Yoğun Bakım Ünitesindeki Hastaların Algıladıkları Çevresel Stresörler İle Anksiyete Durumu ve Uyku Kalitesi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 28 Sayı: 3, 158 - 170, 30.12.2024

Merve Karaca , Güler Balcı Alparslan

https://doi.org/10.62111/ybhd.1476409

Öz

ÖZET Amaç: Araştırma, yoğun bakım ünitesindeki hastaların algıladıkları çevresel stresörler ile anksiyete durumu ve uyku kalitesi arasındaki ilişkiyi değerlendirmek amaçlı planlanan tanımlayıcı ve analitik araştırma türündedir. Gereç-Yöntem: Araştırma bir üniversite hastanesinin yoğun bakım birimlerinde 28 Şubat -20 Kasım 2022 tarihleri arasında 200 hasta ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde Independent Sample-t test, ANOVA, Mann-Whitney U, Kruskal-Wallis H, Bonferroni düzeltmesi, Spearman korelasyon katsayısı, Binary Lojistik Regresyon analizinden yararlanılmıştır. Bulgular: PUKİ puanları ile YBÜÇSÖ ve STAI-S puanları arasında pozitif yönde, zayıf derecede ve istatistiksel olarak anlamlı ilişki vardır. YBÜÇSÖ ile STAI-S puanları arasında pozitif yönde, zayıf derecede ve istatistiksel olarak anlamlı ilişki vardır. Lojistik regresyon analizinde YBÜÇSÖ puanlarında 1 birimlik artış, kötü uyku kalitesi riskini %5 ve STAI-S puanlarında 1 birimlik artış, kötü uyku kalitesi riskini %9,3 arttırmaktadır. Sonuç: Yoğun bakım ünitesinde algılanan çevresel stresör düzeyi arttığında durumluk kaygı düzeyi de artmaktadır. Algılanan çevresel stresör ve durumluk kaygı seviyesi arttığında uyku kalitesi kötüleşmektedir.

Anahtar Kelimeler

yoğun bakım ünitesi, çevresel stresörler, uyku kalitesi, anksiyete

Investigation of the relationship between environmental stressors perceived by patients in the intensive care unit and anxiety status and sleep quality

Öz

ABSTRACT Objective: The research is a type of descriptive research planned to evaluate the relationship between environmental stressors perceived by patients in the intensive care unit and anxiety status and sleep quality. Materials - Methods: The research was conducted with 200 patients in the intensive care units of a university hospital between 28.02.2022 and 20.11.2022 Independent Sample-t test, ANOVA, Mann-Whitney U, Kruskal-Wallis H, Bonferroni correction, Spearman correlation coefficient, Binary Logistic Regression analysis were used in the analysis of the data. Results: There is a positive, weak and statistically significant relationship between PSQI scores with ICUESS and STAI-S scores . There is a positive, weak and statistically significant relationship between ICUESS and STAI-S scores. In the logistic regression analysis, 1-unit increase in ICUESS scores increases the risk of poor sleep quality by 5% and 1-unit increase in STAI-S scores increases the risk of poor sleep quality by 9.3%. Conclusion: When the level of perceived environmental stressors increases in intensive care, the level of situational anxiety also increases. When the level of perceived environmental stressor and state anxiety increases, sleep quality worsens

