GÜNCEL GELİŞMELER IŞIĞINDA ANAYASA MAHKEMESİ’NİN TÜRK HUKUK SİSTEMİNDEKİ ÖNEMİ VE KARARLARININ BAĞLAYICI OLMA ZORUNLULUĞU ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 235 - 288, 17.07.2024

Fatih Özkul

Öz

1961 Anayasası ile hukuk sistemimize giren Anayasa Mahkemesi, hukuk devletinin gerçekleşmesi, kuvvetler ayrılığı ilkesinin fiili anlamda uygulanması, temel hak ve özgürlüklerin korunması yönünden çok önemli görevler üstlenmektedir. Ancak, Anayasa Mahkemesi kararlarının bağlayıcılığı kabul edilmediği takdirde, yukarıda sayılan görevlerini yerine getirebilmesi mümkün değildir. Anayasa Mahkemesinin faaliyet alanı dikkate alındığında, kararlarının hukuki olduğu kadar siyasi etkilerinin de olduğu, bu sebeple özellikle politik aktörler tarafından sıklıkla eleştiriye uğradığı, söz konusu eleştirilerin Mahkemenin kapatılması gerektiği boyutuna dahi ulaştığı gözükmektedir. Bu güne kadar daha çok, Anayasa Mahkemesi kararlarının gerekçeleri yönünden bağlayıcı olup olmadıkları hususu bir sorun olarak tartışma konusu yapıldığı halde, artık Yüksek Mahkeme’nin ulusal iradenin önünde engel oluşturduğu yönünde ithamlarla karşı karşıya kaldığı görülmektedir. Bu çalışmada, norm denetimi kapsamında Anayasa Mahkemesinin Türk hukuk sistemindeki önemi, kararlarının bağlayıcı olmaları zorunluluğu ve bu zorunluluğun faydaları detaylı bir şekilde incelenerek değerlendirmeye tabi tutulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Anayasa Yargısı, Anayasa Mahkemesi, Anayasanın Üstünlüğü, Anayasanın Bağlayıcılığı, Hukuk Devleti

AN EVALUATION ON THE IMPORTANCE OF THE CONSTITUTIONAL COURT IN THE TURKISH LEGAL SYSTEM AND THE NECESSITY THAT ITS DECISIONS BE BINDING IN THE LIGHT OF CURRENT DEVELOPMENTS

Öz

The Constitutional Court, which entered our legal system with the 1961 Constitution, undertakes very important tasks in terms of the realization of the rule of law, the actual implementation of the principle of separation of powers, and the protection of fundamental rights and freedoms. However, if the binding nature of the decisions of the Constitutional Court is not accepted, it is not possible to perform the above-mentioned duties either. Considering the field of activity of the Constitutional Court, it seems that its decisions have political effects as well as legal ones, for this reason they are often criticized, especially by political actors, and these criticisms have even reached the extent that the Court should be closed. Although the issue of whether the decisions of the Constitutional Court are binding or not in terms of their reasons has been the subject of discussion until today, it is now seen that the Supreme Court is faced with accusations that it is an obstacle to the national will. In this study, the importance of the Constitutional Court in the Turkish legal system in terms of norm control, the obligation for its decisions to be binding and the benefits of this obligation will be examined and evaluated in detail.

Anahtar Kelimeler

Constitutional Judiciary, Constitutional Court, Supremacy of the Constitution, Binding Nature of the Constitution, Rule of Law

Kaynakça

• Acu, Melek: “Bireysel Başvuruya Konu Edilebilecek Haklar”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı: 110, Yıl:2014, ss. 404-434.
• Akyılmaz, Bahtiyar/Sezginer, Murat/ Kaya, Cemil: Türk İdari Yargılama Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2018.
• Alan, Nuri: “(Demokratik) Hukuk Devleti ve Anayasa”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt: 58, Sayı: 1, Yıl: 2003, ss. 1-9.
• Aliefendioğlu, Yılmaz: Anayasa Yargısı ve Türk Anayasa Mahkemesi, 1. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 1996.
• Aliefendioğlu, Yılmaz: “Türk Anayasa Mahkemesinin İşleyişi ve Karar Alma Süreci”, Bahri Savcı’ya Armağan, Ankara Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları, Ankara, 1988.
