Kırşehir İlinin Biyogaz Atık Potansiyelinin Ceviz (Juglans regia L.) Üretiminde Kullanılabilirliği

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 45 - 62, 25.06.2024

Elmas Yağmur , Sevil Sağlam Yılmaz

Öz

Günümüzde enerji kaynaklarının azalması ile birlikte yenilenebilir enerji kaynaklarına olan ilgi artmaktadır. Alternatif bir enerji kaynağı olan biyokütlenin alt segmentini oluşturan biyogaz, organik atıkların belirli işlemlerden geçerek hem artan nüfusun enerji ihtiyacını karşılamakta hem de tarımsal faaliyetlerde kullanılmak üzere organik gübreyi meydana getirmektedir. Enerji artan nüfusun ihtiyacını karşılarken, organik gübre tarım alanlarında kullanılarak kimyasal içeriğe sahip gübre kullanımına olan talebi azaltmaktadır. Bu çalışmada, Kırşehir ilinde faaliyet gösteren biyogaz tesislerinden elde edilen veriler kullanılarak, Kırşehir ili genelinde bitkisel ve hayvansal atıkların biyogaz potansiyeli belirlenmeye ve bu potansiyelin Kırşehir ili için önemli bir ekonomik gelir kaynağı olan ceviz üretimine olası katkıları belirlenmeye çalışılmıştır. İl genelinde tarımsal atıklardan elde edilen yıllık toplam biyogaz enerji potansiyeli 11.04 MW yıl-1 olup, bu enerjinin yaklaşık %1’ini bitkisel, %99’unu ise hayvansal atıklar oluşturmaktadır. Biyogaz enerjisi ilde en fazla Mucur ilçesinden temin edilmektedir. Üretimi gerçekleştirilen bu biyogaz atıklarının Kırşehir ceviz üreticilerine cevizin verim ve kalitesini artırması bakımından avantaj sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

