A REVIEW OF THE EUROPEAN COURT OF HUMAN RIGHTS CASE OF NART v. TURKEY (Application No: 20817/04)

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 32 - 61, 31.01.2023

Gülhan Gezer

Öz

From past to present, children have been seen as individuals in need of protection, support and open to being influenced by their environment in distinguishing between right and wrong. For this reason, different regulations have been made in the responsibilities of children arising from their criminal acts. A number of basic principles regarding the trial of children have been adopted in international conventions and our national legislation. One of them is the detention of children as a last resort. In the Beijing and Havana rules, it is emphasized that the deprivation of liberty of children should be applied only in cases of necessity, and if it is mandatory, it should be ended as soon as possible. The Nart v. Turkey decision of the European Court of Human Rights has been examined in terms of special regulations regarding the detention of children. In our study, it is explained in the light of the sample decisions that although the detention of children is an exceptional measure, this measure is frequently used and the decision to arrest is made without trying alternative measures.

Anahtar Kelimeler

Child, Detention, Judicial Supervision, Measures, ECHR

KARAR İNCELEMESİ: AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NİN NART/TÜRKİYE KARARI (Başvuru No: 20817/04)

Öz

Çocuklar geçmişten günümüze her dönemde korunmaya, desteklenmeye muhtaç ve doğru ile yanlışı ayırt etmede çevresinden etkilenmeye açık bireyler olarak görülmüştür. Bu sebeple, çocukların suç niteliği taşıyan fiilerinden doğan sorumluluklarında, yetişkinlerden farklı düzenlemeler yapılmıştır. Uluslararası sözleşmelerde ve ulusal mevzuatımızda çocukların yargılanmasına ilişkin birtakım temel ilkeler benimsenmiştir. Bunlardan bir tanesi de çocukların tutuklanmasının son çare niteliğinde olmasıdır. Pekin ve Havana kurallarında, çocukların özgürlüklerden alıkonulmasına ancak zorunlu hallerde başvurulması, eğer başvurulması zorunlu ise de mümkün olan en kısa süre içinde son verilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Nart/Türkiye kararı, çocukların tutuklanmasına ilişkin özel düzenlemeler bakımından incelenmiştir. Çalışmamızda, çocukların tutuklanması istisnai bir tedbir olmasına rağmen bu tedbire sıklıkla başvurulduğu, alternatif tedbirler denenmeden tutuklama kararı verildiği örnek kararlar ışığında açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk, Tutuklama, Adli Kontrol, Tedbir, AİHM, Child, Detention, Judicial Supervision, Measures, ECHR

Kaynakça

• Akbulut, Berrin: Ceza Hukuku Genel Hükümler, Adalet Yayınevi, 9.Baskı, Ankara, 2022.
• Akbulut, Berrin: “Ceza Mevzuatında Çocuk ve Çocukların Yakalanması, Gözaltına Alınması", Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 19, S. 2, 2013.
• Artuk, Mehmet Emin/Gökcen, Ahmet/Alşahin, Mehmet Emin/Çakır, Kerim: Ceza Hukuku Genel Hükümler, Adalet Yayınevi, 14.Baskı, Ankara, 2020.
• Baykara Acar, Yüksel/Acar, Hakan/Berghan, Selin: Türkiye’de Çocuk Koruma Sistemi: Sorunlar ve Savunu Alanları, Uluslararası Çocuk Merkezi, 2018, Ankara.
• Centel, Nur: Çocuk Mahkemeleri Yasa Tasarısına Eleştirel Yaklaşım, Facultatis Decima Anniversaria, M.Ü Hukuk Fakültesi 10.yılı Adliye ve Çocuk Suçluluğu Sempozyumu, 1993, İstanbul.
• Centel, Nur/Zafer, Hamide: Ceza Muhakemesi Hukuku, Beta Yayıncılık, 21.Baskı, 2022.
• Dandurand, Yvon/Grıffıths, Curt T.: Onarıcı Adalet Programları El Kitabı, Ceza Adaleti El Kitapları Dizisi, New York: BM Yayını, 2006.
• Demirbaş, Timur: Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayıncılık, 17.Baskı, Ankara, 2022.
• Dönmez, Burcu: Çocuk Yargılaması-Ceza Muhakemesi Hukukunda Çocuklara Özel Soruşturma ve Kovuşturma Kuralları, Seçkin Yayıncılık, 1.Baskı, Ankara, 2020.
• Erem, Faruk/Danışman, Ahmet/Artuk, Mehmet Emin: Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 1997.
• Genç, Fatma Umay/Yurtlu, Fatih/Kurt Kılıç, Elif/Kılıç, Burak: Ceza Genel Hukuku, (Editörler: Prof. Dr. İzzet ÖZGENÇ, Prof. Dr. İlhan ÜZÜLMEZ), Seçkin Yayıncılık, 5. Baskı, Ankara, 2022.
• Karakehya, Hakan: Ceza Hukuku Genel Hükümler, Adalet Yayınevi, 1.Baskı, Ankara, 2022.
• Kılıçoğlu, Bavver: “Uluslararası Metinler ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Suça Sürüklenen Çocuğa Tutuklama Tedbirinin Uygulanması ve Türkiye Uygulaması”, Terazi Hukuk Dergisi, C.15, S.161,2020, ss.22-33.
• Koca, Mahmut/Üzülmez, İlhan: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayıncılık, 15.Baskı, Ankara, 2022.
• Kunter, Nurullah: Suçlu Çocuklar ve Çocuk Mahkemeleri Nasıl Olmalı?, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C.15, S.1, 1949.
• Onursal, Betül: Çocuk ve Demokrasi-Küçüklere Özgü Yargılama Hukuku.
• Özbek, Veli Özer/Doğan, Koray/Bacaksız, Pınar: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayıncılık, 13.Baskı, Ankara, 2022.
• Özgenç, İzzet: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayıncılık, 18. Baskı, Ankara, 2022.
• Öztürk, Bahri/Erdem, Mustafa Ruhan: Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri, Seçkin Yayıncılık, 21.Baskı, Ankara, 2021.
• Öztürk, Bahri/Tezcan, Durmuş/Erdem, Mustafa Ruhan/Sırma Gezer, Özge/Saygılar Kırıt, Yasemin/Alan, Esra/Özaydın, Özdem/Erden Tütüncü, Efser/Altınok Vıllemın, Derya/ Tok, Mehmet Can: Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, (Editör : Prof. Dr. Dr. h. c. mult. Bahri ÖZTÜRK), Seçkin Yayıncılık, 15.Baskı, Ankara, 2022.
• Şahin, Cumhur/Göktürk, Neslihan: Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 13. Baskı, Ankara, 2022.
• Şahin, Cumhur/Göktürk, Neslihan: Ceza Muhakemesi Hukuku-I, Seçkin Yayıncılık, 12.Baskı, Ankara, 2021.
• Tüysüz, Ahmet/Yenisey, Feridun/Koçyıldırım, Göktan/Güven, İrfan/Fırat, Melek Salih/Karakaya, Naim/Acar, Necla/Ziyalar, Neylan/Ejderoğlu, Özlem/Akço Bilen, Seda: Suça Sürüklenen Çocuklara Hukuki Yardım Eğitimci El Kitabı, Ankara, 2010.
• Yenisey, Feridun/Nuhoğlu, Ayşe: Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 10.Baskı, Ankara, 2022 .
• Yokuş Sevük, Handan: Çocuk Yargılaması Hukukunda Hazırlık Soruşturması, AÜEHFD, C.8, S.1-2, 2004, ss.199-232.