Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Kadi in Ottoman Urban Management

Yıl 2020, , 329 - 358, 15.12.2020
https://doi.org/10.32955/neu.ilaf.2020.6.2.03

Öz

Western Civilization explains local governments and local democracy in the literature. It is emphasized that Eastern Civilization cannot produce a local government, local democracy. There is no emphasis on how local governments are shaped in the Ottoman/Eastern regions. Liberal history thesis; It is based in the West, and reads the relationship between the modern state and the local state. It is not his job to define pre-modernization. It evaluates the other parts of the world according to whether it fits the west. The material ground is the relations of production. According to this approach, there is no Islamic city or Eastern city. In this article, the traces of pre-modernization of the city administration in the Ottoman Empire, which is both Islam and the East, are examined and the invalidity of this thesis is examined. In this study, the Kadi Institution will be examined in order to trace the local government and local democracy in the Ottoman Empire. In this study, firstly, Kadi as an institution of Islam will be dealt with, and then the Ottoman State, Kadi Institution, Kadi appointment procedures and the hierarchy of the Kadi Institution, the duties of the Kadi and their role in the city will be emphasized. Finally, the changes in the Kadi institution and local government/local democracy with the modernization process will be evaluated by considering Tanzimat Edict and Islahat Edict.

Kaynakça

  • Çadırcı, M. Tanzimat Döneminde Anadolu Kentleri’nin Sosyal ve Ekonomik Yapıları, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1991.
  • Daşçıoğlu, Yılmaz. “Belediyecilik” içinde, Osmanlı Ansiklopedisi, Tarih, Medeniyet, Kültür. İstanbul: İz Yayınları, 1996.
  • İnalcık, H. ve Arı, B. “Türk-İslam-Osmanlı Şehirciliği ve Halil İnalcık’ın Çalışmaları” Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 3, no:6, (2005):27-56.
  • Kazıcı, Z. “Osmanlı Şehirlerinde İhtisab” Şehir ve Medeniyet Uluslararası Sempozyumunda sunulan bildiri, Ankara, Ekim 9-11, 2009.
  • Kazıcı, Z. Osmanlı’da Yerel Yönetim, İstanbul: Kayıhan Yayınları, 2014.
  • Kocaoğlu, B. İl Genel Meclisi Tutanaklarının Tarih Araştırmaları İçin Önemi, Tarih Yazımı Üzerine-II, Ankara: Berikan Yayınevi, 2018.
  • Mumford, Levis. Tarih Boyunca Kent, Kökenleri, Geçirdiği Dönüşümler ve Geleceği. Çevirenler: Koca, G. ve Tosun, T., İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2007.
  • Ortaylı, İ. Hukuk ve Devlet Adamı Olarak Osmanlı Devletinde Kadı, İstanbul: Turhan Yayınları, 1994.
  • Ortaylı, İ. Tanzimattan Cumhuriyete Yerel Yönetim Geleneği, İstanbul: Hil Yayınları, 1998.
  • Ortaylı, İlber. “Kadı” içinde, T.D.V. İslam Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
  • Ortaylı, İ. Tanzimat Devrinde Osmanlı Mahalli İdareleri (1840-1880), Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2011.
  • Özbilgen, Erol. “Gündelik Hayat” içinde, Osmanlı Ansiklopedisi, Devlet Yönetimi, Askeri Teşkilat, İktisat, Eğitim Sistemi, Gündelik Hayat. İstanbul: İz Yayınları, 1996.
  • Pirenne, H. Ortaçağ Kentleri, Kökenleri ve Ticaretin Canlanması, Çeviren: Karadeniz, Ş., İstanbul: İletişim Yayınları, 1991.
  • Seyidanlıoğlu, M. Tanzimat Döneminde Modern Belediyeciliğin Doğuşu, Yerel Yönetim Metinleri, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2010.
  • Uzunçarşılı, İ. H. Osmanlı Devleti’nin İlmiye Teşkilatı, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1965.
  • Yörükoğlu, F. “Türk Belediyeciliğinin Gelişim Süreci”, Mevzuat Dergisi, 2009.
  • Weber, Max. Şehir, Modern Kentin Oluşumu, Çeviren: Ceylan, M., İstanbul: Bakış Yayınları, 2000.