Anahtar Kelimeler

intensive care unit, environmental stressors, sleep quality, anxiety

Kaynakça

• 1. TC Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Yoğun Bakım Ünitelerinin Standartları Genelgesi (03.04.2008 tarihli ve 11395 (2008/25) sayılı Genelge) https://www.saglik.gov.tr/TR-10979/yogun-bakim-unitelerinin-standartlari-genelgesi-200853.html E.T: 03.03.2024
• 2. Özbal E. Kritik Hastaların Algıladıkları Çevresel Stresörlerin Yoğun Bakım Ünitesi Deneyimlerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2020. 3. Abuatiq A. Patients' and health care providers' perception of stressors in the critical care units. Dimens Crit Care Nurs. 2015;34(4):205-214.
• 4. Gerkuş Ş. Yoğun Bakım Ünitelerinde Yatan Hastaların Algıladıkları Çevresel Stresörlerin Kaygı Düzeyi Üzerine Etkisinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2020.
• 5. Adell MB, Barrachina LG, Andrés EB, et al. Factors affecting sleep quality in ıntensive care units. Med Intensiva (Engl Ed).2021;45(8):470-476.
• 6. Kornienko A. Intensive care unit environment and sleep. Crit Care Nurs Clin North Am. 2021;33(2):121-129.
• 7. Miranda-Ackerman RC, Lira-Trujillo M, Gollaz-Cervantez AC, et al. Associations between stressors and difficulty sleeping in critically ill patients admitted to the intensive care unit: A cohort study. BMC Health Serv Res. 2020;20(1):1-10.
• 8. Adams AMN, Chamberlain D, Grønkjær M, Thorup C. B, Conroy T. Nonpharmacological interventions for agitation in the adult intensive care unit: A systematic review. Aust Crit Care. 2022; 36(3):385-400.
• 9. Castillejos DG, Rubio ML, Ferre C, de los Ángeles de Gracia M, Bodí M, Sandiumenge A. Psychological symptoms in difficult‐to‐sedate critical care survivors. Nurs Crit Care. 2023;28(5):679-688.
• 10. Uzelli D, Korhan E. Yoğun bakım hastalarında duyusal girdi sorunları ve hemşirelik yaklaşımı. Florence Nightingale J Nurs.2014;22(2):120-128.
• 11. Amleh D, Halawani A, Hussein MH. Simulation-based study for healing environment in intensive care units: Enhancing daylight and access to view, optimizing an ICU room in temperate climate, the case study of Palestine. Ain Shams Eng J. 2023;14(2):101868.
• 12. Coelho AC, Santos VB, de Barros ALBL. Stressors in intensive cardiac care units: Patients' perceptions. Nurs Crit Care. 2022;27(2):195-203.
• 13. Gencer A, Karakoç KA. Yoğun bakım ünitesinde tedavi gören hastaların algıladıkları çevresel stresörlerin uyku kalitesine etkisi. Online Turk Saglik Bil Derg. 2020; 5(3):434-443.
• 14. Koyuncu F, Şahin SY, İyigün E. Genel cerrahi yoğun bakım ünitesinde tedavi gören hastaların algıladıkları çevresel stresörlerin uyku düzenine olan etkisinin incelenmesi. J Intensive Care Nurs.2021;25(3):152-159.
• 15. May AD. The Nature and Prevalence of Anxiety in the Intensive Care Unit: Risk Factors, Patient Outcomes, and Trends in Psychological Care. Doctoral Dissertation. The Chicago School of Professional Psychology; 2021.
• 16. Candan DY, Demir KF, Geçit S. Yoğun bakım ünitesindeki çevresel stresörlerin hastalar tarafından algılanması. Turkiye Klinikleri J Nurs Sci.2020;12(2):190-197.
• 17. Aslan F. Yoğun Bakım Ünitesinde Tedavi Gören Hastaların Algıladıkları Çevresel Stresörler: Geçerlilik ve Güvenirlilik Çalışması. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2010.
• 18. Brito NNS, Soares SSS, Carvalho EC, et al. Environmental stressors in a cardio-intensive unit and Nursing care planning: A descriptive study. Online Braz J Nurs. 2021;20:e20210001.
• 19. Ağargün MY, Kara H, Anlar Ö. Pittsburg Uyku Kalitesi İndeksinin geçerlilik ve güvenirliliği. Turk Psikiyatri Derg. 1996;7(2):107-115.
• 20. Öner N., Le Compte. Süreksiz Durumluk / Sürekli Kaygı Envanteri El Kitabı. Boğaziçi Üniversitesi Yayınları,1985.
• 21. Tezcan KF, Kanan N. Reanimasyon yoğun bakım ünitesinde yatan hastaların çevresel stresörlerden etkilenme durumları. J Intensive Care Nurs. 2019;23(1):1-8.
• 22. Shih CY, Pai HC. Factors affecting the relationship between stress and anxiety in critically ıll patients: A partial least squares structural equation modeling approach. Clin Nurs Res.2023;32(2):366-374.
• 23. Elías MN. Assessment and monitoring of sleep in the ıntensive care unit. Crit Care Nurs Clin. 2021;33(2):109-119.
• 24. Da Silva TA, Schujmann DS, da Silveira LTY, Caromano FA, Fu C. Effect of therapeutic Swedish massage on anxiety level and vital signs of Intensive Care Unit patients. J Bodyw Mov Ther.2017;21(3):565-568.
• 25. Daviu N, Bruchas MR, Moghaddam B, Sandi C, Beyeler A. Neurobiological links between stress and anxiety. Neurobiol Stress. 2019;11:100191.
• 26. Glier S, Campbell A, Corr R, Pelletier-Baldell A, Belger A. Individual differences in frontal alpha asymmetry moderate the relationship between acute stress responsivity and state and trait anxiety in adolescents. Biol Psychol.2022;172:108357.
• 27. Sayed ZA, Ahmed GH, Soliman WS. Effectiveness of alternative nursing strategy on sleep pattern in coronary intensive care during hospitalization. Int J Afr Nurs Sci. 2022;16(2):100388.
• 28. Ding Q, Redeker NS, Pisani MA, Yaggi HK, Knauert MP. Factors influencing patients’ sleep in the intensive care unit: Perceptions of patients and clinical staff. Am J Crit Care . 2017;26(4):278-286.
• 29. Kalmbach DA, Anderson JR, Drake CL. The impact of stress on sleep: Pathogenic sleep reactivity as a vulnerability to insomnia and circadian disorders. J Sleep Res . 2018;27(6):e12710.
• 30. Gezginci E, Baltacı Göktaş S, Orhan BN. The effects of environmental stressors in intensive care unit on anxiety and depression. Nurs Crit Care. 2022;27(1):113-119.
• 31. Sun X, Huang D, Zeng F, et al. Effect of intensive care unit diary on incidence of posttraumatic stress disorder, anxiety, and depression of adult intensive care unit survivors: A systematic review and meta‐analysis. J Adv Nurs.2021;77(7):2929-2941.
• 32. Bodur İ, Aslan Ö. Koroner yoğun bakım ünitesinde yatan hastaların algıladıkları çevresel stresörlerin belirlenmesi. Ordu University J Nurs Stud. 2020;5(3):298-305. 33. Şahin M, Köçkar Ç. Bir stresör olarak yoğun bakım. Yaşam Becerileri Psikoloji Derg.2018;2(4):207-214.
• 34. Aksoy BN, Tastan N. Beliren yetişkinlikte kimlik gelişimi: Stresle başa çıkma becerilerinin yordayıcılığı. Kırıkkale Univ Soc Sci J. 2023;13(1):309-334.
• 35. Ruigrok ANV, Salimi-Khorshidi G, Lai MC, et al. A meta-analysis of sex differences in human brain structure. Neurosci Biobehav Rev.2014;39:34-50.