biyogaz, ceviz, organik gübre, yenilenebilir enerji

Kaynakça

• [1] M. Topal, ve E.I. Arslan, ‘Biyokütle Enerjisi ve Türkiye,’ VII. Ulusal Temiz Enerji Sempozyumu, 17, 19, 2008.
• [2] R. Atelge, ‘Kısmi Yük Koşullarında Dizel-Biyogaz Kullanılarak Çift Yakıtlı Dizel Motorun Enerji ve Ekserji Analizi,’ Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (27): 334-346, 2021.
• [3] https://enerji.gov.tr/eigm-yenilenebilir-enerji-kaynaklar-biyokutle.
• [4] E. Koç ve K. Kaya, ‘ Enerji Kaynakları–Yenilenebilir Enerji Durumu,’ Mühendis ve Makina, 56(668): 36- 47, 2015.
• [5] H. H. Öztürk, ‘Yenilenebilir Enerji Kaynakları,’ Birsen Yayınevi, pp.667, İstanbul, 2021.
• [6] B. Baştabak, ‘Biyogaz Sistemlerinden Elde Edilen Fermente Gübrenin Marul Yetiştiriciliğinde Bitki Gelişimine Etkilerinin İncelenmesi,’ Yüksek Lisans, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2019.
• [7] S. Saraçoğlu, ‘Yenilenebilir Enerji Kaynağı Olarak Biyokütle Üretiminin Dünya’da ve Türkiye’de Durumu,’ Fiscaoeconomia, 1(3): 126-155, 2017.
• [8] M. Taşova ve G. Ergüneş, ‘Determination of Biomass Potential and Energy Values of Walnut (Juglans regia L.) Wastes: Case of Tokat Province,’ ISVOS Journal, 2(2): 67-72, 2018. [9] Ç. F. Kılıç, ‘Biyogaz, Önemi, Genel Durumu ve Türkiye'deki Yeri,’ Mühendis ve Makine Dergisi, 52 (617): 94- 106, 2011.
• [10] S. Işık ve S. Yavuz, ‘Biyokütleden Elde Edilen Biyoyakıtlara Genel Bir Bakış,’ Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (34): 193-201, 2022.
• [11] H. Şenol, E. A. Elibol, Ü. Açıkel ve M. Şenol, ‘Türkiye’de Biyogaz Üretimi İçin Başlıca Biyokütle Kaynakları,’ Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 6 (2): 81-92, 2017.
• [12] N. Mutlu, M. Tolay, C. Karaca ve H. H. Öztürk, ‘Biyokütle Gazlaştırma Teknolojisindeki Gelişmeler,’ Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, 15 (2): 53-59, 2020.
• [13] Anonim 2022a. Biyokütle. https://enerji.gov.tr/bilgi-merkezi-enerji-biyokutle (Erişim tarihi: 26.08.2022).
• [14] Y. Ulusoy, R. Arslan, A. H. Ulukardeşler, C. Kaplan, B. Kul ve R. Arslan, ‘Bursa İli Tarımsal Organik Atık Kaynaklı Biyogaz Potansiyeli ve Biyogazın Dizel Motorlarda Yakıt Olarak Kullanımının İncelenmesi,’ Bursa Uludag Üniv. Ziraat Fak. Derg., 29(2), 2015.
• [15] F. Y. Şahin, ‘Enerji Üretimi Bakımından Karadeniz Bölgesi’nin Biyokütle Potansiyeli ve Bölgenin Ekonomisine Katkısı,’ Yüksek Lisans, İnönü Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. 2019.
• [16] S. Erşahin, ‘Toprak Amenajmanı Tarımda Sürdürülebilirlik ve Çevre Kalitesi,’ Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No:56, Ders Notları Serisi No:21, Tokat, 2001.
• [17] Z. Bayramoğlu, ‘Tarımsal Verimlilik ve Önemi,’ Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 24(3): 52-61, 2010.
• [18] N. Küren, ‘Farklı Su Stresli Koşullarında Yetiştirilen Buğday Bitkisinde Biyogaz Atığı Kompostonun Rizosfer Mikrobiyolojisine Etkisi,’ Yüksek Lisans, Ondokuz Mayıs Fen Bilimleri Enstitüsü, 2018.
• [19] S. Anacak ve E. Özdemir, ‘Biyogaz Tesisi Çıktısı Sıvı Fermente Gübre Yönetimi,’ Organomineral Gübre Çalıştayı, İstanbul, p:206, 2018.
• [20] F. Tufaner ve Y. Avşar, ‘Yenilenebilir Bir Enerji Kaynağı Olarak Organik İçeriği Yüksek Atıklardan Biyogaz Üretim Teknolojisi,’ Adıyaman Üniversitesi Bilim, Kültür ve Sanat Sempozyumu, 2014.
• [21] J. Gülen ve Ç. Çeşmeli, ‘Biyogaz Hakkında Genel Bilgi ve Yan Ürünlerinin Kullanım Alanları,’ Erzincan University Journal of Science and Technology, 5(1): 65-84, 2012.
• [22] H. Çelikkaya, Fırat Kalkınma Ajansı, Biyogaz. Erişim adresi: https://fka.gov.tr. 2016.
• [23] Y. Korkmaz, S. Aykanat ve A. Çil, ‘Organik Atıklardan Biyogaz ve Enerji Üretimi,’ Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Dergisi, 1, 489-497, 2012.
• [24] S. Çakal ve S. Çelik, ‘Türkiye Genelinde En Çok Yetiştirilen Tarımsal Ürünlerin Atıklarının Biyogaz Potansiyelinin Belirlenmesi, ‘El-Cezeri, 9(1):1-11, 2022.
• [25] Anonim 2022b. 2022 Yılı Biyogaz Yekdem Listesi. https://biyogazder.org/biyogaz-tesisleri/ (Erişim tarihi:26.11.2022).
• [26] S. Boyacı, ‘Determination of Biogas Potential from Animal Waste in Kırşehir Province,’ Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 4(4), 447-455, 2017.
