Yaratıcı Drama Yöntemi ile Değerler Eğitimine Bir Örnek: Türk Tarihinden Yükselen Evrensel Mesajlar

Yıl 2020, Cilt: 15 Sayı: Özel Sayı 1, 1 - 24, 15.12.2020

Nadire Emel Akhan Hilal Mert Hüseyin Acar

Öz

Bu çalışmanın amacı, Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri içerisinde “Tutum ve Değerler” yeterlik alanı altındaki “Milli, manevi ve evrensel değerleri gözetir” ilkesini ve Eğitimciler İçin Etik İlkelerdeki evrensel değerleri yaratıcı drama yönteminden yararlanarak sosyal bilgiler öğretmen adaylarına göstermektir. Bu amaçla, 2018-2019 eğitim öğretim bahar döneminde bir devlet üniversitesinin eğitim fakültesinde çalışmaya gönüllü olarak katılan 23 sosyal bilgiler öğretmen adayı ile 45 saatlik drama atölyeleri düzenlenmiştir. Drama atölyelerinde ilk 3 atölye (6 saat) “tanışma, güven ve uyum, iletişim ve etkileşim” atölyeleri ile başlamıştır. Bu atölyeleri çalışmanın asıl amacı olan evrensel değer farkındalığı oluşturmak adına Türk tarihinden seçilen karakterlerin hayatları ve sözleri üzerine kurgulanmış 13 atölye (39 saat) izlemiştir. Araştırmada karma yöntem uygulanmıştır. Araştırmanın nicel desenini tek gruplu deneysel desen oluşturmuştur. Nicel boyutun verileri Schwartz (1992) tarafından geliştirilip, Kuşdil ve Kağıtçıbaşı (2000) tarafından Türkçeye uyarlanan, 59 maddelik “Schwartz Değerler Ölçeği” ve Dilmaç, Arıcak ve Cesur (2014) tarafından geliştirilen “Değerler Ölçeği” ile toplanmıştır. Araştırma sürecini değerlendirmek ve nicel verileri desteklemek adına nitel verilerde toplanmıştır. Araştırmanın nicel verileri istatistik programı ile nitel veriler ise betimsel analiz ile analiz edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına bakıldığında öğretmen adaylarının ölçek son testlerinden aldıkları puanların anlamlı şekilde yüksek çıktığı ayrıca atölyelerin katılımcıların örnek isimlerden etkilenmelerini sağlaması ve evrensel değerlere karşı bakış açısını genişletmesi, evrensel değerlere yönelik farkındalık kazandırması adına önemli sonuçlar içerdiğini söylemek mümkündür. Bu sonuçlara göre, çalışma grubundaki sosyal bilgiler öğretmen adaylarının Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri içerisinde “milli, manevi ve evrensel değerleri gözetir” ilkesine ve Eğitimciler İçin Etik İlkelerdeki “evrensel değerlere” yönelik farkındalıklarının arttığını söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Türk tarihindeki isimler, Evrensel mesajlar, Değerler eğitimi

