Almanya’da Mezuniyet Öncesi Tıp Eğitimi ve Aile Hekimliği Uzmanlık Eğitimi

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 4, 214 - 223, 01.12.2022

Raphael Kunısch , Metin Canbal , Zekeriya Aktürk

Öz

Giriş: Son yıllarda artan sayıda hekim yurt dışında çalışmayı tercih etmektedir. İki bin on iki yılında 59 kişi yurt dışında çalışmak üzere Türk Tabipler Birliği’nden sicil verisi isterken 2019 yılında bu sayı 906’ya ulaşmıştır. OECD ülkeleri arasında yükseköğretim sahibi kişiler için göç çekiciliği açısından Almanya üst sıralardadır. Diğer taraftan, Almanya’da yaklaşık 3 milyon Türkiye kökenli insan bulunmakla birlikte, Türkçe konuşan hekim sayısı azdır.
Amaç: Bu sistematik olmayan derlemede Almanya’da mezuniyet öncesi tıp eğitimi ve aile hekimliği uzmanlık eğitimiyle ilgili ayrıntıların verilmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Makalede sunulan bilgilerin derlenmesinde Almanya’da eğitim görmüş veya denklik sürecini yaşamış hekimlerin bilgi ve tecrübelerinden faydalanılmış ve ilgili literatür incelenmiştir.
Bulgular: Almanya’daki mezuniyet öncesi tıp eğitiminin süresi ve yapısı büyük oranda Türkiye’dekine benzemektedir. Klinik öncesi, klinik ve intörnlük bölümlerinden oluşan mezuniyet öncesi tıp eğitimi programının süresi altı yıldır. Türkiye’deki birçok tıp fakültesi hekim yetiştirme yetkisi açısından Almanya’da tanınmaktadır. Diğer taraftan, uzmanlık eğitimi açısından önemli farklılıklar bulunmaktadır. Almanya’da aile hekimliği uzmanlık eğitiminin süresi 5 yıl olup bu sürenin iki yılı eğitici vasfı taşıyan bir aile hekiminin muayenehanesinde geçmektedir. Almanya’da uzmanlık eğitimleri arasında çapraz geçiş imkanı da bulunmaktadır. Örneğin, herhangi bir uzmanlığı tamamlamış olan bir hekim ayrıca aile hekimliği uzmanlığı almak isterse iki yıl yetkili bir aile hekiminin yanında çalışarak aile hekimliği uzmanı olabilir. Türkiye’de eğitim görmüş kişiler için denklik almadaki engeller arasında en önde iyi derecede Almanca bilmek (Genel Almanca: B2 düzeyi, Tıbbi Almanca: C1 (Fachsprachprüfung) düzeyinde) gelmektedir. Bunun dışında alınan teorik ve uygulamalı eğitimleri içeren ayrıntılı bir eğitim programı, asistan karnesi/Gelişim İzlem Dosyası ve çalışılan kurumlardan tavsiye mektupları ile yeterliliğin belgelenmesi gerekmektedir. Uzmanlık eğitimindeki süre farkı nedeniyle çoğu aile hekiminin Almanya’da fazladan iki yıl bir aile hekiminin yanında çalışması şart koşulmaktadır. Denklik başvurusunda bulunan hekimler dosyalarının bir bilirkişi tarafından incelenmesini isteyebilmekte veya bilim sınavına girmeyi tercih edebilmektedir.
Sonuç: Makalemizin Almanya’da hekimlik yapmayı düşünenler için kapsamlı bir rehber niteliğinde olmasa da genel bir çerçeve çizme ve yol gösterme açısından önemli bir boşluğu dolduracağı kanaatindeyiz. Diğer taraftan, özellikle uzmanlık eğitimi modeli açısından Almanya’dan Türkiye’ye uyarlanabilecek değişikliklerin olduğunu düşünüyoruz.

Anahtar Kelimeler

tıp eğitimi, mezuniyet öncesi tıp eğitimi, mezuniyet sonrası tıp eğitimi, denklik, Almanya