• Aliefendioğlu, Yılmaz: “Hukuk-Hukukun Üstünlüğü-Hukuk Devleti”, Ankara Barosu Dergisi, Sayı:2, Yıl: 2001, ss. 29-68.
• Aliefendioğlu, Yılmaz: “Türk Anayasa Yargısında İptal Davası ve İtiraz Yolu”, Anayasa Mahkemesinin 22. Kuruluş Yıldönümü Nedeniyle Düzenlenen Sempozyumda Sunulan Bildiriler içinde, Anayasa Mahkemesi Yayınları No:4, 1984, ss. 101-147.
• Altıparmak, Kerem: Van Depreminin Hukuktaki Artçıları: Anayasa Mahkemesinin Bayram Otel Kararı, TESEV Yayınları, İstanbul 2014.
• Alyanak, Servet/ Bozkurt Cengiz, Burcu: “Anayasa Mahkemesinin Pilot Karar Uygulaması ve Kararların Yasama Organına Bildirilmesi”, Yasama Dergisi, Sayı: 48, Yıl: Temmuz- Aralık 2023.
• Anayurt, Ömer: “Avrupa Birliği Ülkelerinde Anayasa Mahkemelerinin Kompozisyonuna İlişkin Tartışmalar”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 1-2, Yıl: 2009, ss. 117-160.
• Anayurt, Ömer: Anayasa Hukuku (Temel Kavramlar ve Türk Anayasa Hukuku), 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2020,
• Aral, Vecdi: “Kelsen’in Hukuk Anlayışı”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt: 34, Sayı: 1-4, Yıl: 1968, ss. 513-552.
• Arsel, İlhan: Türk Anayasa Hukukunun Umumi Esasları, 1. Baskı, Mars Matbaası, Ankara 1965.
• Arslan, Zühtü: Anayasa Teorisi, 2. Basım, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2005.
• Arslan, Zühtü: Anayasa Teorisi, 2. Basım, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2005.
• Atar, Yavuz: “Anayasa Mahkemesine İptal Davası Açma Usulü”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 1-2 (Milenyum Armağanı), Yıl: 2000, ss. 161-169.
• Atar, Yavuz: Türk Anayasa Hukuku, 10. Baskı, Mimoza Yayınları, Konya, 2015.
• Atay Ender Ethem: İdare Hukuku, 2. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2009
• Aydın, Öykü Didem: “Türk Anayasa Yargısında Yeni Bir Mekanizma: Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 15, Sayı: 4, Yıl: 2011, ss. 121-170.
• Aykut, Zülal, “Anayasa Yargısı Ve Uygunluk Denetimi”, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, Sayı: 1, Cilt: 3, Yıl: 2023, ss. 51-76.
• Azaklı, Murat: “Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Somut Norm Denetimi Yoluyla İncelenmesi”, Anayasa Yargısı, Cilt: 36, Sayı: 1, Yıl: 2019, ss. 73–103.
• Azrak, Ülkü: “Anayasa Mahkemesi İptal Kararlarının Geriye Yürümezliği”, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt:1, Sayı: 1, Yıl: 1984, ss. 154-168.
• Babayiğit, Mustafa: “Türk Hukukunda Anayasa Mahkemesi Kararlarının Geriye Yürümezliği Sorunu”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı: 124, Yıl: 2016, ss. 183-220.
• Baum, Lawrance: The Supreme Court, Washington D.C., CQ Press, 1985.
• Butleritchie, T. David: “The Confines of Modern Costitutionalism”, Pierce Law Review, Volume: 3, Number:1, Year: 2004, ss. 1-32.
• Carlisle, Jay: “Second Circuit 2005 Res Judicata Developments”, Quinnipiac Law Review, 24, (2), (2006), ss. 351-363.
• Centel, Nur: “İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararları Işığında Tutuklama Hukukuna Eleştirel Yaklaşım”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Sayı:1-2, Cilt:17, Yıl: 2010, s. 49- 93.
• Clenughan, William: Maqruder's American Government, Massachusetts, Prentice Hall Needham, 1990.
• Çağlar, Bakır: “Parlamentolar ve Anayasa Mahkemeleri, Teori ve Pratikte Anayasa Yargısının Sınırları Problemi”, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt: 3, Yıl: 1986, ss. 137-187.
