SÜRDÜLEBİLİR İŞLETMELER İÇİN BULUT TEKNOLOJİLERİN ÖNEMİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 2, 1 - 14, 16.01.2024

Mustafa Özhan Kalaç , Doğan Zorlu

Öz

İşletmelerin faaliyetlerini sürdürmek için teknolojik altyapılara ihtiyaç vardır. İş sürekliliği için kritik öneme sahip olan verilerin, uygulamaların ve sistemlerin sürekli olarak erişilebilir olması gerekmektedir. Bulut altyapıları, işletmelerin verilerini, uygulamalarını ve sistemlerini internet üzerinden depolayabilecekleri ve erişebilecekleri bir hizmet sunmaktadır. Bu hizmet sayesinde işletmeler, fiziksel bir sunucu veya depolama cihazı satın almaya ve bakımını yapmaya ihtiyaç duymadan verilerini güvenli bir şekilde saklayabilmektedir. Ayrıca, bulut hizmetleri, işletmelerin veri depolama, yedekleme ve kurtarma işlemlerini de kolaylaştırmaktadır. Bunun yanı sıra, bulut altyapıları, işletmelerin farklı coğrafi bölgelerdeki verilerine erişmelerini ve iş sürekliliğini sağlamalarını da mümkün kılmaktadır.
Günümüz bulut sistemleri, fiziksel kapasitelerden konteyner kapasitelerine dönüşümüne doğru yapılan sıra dışı yolculuğun en gelişmiş özelliklerini barındırmaktadır. İş yüklerindeki çeşitlilik ve kapasite taleplerindeki değişiklikle birlikte, iş sürekliliği ve dayanıklılık kriterleri de ilk günden itibaren değişiklik göstermiştir.
İş sürekliliği kavramı, özellikle son on yıldır bilgisayar sistemleri ile ilgili üretici, yer sağlayıcı, tüketici gibi birçok çeşit paydaşın, yani ekosistemin herhangi bir iş yükü ile ilgili beklentilerini ortaya koymak amacı ile sıklıkla kullanılmaktadır (Floerecke ve diğerleri., 2021). Günümüz dünyası bulut sistemlerinde çalışan iş yükleri için bu iş yüklerinin tüketicileri tarafından belirtilen “Hizmet Seviyesi Anlaşması” gereksinimi %100 uptime olarak belirginleşmektedir. Bir başka ifade ile, herhangi bir iş yükünün servis veremez olması ile ilgili tolerans sıfıra düşmüş bulunmaktadır.
Bu çalışmada, çalışmanın yapıldığı yıl itibarı ile dünya genelinde en yaygın bulut sağlayıcıları olan Microsoft Azure, Google Cloud ve Amazon Elastic Compute Cloud (EC2) sistemleri temel alınmıştır. IDC tarafıından 2022 yılında yayınlanan rapora göre dünya genelindeki temel bulut servisleri pazarı içinde Amazon %40.5, Microsoft %21.4 ve Google %6,1 ile ilk üç sırayı almaktadır (Michael Shirer, 2023). Çalışmada öncelikle genel literatür taraması yapılarak konunun genel hatları belirlenmiş, sonrasında teknik inceleme ve gözleme dayalı olarak doğal bulut altyapılarında çalışan servislerin, ekosistem tarafından tariflenmiş olan iş sürekliliği kriterlerinin sağlanması için ne tür olanaklar sağladığının ve ne tür olanaklar beraberinde getirdiğinin yanı sıra çözüme muhtaç hususların ortaya konulması amaçlanmıştır.
Çalışma sonucunda Microsoft Azure, Google Cloud ve Amazon Elastic Compute Cloud (EC2) sistemlerinin ayrı ayrı iş sürekliliği için uygun özellikler/araçlar sunduğu ve bazı açılardan daha avantajlı yönleri olduğu ortaya konmuştur. Elde edilen bulgulara göre, yüksek performanslı iş sürekliliği hedefleyen büyük ölçekli işletmelerin ve kurumsal kullanıcıların Microsoft Azure’u, büyük veri işleme kapasitesine ihtiyaç duyan işletmelerin Google Cloud'u, esnek ve ölçeklenebilir bir iş sürekliliği çözümü arayan kurum ve işletmelerin ise Amazon EC2’yi tercih edebilecekleri sonuçlarına ulaşılabilmektedir. Ayrıca hangi bulut alt yapısı seçilirse seçilsin, işletme ve kurumlar çoklu bölge/veri merkezi konfigürasyonunu kullanmalı, bulut altyapılarının otomatik yedekleme ve kurtarma özelliklerinin kullanmalı, iş sürekliliği planlarını düzenli olarak test etmeli ve mutlaka doğru hizmet düzeyini seçmelidirler. Bu sonuçlar doğrultusunda iş sürekliliği açısından bulut alt yapılarına yönelik yapılacak araştırmalarda farklı işletme büyüklükleri ve farklı sektörler açısından durum değerlendirmesi yapılması alana katkı sağlayabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Bulut, Hizmet seviyesi anlaşması, İş sürekliliği