Kaynakça

• Sayek İ, Odabaşı O. Türk Tabipleri Birliği Mezuniyet Öncesi Tıp Eğitimi Raporu-2010 [Internet]. İstanbul; 2010. Available from: https://www.ttb.org.tr/kutuphane/mote_2010.pdf
• Odabaşı O, Sayek İ, Kiper N. Türkiye’de mezuniyet öncesi tıp eğitimi-2010. Turk Pediatr Ars [Internet]. 2011;46:322–7. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/140813
• WDOMS. Search the World Directory [Internet]. World Directory of Medical Schools. 2021. Available from: https://search.wdoms.org/
• Yükseköğretim Kurulu. Tıp programlarında eğitime başlanması ve eğitimin sürdürülmesi için asgari koşullar [Internet]. 2021. Available from: https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yok-tarafindan-Asgari-Kosullari-Belirlenen-Programlar/tip_fakultesi_ek.pdf
• Deutlich mehr Bewerber als freie Medizinstudienplätze. Ärztezeitung [Internet]. 2020 Sep 9; Available from: https://www.aerztezeitung.de/Wirtschaft/Hundertmal-mehr-Bewerber-als-freie-Medizinstudienplaetze-412696.html
• Aktürk Z. Mezuniyet öncesi tıp eğitiminde akreditasyon. SD Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Derg [Internet]. 2014;(Ağustos). Available from: https://www.sdplatform.com/Dergi/728/Mezuniyet-oncesi-tip-egitiminde-akreditasyon.aspx
• ÖSYM. 2021-yükseköğretim kurumları sınavı (YKS) yükseköğretim programları ve kontenjanları kılavuzu 2020 [Internet]. Available from: https://www.osym.gov.tr/TR,21225/2021-yks-yuksekogretim-programlari-ve-kontenjanlari-kilavuzunun-yayimlanmasi-16072021.html
• Tuccio M. Measuring and Assessing Talent Attractiveness in OECD Countries [Internet]. Paris; 2019 [cited 2021 Jun 1]. Report No.: 229. Available from: https://www.oecd.org/migration/mig/Measuring-and-Assessing-Talent-Attractiveness-in-OECD-Countries.pdf
• TTB Genel Yönetim Kurulu: Hekimlik yapmak istiyoruz! [Internet]. Türk Tabipleri Birliği. 2019 [cited 2021 May 25]. Available from: https://www.ttb.org.tr/haber_goster.php?Guid=dfc80e3a-0f5a-11ea-934f-8246d66163ca
• Bundesamt Für Migration Und Flüchtlinge. Aktuelle Zahlen [Internet]. Bundesamt Für Migration Und Flüchtlinge; 2020 [cited 2021 May 15]. Available from: https://www.bamf.de/SharedDocs/Anlagen/DE/Statistik/AsylinZahlen/aktuelle-zahlen-dezember-2020.pdf?__blob=publicationFile&v=5
• KHK’lı Platformları Birliği. “Social Costs of State of Emergency” Report was Announced in its 3rd Year: “We were Declared Unemployed and Unskilled at a Time” [Internet]. KHK’lı Platformları Birliği. 2020 [cited 2020 Aug 28]. Available from: https://www.khkliplatformlaribirligi.org/3-yilinda-ohalin-toplumsal-maliyetleri-raporu-aciklandi-bir-anda-issiz-ve-vasifsiz-ilan-edildik/
• German Federal Foreign Office. Germany and Turkey: Bilateral Relations [Internet]. 2020 [cited 2021 Jan 17]. Available from: https://www.auswaertiges-amt.de/en/aussenpolitik/turkey/228290
• Costanzo D. Ausländer-Report: Zahlen für Bayern & München [Internet]. TZ. 2011 [cited 2021 May 15]. p. 27.09. Available from: https://www.tz.de/muenchen/stadt/auslaender-report-tz-1422167.html
• Aktürk Z, Linde K, Hapfelmeier A, Kunisch R, Schneider A. COVID-19 vaccine hesitancy in people with migratory backgrounds: A cross- sectional study among Turkish- and German-speaking citizens in Munich. BMC Infect Dis [Internet]. 2021;21(1214):1–12. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8647512/pdf/12879_2021_Article_6940.pdf
• Ärztestatistik zum 31. Dezember 2020 [Internet]. Bundesärztekammer. 2020 [cited 2021 May 27]. Available from: https://www.bundesaerztekammer.de/fileadmin/user_upload/downloads/pdf-Ordner/Statistik_2020/2020-Statistik.pdf
• Ostwald DA, Ehrhard T, Bruntsch F, Schmidt H, Friedl C. Fachkräftemangel Stationärer und ambulanter Bereich bis zum Jahr 2030 [Internet]. Pricewaterhouse Coopers. 2010 [cited 2021 May 26]. Available from: https://www.pwc.de/de/gesundheitswesen-und-pharma/assets/fachkraeftemangel.pdf