• Çelik, Yeşim: Türk Hukukunda Bireysel Başvuru ve Anayasa Mahkemesi Uygulaması, 1. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2016.
• Daver, Bülent: “Anayasa Mahkemesi Yargıcı”, Anayasa Yargısı, Cilt: 3, Sayı: 27, Yıl: 1994, ss. 141-147.
• Dede, Kadir: “Anayasal Yargının Demokratik Meşruiyeti: Eleştiri ve Yanıtlar Üzerine Bir Değerlendirme”, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 1, Yıl: 2014, ss. 125–148.
• Demirbağ, Cengiz: Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Yasama Organı, Yasama Süreci ve Yasama Sürecinde Yasama-Yürütme İlişkisi”, Yasama Dergisi, Sayı: 39, Yıl: Ocak-Haziran 2019, ss. 13-50.
• Demircan, Fatih: “Türk Anayasa Mahkemesi’nin Yürürlüğü Durdurma Kararlarının Hukuki Niteliği”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı: 120, Yıl: 2015, ss. 132-154.
• Dikmen Caniklioğlu, Meltem: “Anlamı, Kapsamı ve Sınırlarıyla Temel Haklar ve Anayasalarımız”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Mahmut Tevfik Birsel Armağanı, 2001, ss. 461-493.
• Doğanoğlu, Ali Erdem: “Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuruda Başvurunun Reddi Kararı”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 2, Yıl: 2018, ss. 498-537.
• Doğru, Osman: Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Rehberi, 1. Baskı, Legal Yayınevi, İstanbul, 2012.
• Döner, Ayhan: Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara, 2021.
• Egeliği, Ömer Emrullah: “Somut Norm Denetiminde Anayasa’ya Aykırılık İddiasının Ciddiliği Meselesi”, Anayasa Yargısı dergisi, Cilt: 39, Sayı: 2, Yıl: 2022, ss. 213–261.
• Ekinci, Hüseyin: “Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuruda Kabul Edilebilirlik Kriterleri ve İnceleme Yöntemi”, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt: 30, Yıl: 2013, ss. 161-197.
• Ekinci, Hüseyin: Anayasa Mahkemesi Kanunu Çerçevesinde Bireysel Başvuruların İncelenmesi Usulü, Ed. Musa Sağlam, Bireysel Başvuru-Anayasa Şikâyeti, HUKB Sempozyum Serisi 1, Ankara, 2011.
• Erdoğan, Mustafa: Anayasal Demokrasi, 4. Baskı, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2001.
• Erdoğan, Mustafa: Anayasa Hukukuna Giriş, 2. Baskı, Adres Yayınları, Ankara, 2004.
• Erdoğan, Mustafa: “Anayasa Mahkemeleri Önemli Midir? Orta Avrupa’da Anayasa Yargısı ve Demokrasinin Pekişmesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 54 Sayı: 3, Yıl: 2005, ss. 58-79.
• Erdoğan, Mustafa: Anayasa ve Özgürlük, Yetkin Yayınları, Ankara, 2002.
• Erem, Faruk: Diyalektik Açıdan Ceza Yargılaması Hukuku, Işın Yayıncılık Ltd. Şti., Ankara, 1996.
• Eren, Abdurrahman: Anayasa Hukuku Ders Notları, Onikilevha Yayınları, İstanbul, 2018.
• Ergül, Ozan: Türk Anayasa Mahkemesi ve Demokrasi, 1. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2007.
• Eroğlu, Hamza: İdare Hukuku, Genel Esaslar İdarî Teşkilât ve İdarenin Denetlenmesi, Beşinci Bası, Turhan Kitabevi Yayınları, Ankara 1985.
• Feyzioğlu, Turhan: Kanunların Anayasaya Uygunluğunun Kazai Muhasebesi, 1. Baskı, Cüneyt Matbaası, Ankara, 1951.
• Gerçeker, Hasan: Anayasa Mahkemesi Kanunu Çerçevesinde Bireysel Başvuruların İncelenmesi Usulü, Ed. Musa Sağlam, Bireysel Başvuru-Anayasa Şikâyeti, HUKB Sempozyum Serisi 1, Ankara, 2011.