Osmanlı Kent Yönetiminde Kadı

Yıl 2020, , 329 - 358, 15.12.2020
https://doi.org/10.32955/neu.ilaf.2020.6.2.03

Öz

Yerel yönetimler ve yerel demokrasi literatürde Batı Medeniyeti ile açıklanmakta, Doğu Medeniyetinin bir yerel yönetim, yerel demokrasi üretemediği vurgulanmaktadır. Osmanlı’da/Doğu’da yerel yönetimlerin nasıl şekillendiği, kendi özgün niteliklerinin nasıl oluştuğu üzerinde durulmamaktadır. Liberal tarih tezi; Batı merkezli olup, modern devletle yerelin ilişkisini yetki paylaşımı üzerinden okumaktadır. Modernleşme öncesi ile ilgilenmemektedir. Dünyanın öteki kesimini de batıya uyup uymadığına göre değerlendirmektedir. Bu yaklaşımın maddi zemini üretim ilişkileridir. Bu yaklaşıma göre İslam kenti de Doğu kenti de yoktur. Bu makalede hem İslam hem de Doğu olan Osmanlı İmparatorluğu’nda modernleşme öncesi kent yönetiminin izleri kadılık kurumu ele alınarak incelenmekte, Doğu ve İslam kentinin yönetiminin özgün nitelikleri ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Bu çalışmada Osmanlı Devleti’nde yerel yönetimin ve yerel demokrasinin izini sürmek amacıyla Kadılık Kurumu incelenecektir. Çalışmada öncelikle İslam’ın bir kurumu olarak Kadılık ele alınacak, daha sonra Osmanlı Devleti’nde Kadılık Kurumu, Kadı’nın atanma usulleri ve Kadılık Kurumunda hiyerarşi, kadı’nın görevleri ve kentteki rolü üzerinde durulacaktır. Son olarak modernleşme süreciyle birlikte Kadılık Kurumu’nda ve yerel yönetimlerde/yerel demokraside meydana gelen değişimler Tanzimat Fermanı ve Islahat Fermanı özelinde ele alınarak değerlendirilmeye çalışılacaktır.

Kaynakça

  • Çadırcı, M. Tanzimat Döneminde Anadolu Kentleri’nin Sosyal ve Ekonomik Yapıları, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1991.
  • Daşçıoğlu, Yılmaz. “Belediyecilik” içinde, Osmanlı Ansiklopedisi, Tarih, Medeniyet, Kültür. İstanbul: İz Yayınları, 1996.
  • İnalcık, H. ve Arı, B. “Türk-İslam-Osmanlı Şehirciliği ve Halil İnalcık’ın Çalışmaları” Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 3, no:6, (2005):27-56.
  • Kazıcı, Z. “Osmanlı Şehirlerinde İhtisab” Şehir ve Medeniyet Uluslararası Sempozyumunda sunulan bildiri, Ankara, Ekim 9-11, 2009.
  • Kazıcı, Z. Osmanlı’da Yerel Yönetim, İstanbul: Kayıhan Yayınları, 2014.
  • Kocaoğlu, B. İl Genel Meclisi Tutanaklarının Tarih Araştırmaları İçin Önemi, Tarih Yazımı Üzerine-II, Ankara: Berikan Yayınevi, 2018.
  • Mumford, Levis. Tarih Boyunca Kent, Kökenleri, Geçirdiği Dönüşümler ve Geleceği. Çevirenler: Koca, G. ve Tosun, T., İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2007.
  • Ortaylı, İ. Hukuk ve Devlet Adamı Olarak Osmanlı Devletinde Kadı, İstanbul: Turhan Yayınları, 1994.
  • Ortaylı, İ. Tanzimattan Cumhuriyete Yerel Yönetim Geleneği, İstanbul: Hil Yayınları, 1998.
  • Ortaylı, İlber. “Kadı” içinde, T.D.V. İslam Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
  • Ortaylı, İ. Tanzimat Devrinde Osmanlı Mahalli İdareleri (1840-1880), Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2011.
  • Özbilgen, Erol. “Gündelik Hayat” içinde, Osmanlı Ansiklopedisi, Devlet Yönetimi, Askeri Teşkilat, İktisat, Eğitim Sistemi, Gündelik Hayat. İstanbul: İz Yayınları, 1996.
  • Pirenne, H. Ortaçağ Kentleri, Kökenleri ve Ticaretin Canlanması, Çeviren: Karadeniz, Ş., İstanbul: İletişim Yayınları, 1991.
  • Seyidanlıoğlu, M. Tanzimat Döneminde Modern Belediyeciliğin Doğuşu, Yerel Yönetim Metinleri, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2010.
  • Uzunçarşılı, İ. H. Osmanlı Devleti’nin İlmiye Teşkilatı, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1965.
  • Yörükoğlu, F. “Türk Belediyeciliğinin Gelişim Süreci”, Mevzuat Dergisi, 2009.
  • Weber, Max. Şehir, Modern Kentin Oluşumu, Çeviren: Ceylan, M., İstanbul: Bakış Yayınları, 2000.
Toplam 17 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Habip Uluçay 0000-0002-0755-4423

Şevket Alp 0000-0002-9552-4848

Yayımlanma Tarihi 15 Aralık 2020
Gönderilme Tarihi 20 Mayıs 2020
Kabul Tarihi 28 Eylül 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020

Kaynak Göster

ISNAD Uluçay, Habip - Alp, Şevket. “Osmanlı Kent Yönetiminde Kadı”. Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/2 (Aralık 2020), 329-358. https://doi.org/10.32955/neu.ilaf.2020.6.2.03.
Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.