Dramatik Metinden Görsel Dramaturjiye: Theodoros Terzopoulos’ın ALARME Performansının Görsel Dramaturjik İncelemesi

Yıl 2025, Cilt: 20 Sayı: 2, 55 - 65, 29.07.2025

Gizem Gürer

Öz

Bu çalışma, Theodoros Terzopoulos'un “ALARME” adlı yapımını görsel dramaturjik bir perspektiften incelemekte ve özellikle geleneksel dramatik metin aracılığıyla değil, performansın görüntü, mekân, beden, ses ve seyirci ile kurduğu ilişki aracılığıyla sağladığı çok katmanlı deneyime odaklanmaktadır. Görsel dramaturji çalışmaları dramatik bir metne bağlı olmaktan ziyade, 20. yüzyılda ortaya çıkan postdramatik tiyatro, performans veya imge tiyatrosunun birleşik estetiğini ele alır. Dilin dekonstrüksiyonu, oyuncu bedeninin birincil ifade aracı olarak kullanımı ve hem oyunculara hem de seyirciye meydan okuyan performatif alan yaratımı görülen bu biçimler için dramatik metnin öncül konumu değişerek diğer tiyatro öğeleriyle eş konuma gelmiştir. Therzopoulos’un İngiltere Kraliçesi Elizabeth ve İskoç Kraliçesi Mary Stuart’ı hayali bir karşılaşmayla bir araya getiren ALARME performansının yılan-bedenli oyuncuları, belirli bir geometrik mekân tasarımı içindeki deneyimlerini doğrudan seyirciye açar. Gündelik dışı bedenlerin yer aldığı performans, seyircinin ve oyuncuların eşzamanlı olarak birlikte mekânı, üretilen sesleri ve dönüşen bedenleri birlikte algılayacağı ve keşfedeceği bir deneyim sunmaktadır. Böylece sadece dramatik metin kaynaklı değil, performans anına özel görsel bir dramaturji imkanı doğar.

Anahtar Kelimeler

Dramaturji , Görsel Dramaturji , Terzopoulos , Alarme , Performans

From Dramatic Text to Visual Dramaturgy: A Visual Dramaturgical Analysis of Theodoros Terzopoulos' ALARME Performance

Öz

The present study analyses Theodoros Terzopoulos’ production “ALARME” from a visual dramaturgical perspective with particular focus on the multi-layered experience it provides not primarily through traditional dramatic text, but through its relationship with image, space, body, sound and the audience. Visual dramaturgy studies are not tied to the dramatic text, taking in rather the combined aesthetics of the post-dramatic theatre, performance or image theatre that emerged in the 20th century. The deconstruction of language, the use of the actor's body as the primary means of expression, and the creation of a performative space that challenges both the actors and the audience change the primary position of the dramatic text for these forms, which have become synonymous with other theatrical elements. The snake-bodied performers of Terzopoulos’ ALARME, which brings together Queen Elizabeth I of England and Mary, Queen of Scots in a fictitious encounter, open their experiences within a specific geometric space directly to the audience. The extra-daily movement of the bodies allows the audience and the performers to simultaneously perceive and explore the space, the sounds produced and the transforming bodies together. The result is dramaturgy based not only on dramatic text, but also a visual dramaturgy that is specific to the moment of the performance.

Anahtar Kelimeler

Dramaturgy , Visual Dramaturgy , Terzopoulos , Alarme , Performance

Kaynakça

• Artaud, A. (1993). Tiyatro ve ikizi (B. Gülmez, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Baldyga, N. (Ed.). (2018). The Hamburg dramaturgy by G. E. Lessing: A new and complete annotated English translation (1. Baskı) (W. Arons & S. Figal, Çev.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203072400
• Billington, M. (2012, Ocak 10). E for experiment: Modern drama. The Guardian. https://www.theguardian. com/stage/2012/jan/10/e-for-experiment-modern-drama.
• Carlson, M. (2015). Postdramatic theatre and postdramatic performance. Revista Brasileira de Estudos da Presença, 5(3), 577-595. http://www.seer.ufrgs.br/presenca
• Chatzidimitriou, P. (2015). Revealing the trauma underneath: Theodoros Terzopoulos’ theatre and the crisis of representation. G. Ioannidou & E. Tsiaras (Ed.) Greek Theatre and the Avant-Garde içinde ss. 1–15. University of Macedonia Press.
• Decreus, F. (t.y.). The reptilian brain. Logeion. https://www.logeion.upatras.gr/sites/logeion.upatras.gr/files/ pdffiles/DECREUS_The_reptilian_brain_0.pdfEtimesgut Belediyesi. (2024). 1. Kent Tiyatrosu Festivali basılı broşür (s. 18).
• Fischer-Lichte, E. (2016). Performatif estetik (T. Acil, Çev.). Ayrıntı.
• Howard, P. (2002). Sahne tasarımı nedir?. Routledge.
• Karacabey, S. (2007). Heiner Müller ve modern sonrası tiyatro. De Ki Basım Yayım.
• Kent Tiyatro Festivali. (2004). Alarme. https://kenttiyatrofestivali.com/etkinlik/alarme/
• Lehmann, H.-T. (2006). Postdramatic theatre (K. Jürs-Munby, Çev.). Taylor & Francis e-Library.
• Sepsi, E. (2021). Sacred or holy? Dramaturgy in Valère Novarina’s theater. Poetic images, presence, and the theater of kenotic rituals (1. Baskı) içinde ss. 12. Routledge. https://doi.org/10.4324/9781003163930
• Rădulescu, C. (2019). From dramatic text to visual dramaturgy. Theatrical Colloquia. 9. 149-162. 10.2478/ tco-2019-0002 https://www.researchgate.net/publication/333753503_From_Dramatic_Text_to_Visual_ Dramaturgy
• Terzopoulos, T. (2016). Dionysos’un dönüşü (B. İ. Dinçel, Çev.). Habitus Kitap.