• Gönenç, Levent: “Meşruiyet Kavramı ve Anayasaların Meşruiyeti Problemi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi”, Cilt: 50, Sayı: 1, Yıl: 2001, ss. 131-152.
• Gören, Zafer: Temel Hak Genel Teorisi, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayını, İzmir, 2000.
• Gözler, Kemal: Türk Anayasa Hukuku, Ekin Yayınevi, Bursa, 2000.
• Gözler, Kemal: “Anayasa Yargısının Meşruluğu Sorunu”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt: 61, Sayı: 3, Yıl: 2006, ss. 131-166.
• Gözler, Kemal: “Res Iudıcata’nın Türkçesi Üzerine”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 56, Sayı: 2, Yıl: 2007, ss. 45-61.
• Gözler, Kemal: Hukuka Giriş, 9. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa, 2012.
• Gözler, Kemal: Anayasa Hukukunun Genel Esasları, 7. Baskı, Ekin Yayınları, Bursa, 2014.
• Gözübüyük, A. Şeref: Yönetsel Yargı, 26. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2007.
• Göztepe, Ece: Anayasa Şikâyeti, Yetkin Yayınları, 1. Baskı, Ankara, 1998.
• Göztepe Çelebi, Ece: “Bireysel Başvuru Kararlarının Bağlayıcılığı ve İcrası Sorunu ile Kurumsallaşma İhtiyacı”, Anayasa Yargısı, Cilt: 32, Sayı: 1, Yıl: 2016, ss. 93-118.
• Giegerich, Thomas: “Anayasa Mahkemelerinde Üyelerin Atanması ve Üyeliğin Sona Ermesi: Meşruiyet, Kalite, Bağımsızlık ve Tarafsızlık Taleplerinin Uzlaştırılması İçin Benimsenen Usuller”, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt: 26, Sayı: 1, Yıl: 2010, ss. 123-142.
• Gülçür, Abdulkadir: “AİHM ve Türk Anayasa Mahkemesi’nin Kararları Işığında Hukuki Kesinlik (Belirlilik) İlkesinin İncelenmesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Sayı: 1, Cilt 24, Yıl: Haziran 2018, ss. 197-214.
• Gümüşay, Ramazan: Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Yolunda İhlal Kararının İcrası, 1. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2019.
• Gümüşay, Ramazan: “Bireysel Başvuruda İhlalin Ortadan Kaldırılmasının Bir Aracı Olarak “Yeniden Yargılama” Kararı ve İcrası”, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 22, Sayı: 1-2, Yıl: 2018, ss, 93-148.
• Gümüş, Ali Tarık: “Sosyal Devlet Anlayışının Gelişimi ve Dönüşümü”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 18, Sayı: 2, Yıl: 2010, ss. 117-158.
• Gündüz, Ebru/Alkım Aktaş: “Düzenleyici İşlemlere Karşı Bireysel Başvuru”, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Cilt: 1, Sayı: 55, Yıl: 2017, ss. 55-78.
• Hakyemez, Yusuf Şevki: “Anayasa Mahkemelerinin Geleneksel İşlevi Bağlamında Günümüzde Ortaya Çıkan İki Sorun: Yerindelik Denetimi Tartışmaları ve Ulusalüstü Örgüte Üye Devletlerdeki Anayasa Yargısının Konu Bakımından Sınırlandırılması”, Anayasa Yargısı Sayı: 24, Yıl: 2007, ss. 526-568.
• Hakyemez, Yusuf Şevki: “Anayasa Mahkemesine Göre Karar Gerekçelerinin Bağlayıcılığı Sorunu”, Prof. Dr. Ergun Özbudun’a Armağan Cilt: 2, Yetkin Yayınları, Ankara, 2008, ss. 365-399.
• Hamdemir, Berkan: Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2015.
• Hekimoğlu, Mehmet Merdan: Alman Hukuku Işığında Türk Anayasa Yargısının Hukuki Boyutları, Detay Yayıncılık, Ankara, 2004.
• İba, Şeref: Anayasa Hukuku ve Siyasal Kurumlar, 1. Baskı, Turhan Kitapevi, Ankara. İnce, Abidin Kadir: “Ana Hatlarıyla Çift Meclis Sistemi”, Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Sayı: 1, Yıl: 2023, ss. 382-455.
