2000-2020 Yılları Arasında Yaratıcı Drama Alanında İlkokul Öğrencileri ile Yapılan Makalelerin Eğilimlerinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 16 Sayı: 2, 261 - 280, 15.07.2021

Zeliha Kılıç Tolga Erdoğan

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de 2000-2020 yılları arasında yaratıcı drama alanında yapılan ve çalışma grubu ilkokul öğrencileri olan makalelerin eğilimlerini incelemektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırma kapsamındaki makaleler içerik analizi tekniğiyle analiz edilmiştir. Verilere elektronik tarama sayfalarına, çeşitli dergilerin arama sayfalarına eğitimde drama, yaratıcı drama, doğaçlama, rol oynama / yapma, ilkokul anahtar kelimeleri girilerek yapılan tarama ile ulaşılmış ve bulunan uygun makaleler pdf formatında bilgisayar ortamına aktarılmıştır. Bilgisayar ortamına aktarılan makaleler 1-yöntem 2- çalışma grubu olarak ilkokul seviyesine göre dağılımı 3- veri toplama araçları ve veri analiz teknikleri 4- ulaşılan sonuç ve öneriler 5- yaratıcı drama ile ilişkilendirilen dersler ve değişkenler yönünden özelliklerine göre ayrılarak tabloya aktarılmış ve çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda incelenen makalelerde en çok nicel yöntemlerin kullanıldığı, ilkokul 4. sınıf öğrencileri ile çalışıldığı, nicel veri toplama aracı olarak ölçek, nitel veri toplama aracı olarak da görüşme formu kullanıldığı, veri analiz tekniklerinden t testi ve içerik analizinin kullanıldığı tespit edilmiştir. Yine incelenen çalışmalarda yaratıcı drama ile ilgili çalışmaların sırayla en çok, yaratıcı dramanın öğrencilerin gelişim alanlarına ve beceriye etkisi, öğrenme yöntemi olarak öğrenciye katkısı, akademik başarı ve başarı kalıcılığına etkisi temalarında sonuca ulaştıkları ve en çok uygulayıcılara yönelik ve araştırmacılara yönelik olarak öneri sunulduğu tespit edilmiştir. Ayrıca incelenen çalışmaların büyük çoğunluğunun Türkçe dersi ve yazma becerisi değişkeni ile ilişkilendirildiği sonucuna ulaşılmış ve bu araştırma sonuçları bağlamında çeşitli öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