Kaynakça

• Akhan, N. E. ve Altıkulaç, A. (2014). An example of creative drama implementation in valueseducation: Mevlana’sglobalmessages “love-respect-tolerance”. International Journal of Progressive Education, 10 (2), 14-31.
• Aslan, M. (2009). Değerler eğitiminde kahramanlardan yararlanma. (Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Ay, E. (2015). Sosyal bilgilerde değerler eğitimi. C. Dönmez ve K. Yazıcı (Ed.), Sosyal bilgiler öğretimi (s. 233-262) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
• Aykaç, M. (2014). The values adopted by individuals receiving different levels of creative drama education. International Journal of AcademicResearch, 6 (1), 240-249.
• Aykaç, M. ve Adıgüzel, Ö. (2011). Sosyal bilgiler dersinde yaratıcı dramanın yöntem olarak kullanılmasının öğrenci başarısına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19 (1), 297-314. Bullock, N. B. (1988). Examination of values instruction in education and the role of humanities in valueseducation. (Master Thesis). Kutztown University, Pennsylvania.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Can Aran, Ö. ve Demirel, Ö. (2013). Dördüncü ve beşinci sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (46), 151-168.
• Creswell, J. W. & PlanoClark, V. L. (2007). Designing and conducting mixed methods research. London: Sage Publications Ltd.
• Creswell, J. W. (2003). Researchdesign: Qualitative, quantitative, andmixedmethodsapproaches (2nd ed.). ThousandOaks, CA: Sage.
• Çelik, Ö. ve Buluç, B. (2018). Disiplinler arası yaklaşımla değer öğretiminde yaratıcı drama yönteminin kullanılması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20 (1), 67-88. Çelikkaya, T. (2018). Drama yönteminin önemi ve uygulama örnekleri. A. Uzunöz ve V. Aktepe (Ed.), Özel öğretim yöntemleri (Cilt:1 s.467-501) içinde. Ankara: Pegem Akademi. Çelikkaya, T. ve Filoğlu, S. (2014). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin değere ve değer eğitimine ilişkin görüşleri. KUYEB, 14 (4), 1541-1556.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları, 2. Baskı, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
• Demirhan İşcan, C. (2007). İlköğretim düzeyinde değerler eğitimi programının etkililiği. (Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Dilmaç, B., Arıcak, O.T., & Cesur, S. (2014) A validity and reliability study on the development of the values scale in Turkey. Educational Sciences: Theory&Practice, 14 (5), 1661-1671 Erdem Zengin, E. ve Yalçınkaya, E. (2016). Yöntem olarak yaratıcı drama kullanımının ilkokul 4. sınıf sosyal bilgiler programındaki değerlere etkisi. MediterraneanJournal of Humanities, 6 (2), 221-236.
• Gürol, A. ve Serhatlıoğlu, B. (2009, Haziran). Değerlerin kazandırılmasında yaratıcı dramanın rolü. I. Ulusal İyilik Sempozyumu, Elazığ. Johnson, C. (2002). Drama and metacognition. Early Child Development And Care, 172, 595-602. DOI:10.1080/03004430215101
• Kaya, Y., Günay, R. ve Aydın, H. (2016). Okul öncesi eğitimde drama yöntemi ile işlenen değerler eğitimi derslerinin farkındalık düzeyi üzerindeki etkisi. Sakarya University Journal of Education, 6 (1), 23-37.
• Kurtdede Fidan, N. (2013). Sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi: Nitel bir araştırma. The Journal of Academic Social Science Studies, 6 (3), 361-388.
• Kuşdil, M. E. ve Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Türk öğretmenlerin değer yönelimleri ve Schwartz değer kuramı. Türk Psikoloji Dergisi, 15 (45), 59-76. Millî Eğitim Bakanlığı. (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlilikleri. Ankara: Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü. https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/11115355_YYRETMENLYK_MESLEYY_GENEL_YETERLYKLERY.pdf adresinde 07 Ekim 2019 tarihinde incelenmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2019). Etik mevzuat. http://etik.meb.gov.tr/mevzuat.html adresinde 07 Ekim 2019 tarihinde incelenmiştir.
• Özdemir, Y. ve Koruklu, N. (2011). Üniversite öğrencilerinde değerler ve mutluluk arasındaki ilişkinin incelenmesi, YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, VIII(I), 190-210.
• Philbin, M & Myers, J. S. (1991). Classroom drama - discourse as a mode of ınquiry in elementaryschoolsocialstudies. SocialStudies, 82 (51), 79-182.
• Sarıca Bulut, S. (2012). Gazi eğitim fakültesi öğrencilerinin değer yönelimleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 1(3), 216-238.
• Schwartz, S. H. (2012). An over of the Schwartztheory of basic values. Online Readings in Psychology and Culture, 2 (2). 1-20.
• Uzgören, S. (2011). Eğitimde drama uygulamaları. Ankara: Nobel.
• Yalar, T. ve Yanpar Yelken, T. (2011). Değerler eğitiminin iyileştirilmesi ile ilgili öğretmen görüşlerinin belirlenmesi ve bir program modülü örneğinin geliştirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (38), 79-98.
• Yapıcı, A., Kutlu, M.O. ve Bilican, F.I. (2012). Öğretmen adaylarının değer yönelimleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(42), 129-151.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, N. (2017). Hacı Bektaşi Veli, Mevlana ve Yunus Emre’nin yaşayan değerleri: Toplumun bilge insanları üzerine nitel bir analiz. Milli Eğitim, 215, 5-25.
• Yılmaz, S. (2019). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Drama. T. Çelikkaya, Ç. Öztürk Demirbaş, T. Yıldırım ve H. Yakar (Ed.), Yeni program ve ders içeriklerine göre sosyal bilgiler öğretimi (s. 293-329) içinde. Ankara: Pegem Akademi.