Kaynakça

• Aktürk, C., Şenol, A., & Talan, T. (2021). Cloud computing technology during Covid-19 pandemic. International Asian Congress on Contemporary Sciences-V.
• Almorsy, M., Grundy, J., & Müller, I. (2016). An Analysis of the Cloud Computing Security Problem.
• Amazon Web Services. (2022). Disaster Recovery of Workloads on AWS: Recovery in the Cloud. AWS Well-Architected Framework.
• Atan, S. (2020). Bulut Bilişim ve Geleneksel Alternatiflerinin Karşılaştırılması: İşletmeler için Avantajlar, Riskler ve Geçiş Önerileri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(3), 747–759. https://doi.org/10.32709/akusosbil.548249
• Çakır, E., & Kutlu Karabıyık, B. (2017). Bütünleşik SWARA - COPRAS Yöntemi Kullanarak Bulut Depolama Hizmet Sağlayıcılarının Değerlendirilmesi. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 417–434. https://doi.org/10.17671/gazibtd.296094
• Çelik, K. (2021). Bulut Bilişim Teknolojileri. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(24), 436–450. https://doi.org/10.47129/bartiniibf.1019898
• Copeland, M., Soh, J., Puca, A., Manning, M., & Gollob, D. (2015). Microsoft Azure. Apress. https://doi.org/10.1007/978-1-4842-1043-7
• Kılınç, M., & Aydın, C. (2019). Web Tabanlı İş Analitiğinin, İşletmelerdeki Kısa ve Orta Vadede Karar Verme Mekanizmasına Olan Etkisinin Araştırılması. Yönetim Bilişim Sistemleri Dergisi, 5(1), 64-85.
• Kılınç, M., & Teke, İ. (2020). Veri Görselleştirmenin Bilgi Sistemlerinde Kullanımı: Web Tabanlı Mezun Bilgi Sistemi Örneği. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 96-109. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.584804
• Kırsal, Y., & Çağlar, E. (2021). Bulut Bilişimde Yük Dengeleme Mekanizmasının Analitik Modellemesi ve Performans Değerlendirmesi. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 14(3), 279–286. https://doi.org/10.17671/gazibtd.723411
• Kratzke, N. (2018). A Brief History of Cloud Application Architectures. Applied Sciences, 8(8), 1368. https://doi.org/10.3390/app8081368
• Mell, P., & Grance, T. (2011). The NIST definition of cloud computing.
• Michael Shirer. (2023, July 6). Worldwide Public Cloud Services Revenues Surpass $500 Billion in 2022, Growing 22.9% Year Over Year, According to IDC Tracker. International Data Corporation.
• Michael Wilson, (2022, Jun 16), Establishing RPO and RTO Targets for Cloud Applications, AWS Cloud Operations & Migrations Blog.
• Özbilgin, İ. G. (2014). Yeni bir standart: ISO 22301 İş Sürekliliği Yönetimi Sistemi ve Gereksinimler. Bilişim Dergisi: http://www. bilisimdergisi. org/s144/pages/s144_ web.pdf.
• Rao, S. P. (2020). Disaster Recovery And Business Continuity Plan On Google Cloud. Unified Data Sciences. Floerecke, S., Lehner, F., & Schweikl, S. (2021). Cloud computing ecosystem model: evaluation and role clusters. Electronic Markets, 31(4), 923–943. https://doi.org/10.1007/s12525-020-00419-2
• TUBİTAK Bilgem YTE Dijital Akademi. (2017). Bulut Alt Yapı Hizmeti Rehberi.
• Yaman, F. (2021). Bütünleşik Afet ve Acil Durum Yönetimi Yaklaşımıyla Bilgi Teknolojileri Sektöründe İş Sürekliliği Yönetimi. Journal of Theoretical & Empirical Research on Management, 1(1), 1–6.
• Yazar, B. K., Akleylek, S., & Kılıç, E. (2022). Bulut Bilişim Güvenliği İçin Kullanılan Makine Öğrenimi Yöntemleri Üzerine Bir Derleme. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 10(2), 893–913. https://doi.org/10.29130/dubited.979040
• Yurt, İ. (2022). İş Sürekliliği Yönetim Sisteminin İşletmelerin Stratejik Çevikliğine Etkisi. Journal of Humanities and Tourism Research (Online). https://doi.org/10.1