Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Organ Bağışı Bilgi Düzeyleri ve Organ Bağışına İlişkin Tutumları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi

Yıl 2024, Cilt: 28 Sayı: 2, 84 - 92, 24.08.2024

Ayşe Emel Karacan , Ece Veletli , Fatma Bahadırlı , Shayan Vassighi , Neşe Kıskaç

https://doi.org/10.62111/ybhd.1481779

Öz

Amaç: Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin organ bağışı bilgi düzeyleri ile organ bağışına ilişkin tutumları arasındaki ilişkinin belirlenmesidir.
Yöntemler: Araştırma tanımlayıcı ve kesitsel bir çalışmadır. Örneklemini sağlık bilimleri fakültesinde öğrenim gören 436 öğrenci oluşturmuştur. Çalışma verileri öğrencilerin kişisel verilerini toplama formu, Organ-Doku Bağışı ve Nakli Konusunda Bilgi Düzey Ölçeği, Organ Bağışına İlişkin Tutumlar Ölçeği ile yüz yüze anket yoluyla toplanmıştır. Verilerin analizinde SPSS 26 istatistik programı kullanılmıştır.
Bulgular: Öğrencilerin Organ Bağışı Bilgi Düzeyi Ölçeği toplam puan ortalaması 12.21±4.31 (orta düzeyin üzeri), Organ Bağışı Tutum Ölçeği toplam puan ortalaması 53.39±12.18 (orta düzey) tespit edilmiştir. Organ nakli ile ilgili eğitim alanlarda, aileden biri organ bağışı yaptıysa organını bağışlamasına izin verenlerde, dini inanışının organ bağışına engel olmayanlarda, farklı bir inanca sahip bireye organını bağışlamak isteyenlerde, organ nakline ihtiyacı olsa kabul edenlerde, şu an organlarını bağışladığını belirten bir belge verilse dolduracaklarda, din adamlarının açıklamaları ve yönlendirmeleri ile organ bağışının artacağını düşünenlerde organ bağışı bilgi düzeyi ölçeği ve tutum ölçeği puanı daha yüksektir (p<0.05). Öğrencilerin organ bağışı bilgi düzeyleri ile tutumları arasında zayıf düzeyde pozitif korelasyon tespit edilmiştir (r=0.193; p=0.001).
Sonuç: Çalışma sonucunda, organ bağışı bilgi düzeyi ile tutum arasında pozitif bir ilişki olduğu, eğitimin bu iki parametreyi de olumlu yönde etkilediği tespit edilmiştir. Toplumun organ bağışı ile ilgili bilgi düzeyini ve olumlu tutumları artırabilmek amacıyla öncelikle sağlık profesyonellerinin ve öncesinde sağlık bilimleri öğrencilerinin bilgi düzeyinin ve tutumlarının artırılması gerekmektedir. Organ nakli ve bağışı ile ilgili öğrencilerin bilgilendirilmesi, farkındalıklarının oluşturulması amacıyla gerek sosyal medyanın kullanımı gerekse de eğitim müfredatına eklenmesi Birleşmiş Milletler sürdürülebilir kalkınma amaçlarından toplumun sağlıklı ve kaliteli yaşamına katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Organ bağışı, öğrenci, transplantlar, tutum

Etik Beyan

İstanbul Gelişim Üniversitesi Etik Kurul Başkanlığı’nın 20.11.2023 tarih ve 2023-09-47 sayılı karar numarası ile onay alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Bu çalışma TÜBİTAK Bilim İnsanı Destek Programları Başkanlığı (BİDEB) tarafından yürütülen, 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı 2023 yılı 1. dönem kapsamında destek almıştır.

Proje Numarası

1919B012301432

Teşekkür

TÜBİTAK Bilim İnsanı Destek Programları Başkanlığı (BİDEB)'na teşekkür ediyoruz.

Determination of the Relationship Between Organ Donation Knowledge Levels and Attitudes Towards Organ Donation Among Health Sciences Faculty Students

Öz

Objective: The aim is to determine the relationship between the level of knowledge about organ donation and the attitudes towards organ donation among students of health sciences faculty.
Methods: This study is descriptive and cross-sectional in nature. The sample consisted of 436 students enrolled in health sciences faculty. Data collection included a form to collect students' personal information, the Organ and Tissue Donation and Transplantation Knowledge Scale, and the Attitudes Toward Organ Donation Scale, administered through face-to-face interviews. Data analysis was conducted using SPSS 26 statistical software.
Results: The mean total score of students on the Organ Donation Knowledge Scale was determined to be 12.21±4.31 (above average), while the mean total score on the Organ Donation Attitude Scale was 53.39±12.18 (average). It was found that among those who received education on organ transplantation, those who allowed a family member to donate organs, those whose religious beliefs did not hinder organ donation, those willing to donate organs to someone with different beliefs, those who would accept organ transplantation if needed, those willing to fill out a document stating they have donated organs, and those who believed that explanations and guidance from religious leaders would increase organ donation, had higher scores on both the organ donation knowledge scale and the attitude scale (p<0.05). A weak positive correlation was found between students' organ donation knowledge levels and their attitudes (r=0.193; p=0.001).
Conclusion: As a result of the study, a positive relationship between organ donation knowledge level and attitude was found, indicating that education positively influenced both parameters. In order to increase the community's knowledge level and positive attitudes towards organ donation, it is necessary to first enhance the knowledge and attitudes of healthcare professionals and, prior to that, health sciences students. Informing students about organ transplantation and donation, creating awareness, whether through the use of social media or integration into the education curriculum, will contribute to the United Nations Sustainable Development Goals of promoting healthy and quality living in society.

