Yaratıcı Drama Yönteminin HIV/AIDS’e İlişkin Farkındalığa Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 15 Sayı: 1, 195 - 222, 01.12.2020

Simge Yılmaz Özgür Ulubey

Öz

Bu araştırmada, yaratıcı drama yönteminin öğretmen adaylarında HIV/AIDS’e ilişkin farkındalığa etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Ankara’daki bir devlet üniversitesinde öğrenim gören 19 öğretmen adayı ile yürütülen araştırmanın uygulamaları yedi oturumda ve 21 saatte geçekleştirilmiştir. Karma yöntem desenlerinden iç içe desenin kullanıldığı araştırmanın nicel verileri anket, nitel verileri ise yarı yapılandırılmış görüşme formu ve öğretmen adayları tarafından tutulan günlükler ile toplanmıştır. Nicel verilerin analizinde, frekans analizi kullanılmıştır. Nitel veriler, tümevarımsal içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırmada, öğretmen adaylarının HIV/AIDS bulaşma yollarına, hastalıktan korunma ve tedavi yollarına ilişkin farkındalıklarının arttığı belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının HIV/AIDS’li kişilere karşı genel olarak olumlu bir tutum sergiledikleri sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmen adaylarının, HIV/AIDS’in bulaşma yolları ile fark ettikleri doğru bildikleri yanlışlar olduğu, yaratıcı drama eğitimiyle güvenli davranışları öğrendikleri belirlenmiştir. HIV/AIDS’in bulaşma yollarının yaratıcı drama yöntemi ile verilmesi önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

