Teolojik Temellendirmenin Din Eğitime Katkısı -İslam Dini Açısından-

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 2, 221 - 234, 01.12.2018

Yusuf Batar

Öz

Bu makalede din eğitiminin teolojik açıdan temellendirilmesinin

imkânı ve bilimsel değeri tartışılmaktadır. Bu yaklaşımın din eğitiminin

teorisine ve uygulamasına nasıl bir katkı sağlayacağı sorgulanmaktadır.

Dinin doğasını dikkate almadan onun eğitimiyle ilgili

verilecek olan kararların yol açacağı problemlere işaret edilmektedir.

Öncelikli amacımız, din eğitimini temellendirirken dinî referansları

da göz önünde bulundurmanın gerekliliğini ortaya koymak,

buna bağlı olarak da İslam dinin kendi özünde taşıdığı eğitsel

özelliklere dikkat çekmektir.

Bu çalışmada teorik bir yaklaşımla, “niçin din eğitimi?” ve “ din eğitiminin

temel hedefleri nelerdir?” soruları İslam dininin yaklaşımı

ışığında cevaplandırılmaya çalışılmaktadır. Bu çerçevede eğitimin

hedeflerine ve yöntemlerine ışık tutan bazı ayetler ve hadisler tahlil

edilmektedir. Ayrıca fıtrat, hidayet, akıl, tefekkür gibi kavramlar

ışığında İslam düşüncesinde nasıl bir eğitim yaklaşımının ön görüldüğüne

dair ipuçları aranmaya çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Din, eğitim, teoloji, islam

THE CONTRIBUTION OF THEOROLOGICAL BASIS TO RELIGIOUS EDUCATION - FROM THE POİNT OF VIEW OF RELIGION

Öz

ONThis

article discusses the theological and scientific value of the theological

foundation of religious education. It is questioned how such

research will contribute to the theory and practice of religious education.

Regardless of the nature of religion, the problems that will be

caused by the decisions regarding ıts education are pointed out. Our

primary aim is to reveal the necessity of considering religious references

in the foundation of religious education, therefore, it is to draw

attention to the educational characteristics of Islam in its essence.

In this study with a theoretical approach, “Why religious education?”

and ”What are the main goals of religious education?” questions

are tried to be answered in the light of the approach of Islam.

In this framework, some verses and hadiths that shedding light on

the goals and methods of education are analyzed. Additionally in

the light of concepts such as philosophy, guidance, reason and contemplation,

ıt is tried to search for clues as to what kind of an educational

approach is foreseen in Islamic thought.

Anahtar Kelimeler

Religion, Education, Theology, Islam, Fitrah, Guidance

Kaynakça

• Atay, Hüseyin, “Kur’an’da Bilgi Teorisi,” A. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, XVI, Sayı:1,1968.
• Batar, Yusuf, Kur’an’da Eğitim Kavramları, İlâhiyat Yayınları, 2014, Ankara.
• Bilgin, Abdulcelî􀆸l, “Din, Dindar, Dindarlık: Özeleştirel Bir Değerlendirme,” Anemon Sosyal Bilimler Dergisi, II, Muş, 2014.
• Bilgin, Beyza, “Teolojik Geri Kalmışlık Üzerine,” Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15/2001.
• Bircan, Hasan Hüseyin, “Fârâbî’ye Göre İnsanlığı Gerçekleştirmenin ve Medeniliğin Zorunlu Bir Şartı Olarak Eğitim ve Öğretim,” Uluslararası Sempozyum Bildiriler (13-15 Kasım 2014-Eskişehir), Türk Dünyası Vakfı Yayını, Eskişehir, 2016.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail, el-Câmiu’s-sahih, İ􀇚stanbul: Çağrı Yay.,1992.
• Demirel, Özcan, Öğretme Sanatı, Pegem Akademi Yayınları, Ankara, 14. Baskı, 2009.
• Goldziher, İgnaz, “İslam’da Eğitim,” (Çev; Mehmet Görmez ve diğerleri), İslami Araştırmalar, Cilt: 2Sayı: 7 Mayıs 1988,s.79-94.
• Düzgün, Ş. Ali, “Tecrübe, Dil ve Teoloji: ‘Dini Tecrübe’nin Teolojik Yorumu”, Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, Yıl5, S. 13. Ankara 2004.
• Düzgün, Ş. Ali, “İnsanın Doğası (fıtratı) ve Özgürlüğü Ü􀇆 zerine,” Kelâm Araştırmaları Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 2, 2016.
• el- İsfehâni, Râğıb, el-Müfredât fî Garîbi’l-Kur’an, Muhammed Kîlânî (tah.), Dârü’l- Ma’rife, Beyrut ts.
• el-İ􀇚sfehani, Rağıb, Müfredatu Elfazi’l Kur’an, Daru’l Kalem, Şam, 3. Baskı, 2002. Erdem, Hüsameddin, Problematik Olarak Din-Felsefe Münasebetleri, Hü-er Yayınları, Konya, 4. Baskı, 2010.
• Gözütok, Şakir, “Eğitim ve Dinin Kavramsal Yapısı ve Din Eğitimi İ􀇚le İ􀇚lişkisi,” Kuram ve Eylem Yönüyle Din Eğitiminin Teolojik ve Felsefi Temelleri Sempozyumu, Mayıs-2009, Konya, Konya İ􀇚lahiyat Derneği Yayınları, Konya, 2010.
• Hökelekli, Hayati “Fıtrat”, DİA, İ􀇚stanbul, 1996, C. 13, s. 47-48.
• İ􀇚bn Manzur, Ebu’lFadl, Cemalu’d-din, Muhammed, b. Mukrim, el-Efriki, Lisanu’l Arabi, Daru’lFikr, Beyrut, 1. Baskı, 1990.
• İ􀇚bn Sahnûn, Eğitim ve Öğretimin Esasları Adabu’l-Muallimin (Çev: M. Faruk Bayraktar), Marmara Ü􀇆 niversitesi İ􀇚lahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İ􀇚stanbul, 2009.
• İ􀇚pek, Muammer, “el-Cahiz’ın Risaletü’l-Muallimin Adlı Eseri Ü􀇆 zerine Bir İ􀇚nceleme,” Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı Din Eğitimi Bilim Dalı, Konya, 1993.
• Kaplan, Hasan, “Bir İ􀇚nanç Aşaması Olarak Haniflik,” Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 10, s.7-23, Çanakkale, 2017.
• Karaman, Hayrettin; Çağrıcı, Mustafa; Dönmez, İ􀇚brahim Kâfi; Gümüş, Sadrettin, Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir, Dİ􀇚B Yay. Ank. 2006.
• Kazıcı Ziya ve Ayhan Halis, (2010), “Talim ve Terbiye” Maddesi, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt:39, sayfa: 515-523.
• Parladır, Selahattin, (1995), “Din Eğitiminde Hedefler,” DEÜ. İlahiyat Fakültesi Dergisi, IX, İzmir.
• Tosun, Cemal, “Türkiye’de Din Eğitimi ve Öğretimine Genel Bir Bakış,” Tartışılan Değerler Açısından Türkiye, TDV Yayınları, Ankara 1996.
• Tosun, Cemal, Din Eğitimi Bilimine Giriş, Pegem Akademi Yayınları, Ankara 2012.
• Yavuz, Kerim, Çocukta Dini Duygu ve Düşüncenin Gelişmesi, Ankara: Diyanet İ􀇚şleri Başkanlığı Yay., 1983.