KARAR İNCELEMESİ: AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NİN ÇOŞELAV/TÜRKİYE KARARI (Başvuru No: 1413/07)

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 4 - 31, 31.01.2023

Burak Sarıyar

Öz

Çalışmamızda, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararına konu olayda başvurucuların çocuğu olan küçüğün tutuklu olarak yargılamasına devam edildiği sırada temel haklarına yönelik ihlaller kapsamlı bir şekilde değerlendirilmeye çalışılacaktır. Bilindiği üzere çocuklar, toplumun geleceğini temsil ettikleri düşüncesinden hareketle yetişkinlerde ayrı özel bir konuma sahiptirler. Çocuklar toplum içerisinde bulundukları şartlar sebebiyle en çok korumaya muhtaç varlıklardır. Çalışmamızda çocuklara ilişkin özel soruşturma ve kovuşturma kurallarının uygulanmasına yönelik ilkeler de dikkate alınmak suretiyle AİHM kararı değerlendirilecektir.

Bu kapsamda, öncelikle karara konu olay özetlenmeye çalışılacak olup sonrasında ise mercilerin uygulamış oldukları çözüm yöntemleri tespit edilecektir. Mercilerin çözümünün belirlenmesinin ardından çözülmesi gereken hukuki mesele ortaya konulacaktır.

Sonuç bölümünde ise uluslararası sözleşme hükümleri ile birlikte ülkemizdeki mevcut hukuki düzenlemeler ele alınacak ve bu konudaki içtihatlar değerlendirilecektir. Yine bu bölüm içerisinde doktrindeki görüşler bir araya getirilerek değerlendirmelerde bulunulacak olup son olarak bu konudaki kanaatimiz açıklanacaktır. Görüşümüzü sunacağımız kısımda, karara konu somut olayda çocuğun yaşam hakkının etkili bir biçimde korunup korunmadığı, adil bir yargılamanın gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği, etkili başvuru hakkının tanınıp tanınmadığı ile bu hususta etkili bir soruşturma yürütülüp yürütülmediği detaylı bir şekilde incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Yaşam Hakkı, Çocuk, AİHM, Hapis Cezası, Çocuk Yargılaması, İnfaz, Right To Life, Child, ECHR, Prison Sentence, Juvenile Trial, Execution

A REVIEW OF THE EUROPEAN COURT OF HUMAN RIGHTS CASE OF ÇOŞELAV v. TURKEY (Application No: 1413/07)

Öz

In our study, we will try to comprehensively evaluate the violations of the fundamental rights of the applicants, who are the children of the applicants, while they are being tried in detention in the case subject to the decision of the European Court of Human Rights. As it is known, children have a special position compared to adults, considering that they represent the future of society. Children are the most in need of protection in the society due to the conditions they live in. In our study, the decision of the ECHR will be evaluated by taking into account the principles regarding the application of special investigation and prosecution rules regarding children.

In this context, firstly, the event subject to the decision will be tried to be summarized, and then the solution methods applied by the authorities will be determined. After the determination of the solution of the authorities, the legal issue that needs to be resolved will be revealed.

In the conclusion part, the current legal regulations in our country will be discussed and the jurisprudence on this subject will be evaluated. Again, in this section, opinions in the doctrine will be brought together and evaluations will be made, and finally, our opinion on this subject will be explained. In the part where we will present our opinion, it will be examined in detail whether the right to life of the child is effectively protected, whether a fair trial is carried out, whether the right to an effective application is recognized and whether an effective investigation is carried out in the concrete case subject to the decision.