• [27] S. Bayazit, H. Tefek ve O. Çalışkan, ‘Türkiye’de Ceviz (Juglans regia L.) Araştırmaları,’ Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(1):169-179, 2016.
• [28] N. Kılıç, ‘Ceviz Yetiştiriciliğinde Kaolin Uygulamasının Meyve Kalitesi Üzerine Etkileri,’ Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2014.
• [29] E. Canıhoş, N. Öztürk, M. Sütyemez, S. T. Demiray ve A. Hazır, ‘Ceviz,’ Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK). Tarım, Ormancılık ve Veterinerlik Araştırma Grubu Yayını (69 p.), 54-68, 2014.
• [30] E. Kapluhan, ‘Ziraat Coğrafyası Açısından Bir İnceleme: Kaman İlçesinde (Kırşehir) Ceviz Üretim Faaliyetleri,’ Marmara Coğrafya Dergisi, (32): 147-170, 2015.
• [31] T. Karadeniz ve E. Güler, ‘Cumhuriyetin İlk Yıllarından Günümüze Ceviz Yetiştiriciliği,’ Bahçe, 46 (özel sayı 2): 53 – 56, 2017.
• [32] Anonim 2022c. ‘Food and Agriculture Organisation.’ Data. https://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL (Erişim tarihi: 1.11.2022).
• [33] Anonim 2022d. ‘Bitkisel Üretim İstatistikleri.’ http://www.tüik.gov.tr/tarım (Erişim tarihi: 1.10.2022).
• [34] U. Yıldırım, ‘Trakya Bölgesinde Tarımsal Gübre Kullanımının Analizi,’ Yüksek Lisans, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2020.
• [35] S. Taban ve Ö. Şahin, Gübre Kullanımının Öyküsü, Erişim adresi: https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php, 2022.
• [36] E. Beşeli, ‘Gübrelemenin Bazı Toprak Karakterleri ve Bitki Gelişimine Etkisi,’ Yüksek Lisans, Kastamonu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2021.
• [37] B. Kacar, ‘Gübre Bilgisi’ (4. Basım). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Ankara. 397p. 1994.
• [38] M. Aktaş, ‘Bitki Besleme ve Toprak Verimliliği,’ (3. Baskı). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Ankara. 33p. 1995.
• [39] H. İ. Oğuz, O. Gökdoğan ve M. F. Baran, ‘İç Anadolu Bölgesinin Bazı İllerinde Ceviz Yetiştiriciliğinin Sorunları ve Çözüm Yolları,’ Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 3(2): 105-113, 2016.
• [40] S. M. Şen, ‘Ceviz Yetiştiriciliği Besin Değeri ve Folklorü,’ (4. Baskı). ÜÇM Yayıncılık, Ankara. 99p. 2011.
• [41] V. Yurtkulu, ‘Ceviz Bahçe Tesisi Projesi Fizibilite Raporu ve Yatırımcı Rehberi,’ T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü, Ankara. 2020.
• [42] A. Yılmaz, S. Ünvar, T. Koca ve A. Koçer, ‘Türkiye’de Biyogaz Üretimi ve Biyogaz Üretimi İstatistik Bilgileri,’ Technological Applied Sciences, 12(4): 218-232, 2017.
• [43] K. D. Hacırüstemoğlu, ‘Biyogaz Tesisi Kaynaklı Organik Gübrenin Model Bitki Buğdayın Gelişimi ve Besin Elementleri Alımı Üzerine Etkisi,’ Yüksek Lisans, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2021.
• [44] G. Koçar, B. Baştabak ve B. G. Yağbasan, ‘Biyogaz Sistemlerinden Elde Edilen Kurutulmuş Fermente Gübrenin solanum lycopersicon L. Fide Üretiminde Kullanılabilirliğinin İncelenmesi,’ Akademia Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, Özel Sayı, 2018.
• [45] N. Yaraşır, ‘Farklı Dozlarda Sıvı Biyogaz Atıklarının Buğday (Triticum aestivum L.) Bitkisinde Verim ve Kalite Üzerine Etkisi,’ Yüksek Lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2018.
• [46] A. İbil, ‘Farklı Katı ve Sıvı Biyogaz Atıklarının Mısır (Zea mays L.) Bitkisinin Verim ve Kalitesi Üzerine Etkisi,’ Yüksek Lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2019.
• [47] E. Kara, M. Sürmen, H. Erdoğan, ‘Katı Biyogaz Atığı Uygulamalarının Sorgum ve Sorgum x Sudanotu Melezi Bitkilerinde Yem Verimi ve Kalitesi Üzerine Etkileri,’ Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 5(2): 355 - 36, 2019.
• [48] M. Demirel ve O. Erekul, ‘Farklı Dozlarda Katı Biyogaz Atıklarının Buğday (Triticum aestivum L.) Bitkisinin Toplam Fenol İçeriği ve Antioksidan Aktivitesi Üzerine Etkisi,’ Ziraat Fakültesi Dergisi Türkiye 13. Ulusal, I. Uluslararası Tarla Bitkileri Kongresi Özel Sayısı:87-94, 2020.
• [49] C. Yaylacı, ‘Biyogaz Fermantasyon Ürünü ve Farklı NPK Seviyelerinin Buğdayın Gelişimi ve Mineral Beslenmesine Etkisi,’ Yüksek Lisans Tezi, Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2020.
• [50] R. Karaman, ve C. Türkay, ‘Arpada (Hordeum vulgare L.) Biyogaz Atığı Uygulamalarının Agronomik ve Bazı Kalite Özellikleri Üzerine Etkisi,’ Ege Üniversitesi Ziraat Fak. Dergisi, 59 (4):633-643, 2022.