• Centrum für Hochschulentwicklung. Auswahlverfahren Medizinstudium [Internet]. [cited 2021 May 27]. Available from: https://www.che.de/wp-content/uploads/upload/CHE_kurz_und_kompakt_Auswahlverfahren_Medizinstudium.pdf
• Politisches System der Bundesrepublik Deutschland [Internet]. Wikipedi - Özgür Ansiklopedi. 2021 [cited 2021 Jun 1]. Available from: https://de.wikipedia.org/wiki/Politisches_System_der_Bundesrepublik_Deutschland
• Fink T, Kunisch R, Weltzer V. Last minute medizinische psychologie und medizinische soziologie. Munich: Elsevier Health Sciences; 2013.
• Kühn SM, van Ackeren I, Bellenberg G, Reintjes C, Im Brahm G. Wie viele Schuljahre bis zum Abitur? Zeitschrift für Erziehungswiss [Internet]. 2013;16(1):115–36. Available from: https://doi.org/10.1007/s11618-013-0339-7
• Landarztquote: 109 Bewerbungen im Saarland auf Medizinstudienplatz [Internet]. Ärzteblatt. 2021 [cited 2021 May 30]. Available from: https://www.aerzteblatt.de/nachrichten/123454/Landarztquote-109-Bewerbungen-im-Saarland-auf-Medizinstudienplatz
• Approbationsordnung für Ärzte [Internet]. Bundesministerium der Justiz und für Verbraucherschutz. 2002 [cited 2021 May 26]. Available from: https://www.gesetze-im-internet.de/_appro_2002/BJNR240500002.html
• Chenot J-F. Undergraduate medical education in Germany. Ger Med Sci [Internet]. 2009 Apr 2;7:Doc02–Doc02. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19675742
• Statista GmbH. Anzahl der Studenten im Fach Allgemeinmedizin in Deutschland im Zeitraum von 1998 bis 2021 [Internet]. statista. 2021. Available from: https://de.statista.com/statistik/daten/studie/6706/umfrage/entwicklung-der-anzahl-der-medizinstudenten/
• Richter-Kuhlmann E. Medizinstudium: Neue Approbationsordnung 2025. Dtsch Arztebl [Internet]. 2020;117(48):A-2335 / B-1970. Available from: https://www.aerzteblatt.de/archiv/216883/Medizinstudium-Neue-Approbationsordnung-2025
• Von Jagow G, Lohölter R. Die neue Ärztliche Approbationsordnung. Bundesgesundheitsblatt-Gesundheitsforschung-Gesundheitsschutz [Internet]. 2006;49(4):330–6. Available from: https://doi.org/10.1007/s00103-006-1245-4
• van den Bussche H, Niemann D, Robra B-P, Schagen U, Schücking B, Schmacke N, et al. Zuständigkeiten und Konzepte zur ärztlichen Ausbildung und Weiterbildung. Bundesgesundheitsblatt-Gesundheitsforschung-Gesundheitsschutz [Internet]. 2018;61(2):163–9. Available from: https://doi.org/10.1007/s00103-017-2675-x
• Sommer M, Fritz AH, Thrien C, Kursch A, Peters T. Simulated patients in medical education–a survey on the current status in Germany, Austria and Switzerland. GMS J Med Educ [Internet]. 2019;36(3). Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6545614/pdf/JME-36-3-27.pdf
• Van Zanten M, Norcini JJ, Boulet JR, Simon F. Overview of accreditation of undergraduate medical education programmes worldwide. Med Educ [Internet]. 2008;42(9):930–7. Available from: https://doi.org/10.1111/j.1365-2923.2008.03092.x
• TEPDAD. Akredite Eğitim Programlarının Güncel Listesi [Internet]. Tıp Eğitimi Programlarını Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği. 2022. Available from: http://tepdad.org.tr/akredite-egitim-programlarinin-guncel-listesi
• Bulut A. Bir haber: Ulusal Çekirdek Eğitim Programı Oluşturuldu. Tıp Eğitimi Dünyası [Internet]. 2003;13(13). Available from: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/199129
• Özer C, Şahin EM, Aktürk Z, Dağdeviren N. Klinik Beceri Eğitiminde Standardizasyon Çabası. Tıp Eğitimi Dünyası [Internet]. 2002;4:26–9. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/199123
• Çifçili S, Uzuner A, Ünalan P, Akman M. Marmara Üniversitesi tıp fakültesi klinik beceri laboratuvarı uygulamaları. Tıp Eğitimi Dünyası [Internet]. 2006;21(21):1–10. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/199189
