Okul Öncesi Öğretmenlerinin ve Öğretmen Adaylarının Perspektifinden Okul Öncesi Dönemde Drama Etkinlikleri

Yıl 2019, Cilt: 14 Sayı: 1, 137 - 160, 01.01.2019

Bengü Türkoğlu

Öz

Bu araştırmanın temel amacı okul öncesi öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının okul öncesi dönemde uygulanan drama etkinlikleri hakkındaki görüşlerinin incelenmesidir. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden biri olan betimleyici fenomenoloji deseni kullanılmıştır. Çalışma grubunu ölçüt örnekleme yöntemiyle seçilen 30 okul öncesi öğretmeni ve 30 okul öncesi öğretmen adayı oluşturmuştur. Araştırmada, veri toplama aracı olarak açık uçlu sorulardan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Veri analizinde “içerik analizi” kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının çoğu okul öncesi eğitimde drama etkinliklerine yer vermenin “yaparak yaşayarak öğrenme sürecini destekleme” açısından önemli olduğunu belirtmişlerdir. Drama etkinliklerine yer vermenin amacı “soyut kavramları somutlaştırma” olarak; drama uygulamalarında göz önünde bulundurulması gereken en önemli koşul “bireysel farklılıklar” olarak açıklanmıştır. Drama eğitiminin en çok desteklediği gelişim alanı öğretmenlerin çoğu tarafından “sosyal-duygusal gelişim”; öğretmen adaylarının çoğu tarafından “dil gelişimi” olarak belirtilmiştir. Drama etkinliklerinde en çok tercih edilen teknik öğretmenlerin çoğunluğuna göre “rol oynama”; öğretmen adaylarının çoğunluğuna göre “hikâye canlandırma”dır. Okul öncesi dönemde uygulanan drama etkinliklerinde en önemli aşama öğretmen ve öğretmen adaylarının çoğunluğuna göre “değerlendirme”dir. Okul öncesi dönemde uygulanan drama etkinliklerinde karşılaşılan zorlukları öğretmen ve öğretmen adaylarının çoğunluğu “çocukların performans farklılığı” olarak ifade etmişlerdir. Hem öğretmenlerin hem de öğretmen adaylarının okul öncesi dönemde uygulanan drama etkinliklerine yönelik bilgi sahibi oldukları tespit edilmiştir ancak öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının sınıf içi drama uygulamaları için daha fazla olanağa ve deneyim kazanmaya ihtiyaç duydukları söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi eğitim, Drama etkinlikleri, Öğretmen görüşleri, Öğretmen adayı görüşleri

Kaynakça

• Adıgüzel, Ö. (2011). Okul öncesinde dramaya giriş. A. Öztürk (Ed.), Okulöncesinde drama içinde (ss.1-15). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Adıgüzel, Ö. (2015). Eğitimde yaratıcı drama. Ankara: Pegem Akademi.
• Aral, N., Köksal Akyol, A. ve Can-Yaşar, M. (2007). Okul öncesi dönemde drama etkinlikleri. Ankara: Oluşum Yayıncılık.
• Arieli, B. (2007). The integration of creative drama into science teaching. Unpublished doctoral dissertation, Kansas State University, Manhattan, Kansas.
• Aslan, N. (1997). Eğitimde alternatif bir yöntem: Yaratıcı drama. Oluşum Tiyatrosu Ve Drama Atölyesi Üç Aylık Yayını, 1, 2-9.
• Aysan, F., Gürşimşek, I., Bilen, S., Yıldız, V. ve Türnüklü, A. (2004). Öğretmen adaylarının okul öncesi sanat etkinliklerine ve kendi yeterliklerine ilişkin görüşleri. Erken Çocukluk Eğitiminde Sanat Sempozyumu içinde (ss.39-59). İstanbul: Morpa Kültür Yayınları Ltd.