• İyilikli, Ahmet Cahit: Hukuk Yargılamasında Kesin Hüküm, Yetkin Yayınları, Ankara, 2016.
• Kaboğlu, Özden İbrahim: “Yargıtay Kararı ve Anayasal Yokluk Hali”, https://legal.com.tr/blog/anayasa-hukuku/yargitay-karari-ve-anayasal-yokluk-hali/. (Erişim Tarihi: 01.12.2023)
• Kaboğlu, İbrahim Özden: Anayasa Yargısı: Avrupa Modeli ve Türkiye, 2. Baskı, İmge Kitabevi, Ankara, 2007.
• Kaboğlu, İbrahim: Anayasa Yargısı Demokrasi Kavramının Dönüşümü Üzerine, 1. Baskı, İmge Kitabevi, Ankara, 1994.
• Kaboğlu, İbrahim Özden: Anayasa Hukuku Dersleri (Genel Esaslar), Legal Yayınevi, İstanbul, 2018.
• Kahraman, Mehmet/Şahin, Muhammed: “Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Kararlarının Yerine Getirilmesi”, Anayasa Yargısı, Cilt: 32, Sayı: 2, Yıl: 2019, ss. 37-61.
• Kanadoğlu, Korkut: Anayasa Mahkemesi, Beta Yayınları, İstanbul, 2004.
• Kapani, Münci: Kamu Hürriyetleri, 7. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 1993.
• Karan, Ulaş: Öğretide ve Uygulamada Anayasa Mahkemesi Kararlarının Bağlayıcılığı ve İcrası, XII Levha Yayınevi, İstanbul, 2018.
• Kaya, Cemil: İdarenin Takdir Yetkisi ve Yargısal Denetim, 3. Baskı, Onikilevha Yayınları, İstanbul, 2021.
• Kelsen, Hans: Saf Hukuk Kuramı: Hukuk Kuramının Sorunlarına Giriş, Çeviren: Ertuğrul Uzun, Nora Kitap, İstanbul, 2016.
• Kelsen, Hans, “The Nature and Development of Constitutional Adjudication”, The Guardian of the Constitution: Hans Kelsen and Carl Schmitt on the Limits of Constitutional Law, Çeviren: Lars Vinx, Cambridge: Cambridge University Press, 2015, ss. 22-78.
• Kılıç, Selda: “1876 Meclis-i Mebusanı ve Seçim Hazırlıkları”, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Sayı: 30, Yıl: 2011, ss. 28-40.
• Kılınç, Bahadır: Karşılaştırmalı Anayasa Yargısında Bireysel Başvuru (Anayasa Şikâyeti) Kurumu ve Türkiye Açısından Uygulanabilirliği, Anayasa Yargısı No: 25, Yıl: 2008, ss. 19-59.
• Kıratlı, Metin: Anayasa Yargısında Somut Norm Denetimi: İtiraz Yolu, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara, 1966.
• Kili, Suna/Gözübüyük, Şeref: Türk Anayasa Metinleri, 3. Baskı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2006. Kontacı, Ersoy: “Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuruda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Yorumu”, Ankara Barosu Dergisi Cilt: 4, Yıl: 2014, ss.105-117.
• Korkut, Levent: “Başlangıç Kısımlarının Hukuki Etkisi, Temel Nitelikleri ve 1982 Anayasası: Karşılaştırmalı Bir Analiz”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 4, Sayı: 2, Yıl: 2017, ss. 43-82.
• Korucu, Serdar: Yargısal Aktivizm, 1. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara, 2014.
• Köküsarı, İsmail: “Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Yolunda İhlal Kararlarının Kesinliği, Bağlayıcılığı ve Etkisi”, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Sayı: 1-2, Cilt: 22, Yıl: 2018.
• Kulak, Sercan Coşkun: “Anayasa Değişikliklerinin Yargısal Denetimi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı: 87, Yıl: 2010, ss. 228-261.
• Kuluçlu, Erdal: “Türk Hukuk Sisteminde Normlar Hiyerarşisi ve Sayıştay Denetimine Etkileri”, Sayıştay Dergisi, Sayı: 71, Yıl: 2008, ss. 3-22.
