, İbrahimoğlu Ö, Şaylan B, Köksal Ö. COVİD-19 Sürecinde sağlık çalışanlarının iş stresi ve örgütsel destek algıları. Gevher Nesıbe Journal Of Medıcal & Health Scıences. 2021; 6(14): 89-96.
  • 29. Vagni M, Maiorano T, Giostra V, Pajardi D. Hardiness, stress and secondary trauma in Italian healthcare and emergency workers during the COVID-19 pandemic. Sustainability 2020; 12(14):5592.
  • 30. Fidan, G, Çalışkan D. COVID-19 Salgını sürecinde hemşirelerin algılanan stres düzeylerinin belirlenmesi: sosyal ağ tabanlı tanımlayıcı bir çalışma. EGEHFD. 2022;38(1):21-28.
  • 31. Mo Y, Deng L, Zhang L, Lang Q, Liao C, Wang N, et al. Work stress among Chinese nurses to support Wuhan in fighting against COVID-19 epidemic. J Nurs Manag. 2020 Jul;28(5):1002-1009.
  • 32. Alshehi MMH, Ilesanmi RE, Dabou EAR. Physical burden and perceived stress of personal protective equipment during COVID-19 pandemic: a retrospective study in the United Arab Emirates. SAGE Open Nurs. 2023 Jul 12;9.

Yıl 2023, Cilt: 27 Sayı: 3, 138 - 146, 31.12.2023

Elif Paklacı , Elif Kaya Aydoğdu , Besey Ören

https://doi.org/10.62111/ybhd.1344490

Öz

Objective: Intensive care nurses faced many psychological problems during the COVID-19 disease process, which emerged as a global health threat. The aim of this descriptive and cross-sectional study was to determine the stress level in intensive care nurses due to the COVID-19 pandemic.
Method: The study was conducted online with 88 nurses actively working in intensive care. Data were collected with a personal information form consisting of 21 questions and the COVID-19 Stress Scale. SPSS version 25.0 programme was used for data analysis. In statistical evaluation, Independent Samples t test, one-way ANOVA test, Mann-Whitney U test and Kruskal-Wallis analysis were used to determine the differences between independent variables and scale mean scores. The significance level was accepted as 0.05.
Conclusion: The median age of the nurses was 34.50±8.16 (min:24, max:58). of the intensive care nurses who participated in the study, 70.5% had experienced COVID-19 on average 1.30±0.56 (min:1, max:4) times. 85.2% of the participants stated that the COVID-19 pandemic had a positive impact on the nursing profession and 90.9% stated that it had a positive impact on their professional development. As the number of children increased, the mean scores of the sub-dimensions of danger and contamination, socio-economic consequences and xenophobia increased. A significant correlation was found between income level and the mean scores of the Danger and Contamination, Socioeconomic Consequences and Traumatic Stress subscales (p<0.05). It was found that there was a significant difference between the duration of working in the COVID-19-related service and the level of traumatic stress (p<0.05). When analysing the scores of the sub-dimensions of the scale, it was found that the sub-dimension with the highest mean was the sub-dimension of danger and contagiousness (29.17±11.86).
Conclusion: : It was concluded that the level of traumatic stress increased with the increase in working hours of the nurses in the COVID-19 service and the nurses experienced the most stress with the risk of danger and contagiousness. In line with these findings, in order to prevent nurses from having prolonged contact with patients with infectious diseases during pandemic periods, it is recommended that nurses working in the pandemic service should work in other services during the process and that rest periods should be planned. It is also recommended to develop training and procedures to take measures to minimise the risk of contagiousness.