HIV/AIDS, HIV/AIDS’e yönelik farkındalık, Yaratıcı drama

Kaynakça

• Adıgüzel, H. Ö. (2006). Yaratıcı drama kavramı, bileşenleri ve aşamaları. Yaratıcı Drama Dergisi, 1, 17-31.
• Avcıkurt, A. (2014). Balıkesir üniversitesi öğrencilerinin HIV/AIDS hakkındaki bilgi düzeyi ve tutumlarının değerlendirilmesi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi,3(2), 79-86.
• Aydın, Ö., & Aykaç, N. (2016). Yaratıcı drama yöntemi ile verilen eğitimin okul öncesi öğrencilerinin çevre farkındalığına etkisi. Yaratıcı Drama Dergisi, 11(1), 1-16.
• Aykaç, N. (2011). Hayat bilgisi dersi öğretim programında kullanılan yöntem ve tekniklerin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Sinop ili örneği). Hayat, 19(1), 113-126.
• Babaoğlu, Ü. T., Demir, G. & Biçer, S. (2018). Hemşirelik bölümü öğrencilerinin HIV/AIDS hakkındaki bilgi düzeyleri ve tutumlarının değerlendirilmesi. Bozok Tıp Dergisi, 8(1), 18-24.
• Burkholder, G. J, Harlow, L. L. & Washkwich (1999). Social stigma, HIV/AIDS knowledge, and sexual risk. Journal of Applied Biobehavioral Research, 4(1), 27-44.
• Choudhary, H.A.,Ali, R.A. &Altaf, S. (2015). Knowledge, behaviour and attıtudes regarding HIV/AIDS among undergraduate students in an Irish university. International Journal of Surgery and Medicine, 1(2), 58-66.
• Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Çok, F., Ersever, H. & Gray, L. A. (1998). Bir grup üniversite öğrencisinde cinsel davranış HIV/AIDS. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(1), 23-29.
• Çok, F., Gray, L. A. & Ersever, H. (2001). Turkish university students’sexual behaviour, knowledge, attitudes and perceptions of risk related to HIV/AIDS. Cult Health Sex, 3(1), 81-99.
• Duyan, V. (2001a). HIV/AIDS’in psikolojik boyutu. Toplum ve Sosyal Hizmet, 12(2), 61-76.
• Duyan, V. (2001b). Sosyal hizmet öğrencilerinin HIV/AIDS konusundaki bilgileri ve HIV/AIDS’li kişilere yönelik tutumları. Toplum ve Sosyal Hizmet, 12(3), 81-92.
• Ergene, T., Çok, F., Tümer, A., & Ünal, S. (2005). A controlled-study of preventive effects of peer education and single-session lectures on HIV/AIDS knowledge and attitudes among university students in Turkey. AIDS Education & Prevention, 17(3), 268-278.
• Fourreau, P. Ö. & Sunar, D. (1999). Cultural and psychological factors predicting condom use ın Turkish young men: A comparison of heterosexual and homosexual samples. Boğaziçi Journal, 13, 157-180.
• Fulford, J., Hutchings, M., Ross, A. & Schmitz, H. (2001). İlköğretimde drama (Çev. Küçükahmet, L., Borçbakan, H.,& Karamanoğlu, S.S.). Ankara: Nobel Yayınları.
• Gözütok, D., Alkın, S., & Ulubey, Ö. (2010). Eğitim programları ve öğretim alanının amaçlarının gerçekleştirilmesini etkileyen sorunların belirlenmesi. 1. Ulusal Eğitim Programları ve Öğretim Kongresinde sözlü olarak sunulmuştur. Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Herek, G.M., Capitanio, J.P. & Widaman, K. F. (2002). HIV-related stigma and knowledge in the United States: Prevalence and trends, 1991-1999. American Journal of Public Health, 92(3), 371-377.
• Johnson, B. & Onwuegbuzie, A. (2004). Mixed methods resarch: A research paradigm whose time has come. Educational Researcher, 33(7), 14-26.
• Kaf, Ö. (2000). Hayat bilgisi dersinde bazı sosyal becerilerin kazandırılmasında yaratıcı drama yönteminin etkisi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(6), 173–184.
• Katz, R . C., Mills, K., Singh, N. N. & Best, A. M. (1995). Knowledge and attitudes about AIDS: A comparison of public high school students, incarcerated delinquents, and emotionally disturbed adolescents. Journal of Youth and Adolescence, 24(1), 117-13.
• Kelly, J. A. (1995). Advances in HIV/AIDS education and prevention. Family Relations, 44 (4), 345-352.
• Korkut, F. (2004). Okul temelli önleyici rehberlik ve psikolojik danışma. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Krahnke, H. (1992). AIDS’ten böyle korunurum 300 soru 300 yanıt. (Çev. A.Y. Namal), İstanbul: AIDS Savaşım Derneği.
• Kurt, A. S. & Yılmaz, S. D. (2012). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin HIV/AIDS hakkındaki bilgi düzeyleri ve bilgi kaynakları. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 9(3), 47-52.
• Levy, S. R., Perhats, C., Weeks, K., Handler, A. S., Zhu, C., & Flay, B. R. (1995). Impact of a schoolbased AIDS prevention program on risk and protective behavior for newly sexually active students. Journal of School Health, 65(4), 145-151.
• Lincoln, Y. S. & Guba, G. (1985). Naturalistic inquiry. California: Sage Publication.
• Martich, F. A. & Abbruzzese, B. J. (2000). Behavioral interventions and research branch resource book. Atlanta: CDC.
• Meriam, S. B. (2009). Oualitative research: A guide to desing and implementation. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
• Özcebe, H. (2002). Üniversite gençliğinde güvenli cinsel yaşam. HIV/AIDS, 5(2),51-57.
• Özcebe, H., L. Akın & Aslan D., (2004). A peer education example on HIV/AIDS at a high school in Ankara. The Turkish Journal of Pediatrics. 45, 54-59
• Özgür, G. (2001). AIDS tanısı almış bireylerin aileleri, eşleri ve arkadaşları. AIDS, 9(15), 16- 40.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (S. Çelik-F. Ö. Karataş, Çev.). Ankara: Pegem Akademi (2002).
• Radzik, M. & Sherer, S. (2002). High risk and out of control behavior. neinstein l. (ed). adolescent health care practical guide book. 4. Edition Okdokey. 630-637.
• Sağlık Bakanlığı. (2019). Türkiye HIV/AIDS kontrol programı, (2019-2024).
• San, İ. (2002). Eğitimde yaratıcı drama, yaratıcı drama.1985–1995, Yazılar, (1. cilt).Ankara: Naturel Yayıncılık
• Shively, M., Smith, T. L., Bormann, J. & Gifford, A. L. (2002). Evaluating self-efficacy for HIV disease management skills. AIDS and Behavior, 6(4), 371-379.
• Tashakkori, A. & Teddlie, C. (1998). Mixed methodology: Combining qualitative and quantitative approaches. London: SAGE.
• Toraman, Ç., & Ulubey, Ö. (2016). Yaratıcı drama yönteminin derse yönelik tutuma etkisi: Bir meta analiz çalışması. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(1), 87-115.
• Tung, W. C., Hu, J., Davis, C., Tung, W. K. & Lin, Y. M. (2008). Knowledge, attitudes and behaviors related to HIV and AIDS among female college students in Taiwan. Journal of Human Behavior in the Social Environment, 17(3/4), 361-375.
• Turhan, O., Şenol, Y., Baykul, T., Saba, R. & Yalçın, A.N. (2010). Knowledge, attitudes and behaviour of students from a medicine faculty, dentistry faculty, and medical technology vocational training school toward HIV/AIDS. Int J Occup Med Environ Health. 23, 153-60.
• Ulubey, Ö. (2018). The effect of creative drama as a method on Skills: A Meta-analysis Study. Journal of Education and Training Studies, 6(4), 63-78.
• Ulubey, Ö., & Aykaç, M. (2016). Effects of human rights education using the creative drama method on the attitudes of pre-service teachers. The Anthropologist, 23(1-2), 267-279.
• Ulubey, Ö., & Gözütok, F. D. (2016). Yaratıcı drama ve diğer etkileşimli öğretim yöntemleri ile geleceğin vatandaşlık, demokrasi ve insan hakları eğitimi. Eğitim ve Bilim, 40(182), 87-109.
• Ulubey, Ö., & Toraman, Ç. (2015). Yaratıcı drama yönteminin akademik başarıya etkisi: Bir meta-analiz çalışması Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32), 195-220.
• Ural, B. (2005). Kırmızı kurdele. Yayınlanmamış yaratıcı drama liderlik projesi. Çağdaş Drama Derneği, Ankara
• Yazganoğlu, K. D., Özarmağan, G., Tozeren, A. & Özgülnar, N. (2012). Üniversite öğrencilerinin cinsel yolla bulaşan infeksiyonlar hakkında bilgi, tutum ve davranışları. Türkderm. 46, 20-25.
• Yıldırım, A. & Şimşek H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zeren, Ş. G. (2006). HIV/AIDS’e yönelik psiko-eğitim programının üniversiteye yeni başlayan ergenlerin HIV/AIDS’e yönelik tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Zorlu, M. & Çalım, S. I. (2012). İşyerinde damgalama ve ayrımcılık faktörü olarak HIV/AIDS. Çalışma ve Toplum, 4, 165-188.