Anahtar Kelimeler

Right To Life, Child, ECHR, Prison Sentence, Juvenile Trial, Execution

Kaynakça

• Akın, Abdullah: İnfaz Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 3. Baskı, Ankara, 2016.
• Demirbaş, Timur: İnfaz Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 8. Baskı, Ankara, 2021.
• Dönmez, Burcu: Çocuk Yargılaması Ceza Muhakemesi Hukukunda Çocuklara Özel Soruşturma ve Kovuşturma Kuralları, Seçkin Yayıncılık, 1. Baskı, Ankara, 2020.
• Erdoğan, Oktay: İnfaz Hukuku, Adalet Kitapevi, 3. Baskı, Ankara, 2022.
• Gören, Zafer: “Çocuk Haklarının Anayasal Garantisi”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Y. 11, S. 12, Güz 2012/2, s. 45-105.
• Gözübüyük, Şeref/Gölcüklü, Feyyaz: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, Turhan Kitapevi, 11. Baskı, Ankara, 2016.
• Ölmez, Gökhan/Ünal, Gazi/Karabulat, Efe Can/Kaya Funda: İnfaz Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 4. Baskı, Ankara, 2021.
• Özbek, Veli/Doğan, Koray/Bacaksız, Pınar: Seçkin Yayıncılık, 15. Baskı, Ankara, 2022.
• Öztürk, Bahri/Tezcan, Durmuş/Erdem, Mustafa Ruhan/Gezer, Sırma/Saygılar Kırıt, Yasemin F./Alan Akacan, Esra/Özaydın, Özdem/Erden Tütüncü, Efser/Altınok Vıllemin, Derya/Tok, Mehmet Can: Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 15. Baskı, Ankara, 2021.
• Şahin, Cumhur/Göktürk, Neslihan: Ceza Muhakemesi Hukuku-I, Seçkin Yayıncılık, 12. Baskı, Ankara, 2021.
• Tezcan, Durmuş/Erdem, Mustafa Ruhan/Sancakdar, Oğuz/Önok: Murat, İnsan Hakları El Kitabı, Seçkin Yayıncılık, 9. Baskı, Ankara, 2021.
• Çoşelav/Türkiye, Başvuru No: 1413/07, Karar tarihi: 09.10.2012.
• Güveç/Türkiye Başvurusu, Başvuru No: 70337/01, Karar Tarihi: 20.01.2009 (https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22fulltext%22:[%22g%C3%BCve%C3%A7%22],%22languageisocode%22:[%22TUR%22],%22appno%22:[%2270337/01%22],%22documentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER%22],%22itemid%22:[%22001-119474%22]}) Erişim Tarihi: 20.12.2022.
• IonelGarcea adına Romanya İnsan Haklarını Koruma Derneği –Helsinki Komitesi/Romanya Başvurusu, Başvuru No: 2959/11, Karar Tarihi, 24.03.2015 (https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22fulltext%22:[%22tutuklu%20\%22etkili%20bir%20soru%C5%9Fturma\%22%20intihar%22],%22documentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER%22],%22itemid%22:[%22001-168677%22]}) Erişim Tarihi: 21.12.2022.
• İlhan/Türkiye Başvurusu, Başvuru No: 22277/93, Karar Tarihi: 27.06.2000, https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22fulltext%22:[%22ilhan%22],%22documentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER%22],%22itemid%22:[%22001-58734%22]}, Erişim Tarihi: 21.12.2022.
• Keenan/Birleşik Krallık, Başvuru No: 27229/95, Karar tarihi: 03.04.2001.
• Kılavuz/Türkiye, Başvuru No: 8327/03, Karar Tarihi: 21.10.2008, (https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22itemid%22:[%22001-123598%22]}) Erişim Tarihi: 21.12.2022.
• L.C.B./İngiltere Başvurusu, Başvuru No: 14/1997/798/1001, Karar Tarihi: 09.06.1998 (https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22fulltext%22:[%22\%22L.C.B.\%22%22],%22documentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER%22],%22itemid%22:[%22001-58176%22]}) Erişim Tarihi: 16.12.2022.
• Öneryıldız/TÜRKİYE Başvurusu, Başvuru No: 48939/99, Karar Tarihi: 30.11.2004 (https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22fulltext%22:[%22%C3%96NERYILDIZ%22],%22documentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER%22],%22itemid%22:[%22001-67614%22]}) Erişim Tarihi: 21.12.2022.
• Renold/Fransa, Başvuru No:5608/05, Karar Tarihi 16.10.2008, (https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22fulltext%22:[%22\%22intihar%20giri%C5%9Fimi\%22%20tutuklu%22],%22documentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER%22],%22itemid%22:[%22001-119587%22]}) Erişim Tarihi: 21.12.2022.
• Salman/Türkiye, Başvuru No: 21986/93, Karar tarihi: 27.06.2000 (https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22fulltext%22:[%22salman%22],%22documentcollectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER%22],%22itemid%22:[%22001-58735%22]}) Erişim Tarihi: 18.12.2022.
• Tanrıbilir/Türkiye, Başvuru No: 21422/93, Karar tarihi: 16.11.2000., (https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22itemid%22:[%22001-63543%22]}) Erişim Tarihi: 21.12.2022.
• AYM, Başvuru No: 2013/4668, 16.09.2015 Tarihli Fahriye Erkek ve Diğerleri Başvurusu (https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2013/4668) Erişim Tarihi: 22.12.2022.
• AYM, Başvuru No: 2013/3908, 06.01.2016 Tarihli Doğan Demirhan Başvurusu, (https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2013/3908) Erişim Tarihi: 22.12.2022.
• AYM, Başvuru No: 2016/78494, 12/11/2019 Tarihli Semra Omak Başvurusu, (https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2016/78494) Erişim Tarihi: 21.12.2022.
• AYM, Başvuru No: 2016/3389, 21/11/2019 Tarihli Serhat Ölğen Başvurusu.
• (http://cocukhaklari.barobirlik.org.tr/dokuman/mevzuat_uakararlar/ozgurlugundenyoksunbirakilmis.pdf) Erişim Tarihi: 20.12.2022.
• (https://cocukhaklari.barobirlik.org.tr/dokuman/mevzuat_uakararlar/cocukadaletsistemininuygulanmasi.pdf) Erişim Tarihi: 19.12.2022.