Anahtar Kelimeler

Organ donation, student, transplants, attitude

Proje Numarası

1919B012301432

Kaynakça

• 1. Tam WW, Suen LK, Chan HY. Knowledge, attitudes and commitment toward organ donation among nursing students in Hong Kong. Transplant Proc. 2012;44(5):1196-2000.
• 2. Adenwalla HS, Bhattacharya S. Dr. Joseph E. Murray. Indian J Plast Surg. 2012;45(3):596-597.
• 3. White SL, Hirth R, Mahíllo B, et al. The global diffusion of organ transplantation: Trends, drivers and policy implications. Bull World Health Organ. 2014;92(11):826-835.
• 4. Kavurmacı M, Karabulut N, Koç A. Üniversite öğrencilerinin organ bağışı hakkındaki bilgi ve görüşleri. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2014;11(2):15-21.
• 5. Kose OO, Onsuz MF, Topuzoglu A. Knowledge levels of and attitudes to organ donation and transplantation among university students. North Clin Istanb. 2015;2(1):19-25.
• 6. Türkiye Sağlık Bakanlığı. Organ nakli bekleyen hastalar, 2019. Available from: https://organ.saglik.gov.tr/0TR/70Istatistik/ OrganNakilIstatistikKamusal.aspx. Access date: 02.05.2024
• 7. Kundaktepe B, Canbolat M. Sağlık alanında faaliyet gösteren akademisyenlerin beden bağışı konusundaki yaklaşımlarının incelenmesi. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi. 2024;8(1):267-278.
• 8. İnal G. Sağlık çalışanlarının organ bağışına tutumu. Journal of 5N1Quality. 2023;1(1):39-45.
• 9. Tekin YE, Abdullayev A. Hemşirelik öğrencilerinin organ bağışı ve transplantasyon konusundaki bilgi ve tutumlarının belirlenmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 2023;32(4):262-271.
• 10. Karabağ G, Akın U, Aydın F, et.al. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi dönem 5 öğrencilerinin adli otopsi öncesi ve sonrası organ bağışı hakkındaki görüşleri. Hipokrat Tıp Dergisi. 2023;3(2):54-61.
• 11. Sayedalamin Z, Imran M, Almutairi O, et al. Awareness and attitudes towards organ donation among medical students at King Abdulaziz University, Jeddah, Saudi Arabia. J Pak Med Assoc. 2017;67(4):534-537.
• 12. Ozturk Emiral G, Isıktekin Atalay B, Altunok H, et al. Development of a reliable and valid organ tissue donation and transplantation knowledge scale. Transplant Proc. 2017;49(2):260-266.
• 13. Kaça G, Amado S, Kıkıcı İ, et al. Organ bağışına yönelik tutumların planlı davranış kuramı çerçevesinde incelenmesi. Turk Psikoloji Dergisi. 2009;24(64):78-91.
• 14. Araujo CAS, Siqueira MM, Pires A. Brazilian health care professionals` attitudes and knowledge regarding organ donation and transplantation: A systematic review. Transplant Proc. 2022;54(8):2069-2074.
• 15. Martínez-Alarcón L, Ríos A, Santainés-Borredá E, et al. Nursing students' knowledge about organ donation and transplantation: A Spanish multicenter study. Transplant Proc. 2019;51(9):3008-3011.
• 16. El Hennawy HM, Safar O, Thamer A, et al. Knowledge, attitude, and barriers toward deceased organ donation among healthcare care professionals and medical students in Southern Saudi Arabia: A cross-sectional study. Exp Clin Transplant. 2023;21(9):772-778.
• 17. Kanyári Z, Cservenyák D, Tankó B, et al. Knowledge and attitudes of health care professionals and laypeople in relation to brain death diagnosis and organ donation in Hungary: A questionnaire study. Transplant Proc. 2021;53(5):1402-1408.
• 18. Seetharaman RV, Rane JR, Dingre NS. Assessment of knowledge and attitudes regarding organ donation among doctors and students of a tertiary care hospital. Artif Organs. 2021;45(6):625-632.
• 19. Anwar ASMT, Lee JM. A survey on awareness and attitudes toward organ donation among medical professionals, medical students, patients, and relatives in Bangladesh. Transplant Proc. 2020;52(3):687-694.
• 20. Efil S, Parlak E, Türen S. Yoğun bakım hemşirelerinin organ bağışı tutumlarının belirlenmesi. Akdeniz Tıp Dergisi. 2023;9(3):309-316.