• Başçı, Z. ve Gündoğdu, K. (2011). Öğretmen adaylarının drama dersine ilişkin tutumları ve görüşleri: Atatürk Üniversitesi örneği. İlköğretim Online, 10 (2), 454-467.
• Brewer, J. A. (2007). Introduction to early childhood education: Preschool through primary grades. Boston-U.S.A.: Pearson Education, Inc.
• Brown, V. ve Pleydell, S. (1999). The dramatic difference: Drama in the preschool and kindergarten classroom. Portsmouth, NH: Heinemann.
• Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak K. E., Akgün Ö. E, Karadeniz Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Can Yaşar, M. ve Aral, N. (2011). Türkiye’de okul öncesinde drama alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(22), 70-90.
• Ceylan, Ş. Y. (2013). Dramatik etkinlikler ve dramanın çocuğun gelişimindeki yeri. E. Ömeroğlu (Ed.) Okul öncesi eğitimde dramatik etkinliklerden dramaya teoriden uygulamaya içinde. (s. 17-43). Ankara: Eğiten Kitap Yayıncılık.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry & Research design: Choosing among ve traditions. California: SAGE.
• Creswell, J. W. (2012). Educational research. Boston: Pearson.
• Çalışkan, N. ve Karadağ, E. (2014). Eğitimde drama: Teorik temelleri ve uygulama örnekleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çepni, S. (2012). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Dalbudak, Z. ve Akyol Köksal, A. (2008). Anaokulu öğretmenlerinin eğitim programlarında drama etkinlikle- rine yer verme durumlarının incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 169-188.
• Ekiz, D. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Erdem A. Ü, Aydos, H. ve Gönen, M. (2017). Okul öncesi eğitim ortamlarında yaratıcı drama kullanımı: Öğretmenler ve öğretmen adayları perspekti nden bir inceleme. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 409-424.
• Ersoy, A. F. (2016). Fenomenoloji. A. Saban ve A. Ersoy (Ed.), Eğitimde nitel araştırma desenleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Fleming, M., Merrell, C. ve Tymms, P. (2004). The impact of drama on pupils’ language, mathematics, and attitude in two primary schools. Research in Drama Education, 9(2), 177-197. doi: 10.1080/1356978042000255067
• Freeman, G. D., Sullivan, K. ve Fulton, C. R. (2003). Effects of creative drama on self-concept, social skills, and problem behavior. Journal of Educational Research, 96 (3), 131-139. doi: 10.1080/00220670309598801
• Gönen, M. ve Uyar Dalkılıç, N. (2002). Çocuk eğitiminde drama: Yöntem ve uygulamalar. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Güneysu, S. (1991). Eğitimde drama. 7. Okul Öncesi Eğitimi Geliştirme Semineri (ss.84-88). Eskişehir: Ya-Pa Yayınları.
• Gürol, A. (2002). Okul öncesi eğitim öğretmenleri ile okul öncesi öğretmen adaylarının eğitimde dramaya ilişkin kendilerini yeterli bulma düzeylerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Güven, G., Ahi, B., Tan, S. ve Karabulut, R. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin kullandıkları öğretim yön- temleri hakkındaki görüşleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 34(1), 25-49.
• Heining, R. B. (1993). Creative drama for the classroom teacher. London: Prentice Hall.
• Hendrix, R., Eick C. ve Shannon, D. (2012). The integration of creative drama in an inquiry-based elementary program: The effect on student attitude and conceptual learning. Journal of Science Teacher Education, 23 (7), 823–846. doi: 10.1007/s10972-012-9292-1
• Hendy, L. ve Toon, L. (2001). Supporting drama and imaginative play in the early years. Philadelphia: Open University Press.
• Jackson, C. L. (1997). Creative dramatics as an effective teaching strategy. Master Thesis Project, University of Viriginia. (ERIC Document Reproduction Service No. ED 461 127).
