Görsel Sanatlar Dersinde Yaratıcı Drama Yönteminin Öğrencilerin Eleştirel Düşünme Becerilerine Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 15 Sayı: 1, 85 - 100, 01.12.2020

Sehran Dilmaç Oğuz Dilmaç

Öz

Bu çalışma ile yaratıcı drama yönteminin 5. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileri üzerindeki etkisi incelenmektedir. Farklı öğretim yöntemleri kullanılan sanat eğitiminde uygulama ve anlatım tek başına yetmemekte, öğrencilere ulaşmak için uygulama yöntemlerinin artırılması gerekmektedir. Eleştirel düşünme, eğitim öğretim programlarının amaçlarında ilk sıralarda yer almaktadır. Bireyin doğru bilgiye ulaşması ve bu yönde kararlar alabilmesinde önemli rol üstlenmektedir. Eğitimde kullanılan yaratıcı drama ise öğretmen yönlendirmesiyle gerçekleşen eğitici bir süreçtir. Nicel araştırma yöntemlerinden deneysel desenin kullanıldığı bu çalışmada ön test son test kontrol gruplu çalışma deseni kullanılmıştır. Çalışma grubu 2018-2019 öğretim yılı bahar yarıyılında Erzurum’da bir devlet ilköğretim okulunda 5. sınıf öğrenimi gören 25 deney ve kontrol grubu olmak üzere 50 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmada tek veri toplama aracı kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak Demir (2006) tarafından oluşturulan ve altı bölümden oluşan ‘’Eleştirel Düşünme Ölçeği’’ kullanılmıştır. Dersler 5 haftalık bir süreçte gerçekleşmiş, kontrol grubunda geleneksel yönteme dayalı, deney grubunda ise drama yöntemine uygun bir şekilde işlenmiştir. Tüm verilerin analizinde SPSS 23 paket programı kullanılmıştır. Çalışmanın normal dağılım gösterip göstermediğine ilişkin her bir ölçek için test sonuçlarına göre Shapiro-Wilk testi uygulanmıştır. Kontrol ve deney gruplarının ön test puanları arasındaki farkı incelemek için bağımsız gruplar t-testi uygulanmış ve anlamlı farkı incelemek amacıyla kovaryans analizi (ANCOVA) kullanılmıştır Sonuç olarak, derslerde kullanılan drama yönteminin öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerine etkisinin olumlu yönde olduğu görülmüştür. Bireylerin düşüncelerini geliştirerek genellemelerden arınarak, kavradıklarını yeni durumlara transfer eden, farklı bakış açısı ve yeni düşüncelere saygılı oldukları gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sanat eğitimi, Yaratıcı drama, Eleştirel düşünme, Görsel sanatlar

