Ebû's-Senâ Şemseddin el-isfanânî'nin Nâzirû'l-Ayn Adlı Mantık Eserinin Takdim ve Tahkiki

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 2, 119 - 146, 15.01.2015

Ali Durusoy Mehmet Demir

Öz

Bu  makalenin  konusu,  Ebû’s-Senâ  Şemseddin  el-İsfahânî’nin (674-749/1276-1349) Nâziru’l-‘Ayn adlı mantık eserinin takdim ve tahkiki olacaktır. Bilindiği gibi Aristoteles (M.Ö. 384-322) ile başlayan mantık yazımı, kendisinden sonraki dönemlerde onun bu alandaki eserlerinin Organon adı altında bir araya getirilmesiyle sistematik bir hale bürünmüştür. Beş tümel konusunun eklenmesiyle bölümlerinin sayısı dokuz olan klasik mantık, tercüme hareketlerinden sonra Müslüman mantıkçılar tarafından lafız ve delalet bahislerinin eklenmesiyle on bölüm halinde yazılmaya başlanmıştır. Tarihi süreç içerisinde muhtelif mantık yazım gelenekleri oluşurken, sıkça başvurulan yazım şekillerinden birisi muhtasar mantık yazımı olmuştur. Bu türün en meşhur örnekleri arasında Alî b. Ömer el-Kâtibî’nin (ö. 675/1277) Şemsiye’si ve Esiruddin el-Ebherî’nin (ö. 663/1265) İsagûci’si kitaplarını zikredebiliriz. Bu çalışmaya konu olan Nâziru’l-‘Ayn hacim açısından birinci kitaptan kısa, ikincisinden ise uzundur. İçerik bakımından ise Şemsiye’de olduğu gibi, klasik mantığın neredeyse bütün konularını incelemiştir.

Anahtar Kelimeler

"Aristo, Klasik Mantık, el-İsfahânî, Nâziru’l-Ayn, Mantık Yazımı

Kaynakça

• Kaynakça makale sonundadır.