Kaynakça

  • 1. Ekin Sezgin E, Kaya E, Tanyıldızı İ. COVID-19 pandemisi sırasında hemşirelerin işe bağlı gerginlik düzeylerinin duygusal tükenmeleri üzerindeki etkisi. BUSBED. 2022;24:541-556.
  • 2. Rahman S, Villagomez Montero MT, Rowe K, Kirton R, Kunik Jr F. Epidemiology, pathogenesis, clinical presentations, diagnosis and treatment of COVID-19: a review of current evidence. Expert Rev Clin Pharmacol. 2021;14(5):601-621.
  • 3. Public health control measures for COVID-19 Erişim adresi: https://www.ecdc.europa.eu/en/infectious-disease-topics/z-disease-list/COVID-19/facts/public-health-control-measures-COVID-19. Erişim Tarihi: 15.07.2023
  • 4. WHO Coronavirus (COVID-19) Dashboard (2023). Erişim adresi: https://covid19.who.int/ Erişim tarihi: 20.02.2023.
  • 5. T.C. Sağlık Bakanlığı. COVID-19 Bilgilendirme Platformu. (2023) https://covid19.saglik.gov.tr/ Erişim tarihi: 20.02.2023
  • 6. Karadede Ö, Karadede H, Şeremet H, Taraktaşlı GO, Altıparmakoğlu YA, Özalp E. ve ark. COVID-19 hastalığı nedeniyle hastanede yatmış bireylerin günlük yaşam aktivite düzeylerinin belirlenmesi. IGUSABDER. 2022;17:603-615.
  • 7. Murthy S, Gomersall CD, Fowler RA. Care for critically ıll patients with Covıd-19. JAMA 2020;323:1499–500.
  • 8. Kıraner E, Terzi B. COVID-19 pandemi sürecinde yoğun bakım hemşireliği. YBHD. 2020;24(EK-1): 83-88.
  • 9. Ören B. Yoğun bakımlarda hasta ve çalışan stresi. YBHD.2011;15(1):29-35.
  • 10. Das S, Singh T, Varma R, Arya Y. Death and mourning process in frontline health care professionals and their families during COVID-19. Front Psychiatry. 2021;12: 624428.
  • 11. Keten Edis E. COVID-19 sürecinde yoğun bakım hemşirelerinin deneyimleri: nitel bir çalışma. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;11(2): 476-486.
  • 12. Yaman Aktaş Y, Oğuzhan H, Çatal S. COVID-19 pandemi sürecinde yoğun bakım hemşirelerinde tükenmişlik. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;11(3): 1051 – 1057.
  • 13. Catania G, Zanini M, Hayter M, Timmins F, Dasso N, Ottonello G et al. Lessons from Italian front-line nurses' experiences during the COVID-19 pandemic: aqualitative descriptive study. J Nurs Manag. 2021;29:404–411.
  • 14. Sabo B. Reflecting on the concept of compassion fatigue. Online J Issues Nurs. 2011;16(1).
  • 15. Okgün Alcan A, Yıldız K. Pandemi sürecinde yoğun bakım hemşireliği: algılanan stresin merhamet yorgunluğuna etkisi. Forbes J Med. 2021;2(3):175-181.
  • 16. Taylor S, Landry CA, Paluszek MM, Fergus TA, McKay D, Asmundson GJG. Development and initial validation of the COVID Stress Scales. J Anxiety Disord. 2020;72:102232.
  • 17. Demirgöz Bal M, Dişsiz M, Bayri Bingöl F. Validity and Reliability of the Turkish Version of the COVID Stress Scale. J Korean Acad Nurs. 2021;51(5):525-536.
  • 18. El-Hage W, Hingray C, Lemogne C, Yrondi A, Brunault P, Bienvenu T, et al. Les professionnels de santé face à la pandémie de la maladie à coronavirus (COVID-19): quels risques pour leur santé mentale? Encephale. 2020;46:73–80.
  • 19. Wu P, Fang Y, Guan Z, Fan B, Kong J, Yao Z, et al. The psychological impact of the SARS epidemic on hospital employees in China: exposure, risk perception, and altruistic acceptance of risk. Can J Psychiatry. 2009;54(5):302-11.