doğaçlama, eğitimde drama, ilkokul, rol oynama/yapma, yaratıcı drama

Kaynakça

• Adıgüzel, Ö. (2006). Yaşantılara dayalı öğrenme, yaratıcı drama ve süreçsel drama ilişkileri. Yaratıcı Drama Dergisi, 1(1), 31-38.
• Adıgüzel, Ö. (2006). Yaratıcı drama kavramı, bileşenleri ve aşamaları. Yaratıcı Drama Dergisi, 1(1), 17-30.
• Akdemir, H., & Karakuş, M. (2016). Yaratıcı drama yönteminin akademik başarı üzerine etkisi: bir meta-analiz çalışması. International Journal of Active Learning, 1(2), 55-67.
• Arbay, B., & Akfırat, F. Ö. (2012). Yaratıcı drama yöntemi ile işitme engelli çocuklarda sosyal beceri geliştirme. Yaratıcı Drama Dergisi, 7(14), 48-62.
• Aykaç, M., & Köğce, D. (2014). Sınıf öğretmenlerinin matematik derslerinde yaratıcı drama yöntemini kullanma durumlarının incelenmesi. Tarih Okulu Dergisi, 7 (XVII), 907-938.
• Batdı, V., & Batdı, H. (2015). Effect of creative drama on academic achievement: A meta-analytic and thematic analysis. Educational Sciences: Theory & Practice, 15(6).
• Bulut, A., & Aktepe, V. (2015). Yaratıcı drama destekli matematik öğretimin öğrencilerin akademik başarısına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(3), 1081-1090.
• Bulut, P. (2015). İlkokul öğrencilerine dil bilgisi öğretiminde bir yöntem önerisi: yaratıcı drama. Journal of International Social Research, 8(37).
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Erkan-Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Calp, Ş., & Seçgin, M. G. (2019). Türkiye’de yaratıcı drama alanında yapılmış tezlere yönelik betimsel bir analiz. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 23(2).
• Can Yaşar, M. & Aral, N. (2011). Türkiye’de okul öncesinde drama alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(22), 70-90.
• Çakır, O., Baysal, Z. N., & İnan-Yıldız, F. (2019). Drama temelli probleme dayalı öğrenme yaklaşımının ilkokul öğrencilerinin empati beceri düzeyleri üzerine etkisi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 12(3).
• Çakmakçı, E., & Özabacı, N. (2013). Drama yolu ile karar verme becerisinin kazandırılması. Electronic Journal of Social Sciences, 12(44).
• Çelik, Ö., & Buluç, B. (2018). Disiplinler arası yaklaşımla değer öğretiminde yaratıcı drama yönteminin kullanılması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 67-88.
• Çer, E. (2017). İlkokul öğrencilerinin yazma becerilerinin geliştirilmesinde yaratıcı dramanın etkisi. Eğitim ve Bilim, 42(190).
• Çolak, G. (2019). 1.sınıf öğrencilerine çıkarma işleminin öğretilmesinde drama yönteminin kullanımından yansımalar (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Demircioğlu, S., & İspir, O. A. (2016). İngilizce sözcük gruplarının öğretilmesinde yaratıcı drama yönteminin etkisi. Yaratıcı Drama Dergisi, 11(1), 105-116.
• Ekiz, D. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Elbir, B. ve Yıldız, H. (2012). İlköğretim yazma eğitimi üzerine yapılan lisansüstü çalışmalarının değerlendirilmesi. Akademik Bakış Dergisi, (30), 1-11.
• Erdogan, T., Erdoğan, Ö., & Uzuner, F. G. (2018). Yaratıcı drama yönteminin ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuma motivasyonu ve tutumlarına etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(2), 297-313.
• Ergin, D. A., & Akfırat, N. (2013). Eğitsel/mesleki hedef belirleme sürecinde yaratıcı drama ve grupla danışmanın etkililiğinin incelenmesi. Yaratıcı Drama Dergisi, 8(15), 48-70.
• Eroğlu, Ö. Ü. E., & Köktan, Ö. G. D. D. (2020). Yaratıcı drama ve Türk halk oyun dansları çalışmalarının ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin sosyal gelişimine etkisi. Türük Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, (20), 203.
• Eski, B. (2019). Türkiye’de dramayla dil eğitimi alanında yapılan lisansüstü araştırmaların eğilimleri. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 53-64.
• Freeman, G. D., Sullivan, K., & Fulton, C. R. (2003). Effects of creative drama on self-concept, social skills, and problem behavior. The Journal of Educational Research, 96(3), 131-138.
• Gürbüz, T., & Toptaş, V. İlkokul düzeyinde yapılan yaratıcı drama temelli çalışmaların incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(3), 879-891. İncebacak, B. B. (2016). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin yazdıkları öykülerin karşılaştırılması. Education Sciences, 11(4), 267-277.
• Jindal-Snape, D., Vettraino, E., Lowson, A., & McDuff, W. (2011). Using creative drama to facilitate primary– secondary transition. Education 3-13, 39(4), 383-394.
• Kaf, O., & Yilmaz, O. U. (2017). Effects of creative drama method on students’ attitude towards social studies, academic achievement and retention in Turkey. European Journal of Educational Research, 6(3), 289-298.
• Karasar, N. (2015). Bilimsel araştırma yöntemi “kavramsal ilkeler teknikler”. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kasapoğlu, H., & Güneysu, S. (2017). Öğrencilerin duygusal zekâ becerilerinin geliştirilmesinde yaratıcı dramanın kullanılmasına ilişkin görüşlerin incelemesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(3), 1039-1054.