• Jindal-Snape, D., Vettraino, E., Lowson, A. ve McDuff, W. (2011). Using creative drama to facilitate primary– secondary transition. Education 3-13: International Journal of Primary, Elementary and Early Years Edu- cation, 39(4), 383-394. doi: 10.1080/03004271003727531
• Kaf, Ö. (2000). Hayat bilgisi dersinde bazı sosyal becerilerin kazandırılmasında yaratıcı drama yönteminin etkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(6), 173-184.
• Kandır, A. (2003). Yaratıcı dramanın okul öncesi eğitim programındaki yeri ve hede eri. Okul öncesi eğitimde drama (ss.19-28) içinde. Ankara: Kök yayıncılık.
• Karadağ, A. (2001) Okul öncesinde dramatik etkinlikler. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kase-Polisini, J. ve Spector, B. (1992). Improvised drama: A tool for teaching science. Youth Theatre Journal, 7 (1), 15-19.
• Kerekes, J. ve Kathleen P. K. (2010). The king’s carpet: Drama play in teacher education. International Jour- nal of Instruction, 3(1), 39-60.
• Koç, M. ve Dikici H. (2003). Eğitimde dramanın bir yöntem olarak kullanılması. İlköğretim-Online, 2(1), 1-4.
• Köğce, D. ve Aykaç, M. (2017). Matematik kazanımlarının öğretiminde okul öncesi öğretmenlerinin yaratıcı drama yöntemini kullanma durumlarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 523-542. doi: 10.29299/kefad.2017.18.3.028
• Köksal Akyol, A. (2003). Drama ve dramanın önemi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(2), 179-190.
• Köksal Akyol, A. ve Hamamcı, Z. (2007). The effect of drama education on the level of empathetic skills of
• university students. Bulgarian Journal of Science and Education Policy, 1(1), 205- 215.
• Lichtman, M. (2006). Qualitative research in education: A user’s guide. California: Sage Publications.
• Mages, W. (2006). Drama and imagination: A cognitive theory of drama’s effect on narrative comprehension and narrative production. Research in Drama Education: The Journal of Applied Theatre and Performan- ce, 11(3), 329-340. doi: 10.1080/13569780600900750
• Mantione, R. ve Smead, S. (2003). Weaving through words: Using the arts to teach reading comprehension strategies. Delaware: International Reading Association.
• McCaslin, N. (1984). Creative drama in the primary grades. London: Longman.
• McCaslin, N. (2006). Creative drama in the classroom and beyond. New York, NY: Pearson Education. M.E.B. (2013). 36-72 aylık çocuklar için okul öncesi eğitim programı. Ankara: T.C. Millî Eğitim Bakanlığı.
• M.E.B. (2014). Çocuk gelişimi ve eğitimi. Drama uygulamaları. [Çevrim-içi: http://www.megep.meb.gov.tr/ mte_program_modul/moduller_pdf/Drama%20Uygulamalar%C4%B1.pdf], Erişim tarihi: 12.05.2018.
• Metin, G. G. (1999). Dramanın 5-6 yaş çocuklarının sosyal-duygusal gelişimlerine etkisinin incelenmesi. Ya- yımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research and case study applications in education. San Francisco: Jossey-Bass Publishers.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis-An expanded sourcebook. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Nuhoğlu, M. ve Çakmakçı, C. (2007). İlköğretim birinci kademede drama ve etkinlikler. Zonguldak: Kök Yayıncılık.
• O’Hara, M. (1984). Drama in education: A curriculum dilemma. Theory into Practice, 23(4), 314-320. doi: 10.1080/00405848409543133
• Okvuran, A. (2000). Yaratıcı dramaya yönelik tutumlar. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Okvuran, A. (2003). Drama öğretmeninin yeterlilikleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergi- si, 36, (1-2), 81-87.
• O’Neil, C. ve Lambert, A. (1991). Drama structures a practical handbook for teachers. England: Heinemann Educational Books, Inc. Chelpenman.