Kaynakça

• Adıgüzel, H. Ö. (2006). Yaratıcı drama kavramı bileşenleri ve aşamaları. Yaratıcı Drama Dergisi, 1 (1), 26-27.
• Akınoğlu, O., ve Akbaş, H. Ş.,(2010, Kasım). Fen eğitiminde problem çözme stratejisi olarak drama uygulamalarının kavramsal anlamaya etkisi, International Conference on New Trends in Education and Their Implications 11-13 November, Antalya-Turkey.
• Akkaya, T. (1986, Kasım). Çocukta resim bilinci. 2000’li yıllarda 1. Ulusal Eğitim Sempozyumu’nda sunulan poster bildiri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi, İstanbul.
• Ary, D., Jacobs, L. C., Sorensen, C. K., & Razavieh, A. (2010). Introduction to research in education (8th ed.). Belmont, CA: Wadsworth, Cengage Learning.
• Apaydın, N. (2010). Drama etkinlikleriyle destekli görsel sanatlar dersine yönelik öğrenci görüşleri, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Osmangazi Üniversitesi. Eskişehir.
• Arıkan, E. N. Y. (2011). İlköğretim okullarında yaratıcı drama yönteminin görsel sanatlar eğitiminde kullanılmasının erişi, tutum ve kalıcılığa etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. Selçuk Üniversitesi. Konya.
• Artut, K. (2013). Sanat eğitimi kuramları ve yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Bağatır, R.D. (2008). Drama öğretim yönteminin resim-iş bölümü öğrencilerinin mesleki tutum ve becerilerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi. İzmir.
• Başbuğ, S. (2006). Yaratıcı dramanın Türkiye’deki öncülerinden “Prof. Dr. İnci San’ın yaratıcı drama anlayışı”. Yaratıcı Drama Dergisi, 3(6), 25-44.
• Bilgin, A., & Eldeleklioğlu, J. (2007). Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 55-67.
• Capel, S., Leask, M. ve Turner, T. (1995). Learning to teach in the secondary school: a companion to school experience. London: Routledge.
• Cartledge, G. ve Milburn, J. F. (1983). Social skills assessment and teaching in the schools. Advances in School Psychology,3, 175–235.
• Coakes, S. J., & Ong, C. (2011). SPSS version 18.0 for Windows: Analysis without anguish. Australia: Wiley
• Cronbach, L. J. (1951). Coeficient alpha and the internal structure of tests. Psychometrika, 16(3), 297–334.
• Demir, Ö ve Çamlı, Ö. (2011). Öğretmenlik uygulaması dersinde uygulama okullarında karşılaşılan sorunların sınıf ve okul öncesi öğretmenliği öğrenci görüşleri çerçevesinde incelenmesi: nitel bir çalışma. Uludağ Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi. 24 (1), 117-139
• Ennis, R. (1985). Goals for critical thinking curriculum. A. Costa (Ed.), Developing Minds (s 54-57). Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Ennis, R. (2001). Critical thinking: relection and perspective part 1. Inquiry: Critical Thinking Across the Disciplines, 26.(1),4-18.
• Etike, S. (1995). Sanat eğitimi yazıları. Ankara: İlke Kitabevi.
• Freeman, G. D., Sullivan, K., Furton, R. C. (2003). Effects of creative drama on self-concept, social skills, and problem behavior. The Journal of Education Research. 96 (3), 131-138.
• Gürtuna, S. (2003). Çocuğum sanatla tanışıyor. (s,15). İstanbul: Morpa Kültür Yayınevi.
• Hui, A., Lau S. (2006). Drama education: A touch of the creative mind andcommunicative-expressive ability of elementaryschool children in Hong Kong. Thinking Skills and Creativity 1, 34–40.
• Johnson, R. B., & Christensen, L. (2014). Educational research: Quantitative, qualitative, and mixed approaches (5th ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Kara, Y., Çam, F. (2007). Yaratıcı drama yönteminin bazı sosyal becerilerin kazanıldırılmasına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 32, 145-155.
• Kaya, Ö. (2006). İlköğretim 3. sınıf görsel sanatlar dersinde drama destekli eğitimin yaratıcı sürece katkıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Keser, N. (2009). Sanat sözlüğü. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Köksal, N. (2007). Eğitim programları ve yaratıcı drama. Yaratıcı Drama Dergisi, 1(3-4), 182-183.
• Metinnam, İ. (2017). Yaratıcı dramayla kültürel temas alanları oluşturmak: Sanat eğitiminde katılımcı bir eylem araştırması örneği. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi. Ankara.
• Oğuz, A. (2013). Yaratıcı drama yönteminin sınıf öğretmenı̇ adaylarının sanata yönelik ı̇lgı̇lerı̇ne ve sanat eğitı̇mı̇ dersı̇ başarılarına etkisı̇. Yayımlanmamış Doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi. Ankara.
• Özden, Y. (2000). Öğrenme ve öğretme. s,115-160. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Pallant, J. (2013). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using IBM SPSS (5th ed.). Maidenhead, England: Open University.
• Rovai, A. P., Baker, J. D., & Pontpn, M. K. (2014). Social science research design and statistics: A practitioner’s guide to research methods and IBM SPSS analysis (2nd ed.). Chesapeake, VA: Watertree.
• San, İ. (2002). Eğitimde yaratıcı drama, yaratıcı drama, 1985–1995,Yazılar, (1. cilt). Ankara: Naturel Yayıncılık.
• San, İ. (1982). Sanat eğitimi. Ankara Üniversitesi Dergisi, 2(3), 137-140.
• Sedef, A. (2012). Yaratıcı drama etkinliklerinin ilköğretim 7. Sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerine, bilimsel yaratıcılıklarına ve öz düzenlemelerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Denizli.
• Shapiro, S. S., & Wilk, M. B. (1965). An analysis of variance test for normality (complete samples). Biometrika, 52(3/4), 591-611.
• Şenyavaş, T., G. (2018). Görsel sanatlar eğitimcisi yetiştirmede bir yöntem olarak yaratıcı drama: eylem araştırması. Yayınlanmamış doktora tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2014). Using multivariate statistics (6th ed.). Essex, England: Pearson.
• Tuğrul. B. (2000). Dramaya çok yönlü bakış öğrenme ve öğretme sürecinde nasıl daha yaratıcı olabiliriz. Ankara: Fersa Matbaa.
• Türkdoğan, G. (1986). Sanat eğitimi yöntemleri resim iş öğretimi. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
• Ulutaş, İ. (2013). Görsel sanatlar eğitimi öğretmenlik alan bilgisi-okulöncesi öğretmenliği. Ankara: Alan bilgisi Yayınları/Eğitim Dizisi.
• Umutlu, A. (2004). Dramatizasyon yönteminin dil öğrenimi üzerindeki etkisi ve dramatizasyon yöntemi ile sıfatların öğretilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erzurum.
• Vettraino, E, Lowson, A., McDuff, W. (2011). Using creative drama to facilitate primary–secondary transition. International Journal of Primary, Elementary and Early Years Education. 39(4), 383-394.