• Kaya, Y., & Antepli, S. (2018). Okul öncesi dönemde yaratıcı drama yoluyla değerler eğitimi. Yaratıcı Drama Dergisi, 13(2), 237-250.
• Kılıç, Z. (2017). Yaratıcı dramaya dayalı etkinliklerin 60-66 aylık çocuklara değer kazandırılmasında etkisi (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Pesen, A., & Çiftçi, Y. E. (2016). Geleneksel öğretim, drama ve müzik destekli öğretimin akademik başarı ve kalıcılık üzerine etkisi. Middle East Journal of Education(MEJE,) 2, 57–69.
• Susar Kırmızı, F. (2015). Yaratıcı drama ve yaratıcı yazma uygulamalarının yaratıcı yazma başarısına etkisi. Eğitim ve Bilim, 40(181).
• Kondoyianni, A., Lenakasis, A. & Tsiotsos, N. (2011). Inter culturaland life - long-learning based on drama in - education prepositions for multidimensional research projects. Yaratıcı Drama Dergisi, 6(12), 78-84
• Köksal-Akyol, A. (2003). Drama ve dramanın önemi, Gazi Üniversitesi Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(2), 179-192.
• Makas, F. S. (2017). Yaratıcı drama yönteminin dördüncü sınıf matematik dersinde başarı, tutum ve öğrenmenin kalıcılığına etkisi (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Malbeleği, F. (2011). Drama yönteminin sosyal bilgiler dersi başarısına ve bilinçli tüketicilik düzeyine etkisi (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Mantaş, S. (2014). Drama etkinliklerinin ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin sosyal beceri gelişimi ve işbirliği davranışlarına etkisi (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• McNaughton, M. J. (2004). Educational drama in the teaching of education for sustainability. Environmental Education Research, 10(2), 139-155.
• Memiş, A., Sever, E., & Bozkurt, M. (2016). Yaratıcı yazma ve yaratıcı drama yaklaşımının ilkokul öğrencilerinin yaratıcı yazma becerilerine ve yardımseverlik tutumlarına etkisi. Turkish Studies,11 (3), 1685-1702.
• Metinnam, Ö. & Erdoğan, T. (2016). İlkokul öğrencilerinin söz varlığını geliştirmede yaratıcı drama yönteminin etkisi. Yaratıcı Drama Dergisi, 11(2), 65-82.
• Navarro, R. M. (2011). Eğitimde drama ve sosyal değişim: teorik bakış açıları. Yaratıcı Drama Dergisi, 6 (11), 27-48.
• Otrar, M., & Çöme, A. (2013). Okul yöneticilerinin eğitimde yaratıcı drama etkinliklerine ilişkin tutumları için bir ölçek geliştirme çalışması. Yaratıcı Drama Dergisi, 8(15), 71-94.
• Özkan, E. Ç. (2018). Okuduğunu anlamada yaratıcı dramanın etkisi ve önemi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(2), 343-368.
• Öztürk, A. (2001). Eğitim öğretimde yeni bir yaklaşım: Yaratıcı drama. Kurgu Dergisi, 18, 251-259.
• Öztürk, Ç., & Korkmaz, Ö. (2020). Teknoloji destekli yaratıcı drama etkinliklerinin öğrencilerin sosyal bilgiler dersine dönük tutumlarına ve problem çözme becerilerine etkisi. Yaratıcı Drama Dergisi, 15(1), 1-17.
• Öztürk, Ö. (2017). İlkokul 3. sınıf Türkçe dersinde yaratıcı drama yönteminin konuşma becerilerini geliştirmeye etkisi (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Pehlivan, S. & Gökbulut, Ö. Ö. (2015). Yaratıcı drama yöntemi ile okul öncesi dönem çocuklarına mesleklerin tanıtılması. Yaratıcı Drama Dergisi, 10(1), 39-50.
• Peker, Ş., & Adıgüzel, Ö. (2020). Yaratıcı drama tekniklerinden özel mülkiyet tekniğinin yaratıcı yazma yaklaşımı ile karşılaştırılması. Yaratıcı Drama Dergisi, 15(1), 131-165.
• Samsa, F. (2020). Türkiye’de yaratıcı drama ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin eğilimleri (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• San, İ. (1990). Eğitimde yaratıcı drama. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 23(2), 573-582.
• Sulak, S. E., & Erdoğan, M. (2019). Yaratıcı drama yönteminin ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin yaratıcı yazma becerilerine etkisi. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(16), 1118-1139.
• Şimşek, P. Ö., & Karataş, F. Z. (2020). Fen eğitiminde yaratıcı drama yönteminin başarıya etkisi: meta-analiz çalışması. Yaratıcı Drama Dergisi, 15(1), 63-84.
• Ulaş, A. H., Tedik, G., & Sevim, O. (2014). İlkokul 4. sınıfta uygulanan yaratıcı drama etkinliklerinin öğrencilerin yaratıcılık düzeylerine etkisi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (52), 331-350.
• Uzgören, S. (2011). Eğitimde drama uygulamaları-okul öncesi ve ilköğretimde. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Ünveren, I. T. (2018). Yazma becerisi etkinliklerinde algısal öğrenme ve drama ilişkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(3), 652-669.
• Üstündağ, T. (1998). Yaratıcı drama eğitim programının öğeleri. Eğitim ve Bilim Dergisi, 22(107), 28-35.
• Vural, R. A. & Somers J.W. (2012). Hümanist ilköğretim programları için ilköğretimde drama : kuram ve uygulama (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zengin, E. E. & Yalçınkaya, E. (2016). Yöntem olarak yaratıcı drama kullanımının ilkokul 4. sınıf sosyal bilgiler programındaki değerlere etkisi. Mediterranean Journal of Humanities, 1(2), 221-236.