• Ömeroğlu, E. (2003). Yaratıcı drama etkinliklerinde öğretmenin rolü. E. Ömeroğlu ve diğ. (Eds.), Okul öncesi eğitimde drama içinde (ss.73-80). Ankara: Kök Yayıncılık,.
• Ömeroğlu, E., Ersoy, Ö., Şahin Tezel, F., Kandır, A. ve Turla, A. (2003). Okul öncesi eğitimde drama teoriden uygulamaya. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Ömeroğlu, E., Ersoy, Ö. ve Turla, A. (2004). Türkiye’de 21 il örnekleminde okul öncesi eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin yaratıcı etkinlikler ve drama çalışmaları hakkındaki görüş ve uygulamaları. Erken Çocukluk Eğitiminde Sanat Sempozyumu içinde (ss. 89-102). İstanbul: Morpa Kültür Yayınları Ltd.
• Önder, A. (2003). Okul öncesi çocukları için yaratıcı drama uygulamaları. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Önder, A. (2013). Okul öncesinde eğitici drama uygulamalarının önemi ve uygulama ilkeleri. R. Zembat (Ed.), Okul öncesinde özel öğretim yöntemleri içinde. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Önder, A. (2016). Yaşayarak öğrenme için eğitici drama: Kuramsal temellerle uygulama teknikleri ve örnek-leri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Önder, A. ve Dibek, E. (2006). Okul öncesi öğretmenlerinin eğitici drama konusunda kendilerini yeterli gör- meleri ile uygulamaları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. 1. Uluslararası Okul Öncesi Eğitim Kongresi, 30 Haziran-3 Temmuz 2004. İstanbul: Ya-Pa Yayınları.
• Özyürek, A. (2013). Dramatik etkinlikler ve drama ile ilgili temel kavramlar. E. Ömeroğlu (Ed.), Okul öncesi eğitimde dramatik etkinliklerden dramaya teoriden uygulamaya. içinde (ss. 1-11). Ankara: Eğiten Kitap Yayıncılık.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods. London: Sage Publications, Inc.
• Peter, M. (2003). Drama, narrative and early learning. British Journal of Special Education, 30(1), 21-27. doi: 1111/1467-8527.00277
• Pinciotti, P. (1993). Creative drama and young children: The dramatic learning connection. Art Education Policy Review, 94(6), 24-28.
• Rances, J. N. (2005). Student perceptions of improving comprehension through drama as compared topeotry and ction in college English freshman composition courses. Unpublished doctoral dissertation, Widener University, Chester, PA.
• Reiners, G. M. (2012). Understanding the differences between husserl’s (descriptive) and heidegger’s (ınterp- retive) phenomenological research. Journal of Nursing & Care, 1 (119). doi:10.4172/2167-1168.1000119
• San, İ. (1996) “Yaratıcılığı geliştiren bir yöntem ve yaratıcı bireyi yetiştiren bir disiplin: Eğitsel yaratıcı drama”. Yeni Türkiye Dergisi. 2 (7), 148-160.
• Seggie, F. N. ve Bayyurt, Y. (2015). Nitel araştırmaya giriş. F. N. Seggie ve Y. Bayyurt (Eds.), Nitel araştırma: Yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları içinde (ss.1-9). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Toye, N. ve Prendiville, F. (2000). Drama and traditional story fort the early years. London: Routledge Falmer.
• Tuğrul, B. (2006). Drama ve öğrenme-öğretme. A. Öztürk (Ed.), Çocukta yaratıcılık ve drama. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Turner, H., Mayall, B., Dickinson, R., Clark, A., Hood, S., Samuels, J., et.al. (2004). Children engaging with drama: An evaluation of the National Theatre’s drama work in primary schools 2002-2004. London, Eng- land: Social Science Research Unit, Institute of Education, University of London.
• Yaffe, S. (1989). Drama as a teaching tool. Educational Leadership, 46(6), 29-35.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yönel, A. (2004). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin yaratıcı dramaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.