  • 20. Almegewly W, Alhejji A, Alotaibi L, Almalki M, Alanezi M, Almotiri A, et al. Perceived stress and resilience levels during the COVID-19 pandemic among critical care nurses in Saudi Arabia: a correlational cross-sectional study. PeerJ. 2022 May 6;10:e13164.
  • 21. Houghton C, Meskell P, Delaney H, Smalle M, Glenton C, Booth A, et al. Barriers and facilitators to healthcare workers' adherence with infection prevention and control (IPC) guidelines for respiratory infectious diseases: a rapid qualitative evidence synthesis. Cochrane Database Syst Rev. 2020 Apr 21;4(4):CD013582.
  • 22. Arpacıoğlu M, Baltacı Z, Ünübol B. COVID-19 pandemisinde sağlık çalışanlarında tükenmişlik, Covid korkusu, depresyon, mesleki doyum düzeyleri ve ilişkili faktörler. Cukurova Med J 2021;46(1):88-100.
  • 23. Sakaoğlu H, Orbatu D, Emiroglu M, Çakır Ö. COVID-19 salgını sırasında sağlık çalışanlarında spielberger durumluk ve sürekli kaygı düzeyi: Tepecik hastanesi örneği. Tepecik Eğit. ve Araşt. Hast. Dergisi 2020;30(Ek sayı):1-9.
  • 24. Kapucu Ö, Beydağ K. Pandemi sürecinde sağlık çalışanı ebeveynlerin stres düzeyleri ile umut düzeyleri ilişkisinin belirlenmesi. Gün Hem Ar Derg. 2022:2(2);38-47.
  • 25. Özdemir İ, Özgen Hergül G, Öztürk M, Arslan A. COVID-19 pandemi sürecinde bir pandemi hastanesinde görev yapmakta olan hemşirelerde, sosyodemografik değişkenler, belirsizliğe tahammülsüzlük ve umutsuzluk düzeylerinin, algılanan stres düzeylerine etkisinin incelenmesi. Ankara Eğt. Arş. Hast. Derg. 2021;54(3):434-441.
  • 26. Brooks SK, Webster RK, Smith LE, Woodland L, Wessely S, Greenberg N, et al. The psychological impact of quarantine and how to reduce it: rapid review of the evidence. Lancet. 2020 Mar 14;395(10227):912-920.
  • 27. Şimşekoğlu N, Mayda AS. Bir üniversite hastanesinde görevli hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve sağlık kaygısı düzeyleri. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2016;6(1):19-29.
  • 28. Afşar F, Erdoğan H, İbrahimoğlu Ö, Şaylan B, Köksal Ö. COVİD-19 Sürecinde sağlık çalışanlarının iş stresi ve örgütsel destek algıları. Gevher Nesıbe Journal Of Medıcal & Health Scıences. 2021; 6(14): 89-96.
  • 29. Vagni M, Maiorano T, Giostra V, Pajardi D. Hardiness, stress and secondary trauma in Italian healthcare and emergency workers during the COVID-19 pandemic. Sustainability 2020; 12(14):5592.
  • 30. Fidan, G, Çalışkan D. COVID-19 Salgını sürecinde hemşirelerin algılanan stres düzeylerinin belirlenmesi: sosyal ağ tabanlı tanımlayıcı bir çalışma. EGEHFD. 2022;38(1):21-28.
  • 31. Mo Y, Deng L, Zhang L, Lang Q, Liao C, Wang N, et al. Work stress among Chinese nurses to support Wuhan in fighting against COVID-19 epidemic. J Nurs Manag. 2020 Jul;28(5):1002-1009.
  • 32. Alshehi MMH, Ilesanmi RE, Dabou EAR. Physical burden and perceived stress of personal protective equipment during COVID-19 pandemic: a retrospective study in the United Arab Emirates. SAGE Open Nurs. 2023 Jul 12;9.
Toplam 32 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Yoğun Bakım Hemşireliği
Bölüm Araştıma
Yazarlar

Elif Paklacı 0000-0003-4822-9341

Elif Kaya Aydoğdu 0000-0003-4671-4386

Besey Ören 0000-0003-4182-7226

Yayımlanma Tarihi 31 Aralık 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023 Cilt: 27 Sayı: 3

Kaynak Göster

 Kapak Resmi İndir

Bu derginin içeriği Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı kapsamında lisanslanmıştır.

30490