• Kurtoğlu, Tülin: Özel Hukukta İstinaf Denetimi ve Yargılaması, 1. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2017.
• Küçük, Adnan: “Anayasa Mahkemesi Tarafından Verilen İptal Kararlarının Erken Açıklanmasına ve Yürürlüğün Ertelenmesine Bağlı Olarak Ortaya Çıkan Bazı Sorunlar”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, Sayı: 3, Cilt: 1, Yıl: 2014, ss. 311-357.
• Lütem, İlhan: ABD'de Düşünce Özgürlüğü Bakımından Yasaların Anayasaya Uygunluğunun Denetimi, 1. Baskı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara, 1956.
• Memiş, Emin: Türkiye’de Anayasa Gelişimleri Eğrisi (1808-2005), Anayasa Hukuku Ders Notları, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2005.
• Onar, Erdal: Kanunların Anayasaya Uygunluğunun Siyasal ve Yargısal Denetimi ve Yargısal Denetim Alanında Ülkemizde Öncüler, Yayınevi Belirtilmemiş, Ankara, 2003.
• Oter, İlayda: “Ne Bis İn İdem İlkesinin Uygulanabilirlik Alanları İle İlgili Bir Sentez Çalışma”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Sayı: 50, Yıl: 2022.
• Öden, Merih: “Türk Anayasa Yargısında On Yıl Süreli Denetim Yasağı”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt: 55, Sayı: 4, Yıl: 2000, ss. 47-81.
• Ökçesiz, Hayrettin: “Devlet ve Gerekçesi”, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi 10, İstanbul Barosu Yayını, Yıl: 2003, ss. 11-13.
• Özbey, Özcan: Türk Hukukunda Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Hakkı, 1. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2012.
• Özbudun, Ergun: Türkiye’nin Anayasa Krizi, 1. Baskı, Liberte Yayınları, Ankara, 2009.
• Özbudun, Ergun: Türk Anayasa Hukuku, 12. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2014.
• Özkan, Gürsel: Hak İhlaline İlişkin Anayasa Mahkemesi Kararlarının Danıştay Kararlarına Yansıması”, Anayasa Yargısı, Cilt: 37, Sayı: 1, Yıl: 2020, ss.193–236.
• Özkul, Fatih: “Anayasalarımızda Yargının Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı”, Ankara Barosu Dergisi, Sayı: 16, Yıl: 3, 2016, ss. 202-263,
• Özkul, Fatih: Anayasa Hukuku Kapsamında Türkiye’de Yargı Organının Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı, 1. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2022.
• Pekcanıtez, Hakan: “Bireysel Başvuru Sonunda Verilen Kararların Medenî Yargıya Etkisi”, Anayasa Yargısı, Sayı: 35, Yıl: 2018, ss. 73-104.
• Raz, Joseph: “The Rule of Law and its Virtue”, The Rule of Law and the Seperations of Powers, Oxford University Press, 2009, ss. 210-284.
• Raz, Joseph: The Concept of a Legal System: An Introduction to the Theory of Legal System, 2. Baskı, Oxford Clarendon Press, 1980.
• Raz, Joseph: “Kelsen’in Temel Norm Kavramı”, Çeviren: Şule Ş. Ceylan, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 62, Sayı: 4, Yıl: 2013, ss. 117-146.
• Sabuncu, Yavuz: Anayasaya Giriş, 15. Baskı, İmaj Yayıncılık, Ankara, 2015.
• Sağlam, Fazıl: “Anayasa Şikâyeti- Anlamı, Kapsamı ve Türkiye Uygulamasında Olası Sorunlar”, Ece Göztepe, Aykut Çelebi (Haz.), Demokratik Anayasa Görüşler ve Öneriler, Metis Yayınları, İstanbul 2012.
• Sağlam, Musa: “Bireylerin Anayasa Mahkemesine Başvurusu (Bir Reform Önerisi)”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı: 60, Yıl: 2018, ss. 71-98.
• Sezer, Abdullah: “Normlar Hiyerarşisi ve Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri [Çok Boyutlu Normlar Piramidi Yaklaşımı]”, Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt: 36, Sayı: 1, Yıl: 2019, ss. 353-412.
• Speath, Harold: Supreme Court Policy Makıng: Explanation and Prediction, San Francisco, W.H. Freeman, 1979.
• Stein, Robert: “Rule of Law: What Does it Mean?”, Minnesota Journal of İnternational Law, Volume: 18 Number: 2, Year: 2009, ss. 292-303.
• Sweet, Alec Stone: “Constitutional Courts and Parlimentary Democracy(Special Issue on Delegation)”, West European Politics, 25, 2002, ss. 77-100.
• Şirin, Tolga: Türkiye’de Anayasa Şikâyeti, 1. Baskı, Onikilavha Yayıncılık, İstanbul, 2013.
• Tanör, Bülent/Yüzbaşıoğlu, Necmi: Türk Anayasa Hukuku, 7. Baskı Beta Yayınları, İstanbul, 2014.
• Taşkın, Ş. Cankat: “2010 Anayasa Değişikliklerinden Sonra Türk Anayasa Mahkemesinin Yapılanması”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi Sayı: 97, Yıl: 2011, ss. 172-230.
• Tepe, Harun: “Yargı Etiği ya da Yargıda Etik: Yargı Nasıl Etik Olur?”, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 1, Yıl: 2007, ss. 86-96, s. 87-88.
• Teziç, Erdoğan: Anayasa Hukuku, 13. Baskı, Beta Basım, İstanbul, 2012.
• Tunaya, Tarık Zafer: Türkiye’de Siyasal Gelişmeler (1876-1938) Kanun-u Esasi ve Meşrutiyet Dönemi, 1. Baskı, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2003.
• Tunç, Hasan: Anayasa Hukuku Genel Esaslar, Gazi Kitabevi, 2. Baskı, Ankara, 2019.
• Turhan, Mehmet: “Anayasa Yargısının Demokratik Hukuk Devletindeki İşlevi ve Meşruluğu”, Anayasa Yargısı İncelemeleri 1, Turhan, Mehmet/Tülen, Hikmet (Editörler), Ankara, 2006, ss. 1-89.
• Turhan, Mehmet: “Kelsen’e Göre ‘Anayasaya Aykırı’ Yasa”, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi – 27, Ökçesiz Hayrettin (Editör), İstanbul Barosu Yayınları, İstanbul, 2016, ss. 373-404.
• Ulu, Güher: “İdari İşlemin Unsurlarının İşlevi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Sayı:38 Yıl:19, Yaz 2020/2, ss.74-102.
• Uslu, Ferhat: Anayasa Hukuku, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2020.
• Ünver, Yener; Hakeri, Hakan: Ceza Muhakemesi Hukuku, Adalet Yayınevi, Ankara, 2016.
• Vinx, Lar: “Introduction”, The Guardian of the Constitution: Hans Kelsen and Carl Schmitt on the Limits of Constitutional Law, Cambridge: Cambridge University Press, 2015, ss. 1-21.
• Yalçınöz, Bahadır: “Bireysel Başvuruya Konu Olamayacak İşlem ve Kararlar”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, Sayı: 2, Yıl: 2013, ss. 187-206.
• Yayla, Yıldızhan: “Anayasa Mahkemesine göre Cumhuriyetin Özü”, Prof. Dr. Hıfzı Timur’un anısına Armağan, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Milletlerarası Münasebetler Enstitüsü Yayını, İstanbul, 1979.
• Yıldırım, Turan/Göçgün, Muhammed: “İdarenin Düzenleyici İşlemlerinde Eşitlik İlkesi”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 2, Yıl: Güz 2016, ss. 39-60.
• Yokuş, Sevtap: “Türkiye’den Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne Başvuruda İç Hukuk Yolu Olarak Anayasa Şikayeti”, İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 2, Yıl: 2016, ss. 33-50.
• Yüksel, Metin: “Anayasal Demokrasi İçinde Anayasa Mahkemesinin Konumu”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1 Yıl: 2012, ss. 89-130.
• Yüzbaşıoğlu, Necmi: Anayasa Hukukunun Temel Metinleri, 1. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 1997.
• Waldron, Jeremy: “The Core of the Case Against Judicial Review”, The Yale Law Journal, Sayı, 115, Yıl, 2006, ss. 1346-1406.