• Özer C, Dağdeviren N, Şahin EM, Aktürk Z. Aile Hekimliği Uzmanlık Eğitiminde Bire bir Eğitim. Tıp Eğitimi Dünyası [Internet]. 2003;12(12):2–5. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/199123
• Aktürk Z, Yılmaz B, Cansever Z. Öğrenciler Eğitimi Değerlendiriyor: Bir Eczacılık Fakültesi Uygulaması. Tıp Eğitimi Dünyası [Internet]. 13(41):5–12. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/199280
• Studienordnung für das Medizinstudium an der Medizinischen Fakultät Heidelberg der Universität Heidelberg für das 1. und 2. Studienjahr [Internet]. Heidelberg Üniversitesi. 2020 [cited 2020 May 29]. Available from: https://backend-484.uni-heidelberg.de/de/dokumente/studienordnung-medizin-heidelberg-1-und-2-studienjahr-staatsexamen-2020-09-29/download
• Institut für medizinische und pharmazeutische Prüfungsfragen. Ergebnisse des Ersten Abschnitts der Ärztlichen Prüfung Herbst 2019 [Internet]. [cited 2021 May 27]. Available from: https://www.impp.de/informationen/berichte/ergebnisberichte/medizin.html?file=files/PDF/Berichte/Ergebnisberichte/Medizin/Bericht M1 2019-2.pdf
• Bundesministerium Der Justiz Und Für Verbraucherschutz. § 3 - Approbationsordnung für Ärzte (ÄApprO) [Internet]. 2002 [cited 2021 May 27]. Available from: https://www.gesetze-im-internet.de/_appro_2002/BJNR240500002.html
• Regierungspräsidien Baden-Württemberg. Medizinstudium - Anerkennung im Ausland erworbener Berufsqualifikation [Internet]. [cited 2021 May 27]. Available from: https://rp.baden-wuerttemberg.de/themen/gesundheit/seiten/arzt-ausland/api/pdf
• Approbation und Berufserlaubnis zur Ausübung akademischer Heilberufe [Internet]. Hessisches Landesprüfungs- und Untersuchungsamt im Gesundheitswesen. 2021 [cited 2021 May 26]. Available from: https://rp-giessen.hessen.de/soziales/hlpug/akademische-gesundheitsberufe/approbation-und-berufserlaubnis-zur-ausübung
• Rosenthal B. Integration durch Qualifizierung und Anerkennung im Gesundheitswesen. In: Gillessen A, Golsabahi-Broclawski S, Biakowski A, Artur B, editors. Interkulturelle Kommunikation in der Medizin. Tübingen: Springer, Berlin, Heidelberg; 2020. p. 77–81.
• BLAEK. Weiterbildungsordnung für die Ärzte Bayerns - Bekanntmachung vom 24. April 2004 i. d. F. der Änderungsbeschlüsse vom 10. Oktober 2020 [Internet]. Available from: https://api.blaek.de/content/13-kammerrecht/16-nwsf1ddjgj1532091956xi1qqoxqc73/23-7w4hxruvlx16075950397ezs6mqxvo39/weiterbildungsordn.pdf
• Herrmann W. Internationale Standards der Weiterbildung Allgemeinmedizin im Vergleich mit der Situation in Deutschland. Z Allg Med [Internet]. 2013;89:407–11. Available from: https://www.online-zfa.de/fileadmin/user_upload/Heftarchiv/ZFA/article/2013/10/92823AB0-BE59-4E8D-9E73-8BE9D1EDC791/92823AB0BE594E8D9E738BE9D1EDC791_herrmann_internationale_standards_1_original.pdf
• Schwill S, Magez J, Jäger C, von Meißner WCG, Szecsenyi J, Flum E. Liebe auf den zweiten Blick-qualitative Erhebung von Motiven für den Quereinstieg in die Allgemeinmedizin. Z Evid Fortbild Qual Gesundhwes [Internet]. 2016;118:73–9. Available from: https://www.zefq-journal.com/article/S1865-9217(16)30199-4/fulltext
• DEGAM. Positionspapier der Deutschen Gesellschaft für Allgemeinmedizin und Familienmedizin (DEGAM) zum sogenannten “Quereinstieg” [Internet]. 2011. Available from: https://www.degam.de/files/Inhalte/Degam-Inhalte/Ueber_uns/Positionspapiere/DEGAM-Positionspapier_WBO_Quereinstieg.pdf
• Barth N, Linde K, Schneider A. Niederlassungsmotive–Die Bereitschaft zur Niederlassung in eigener Praxis von Ärztinnen und Ärzten in Weiterbildung zum Facharzt für Allgemeinmedizin. Das Gesundheitswes [Internet]. 2017;79(08/09):638–44. Available from: http://doi.org/10.1055/s-0035-1547299
• Schneider A, Gensichen J, Kühlein T. Zur Notwendigkeit der akademischen Institutionalisierung des Faches Allgemeinmedizin. Z Allg Med [Internet]. 2017;93:456–8. Available from: https://www.online-zfa.de/fileadmin/user_upload/Heftarchiv/ZFA/article/2017/11/A702ADC3-23EB-48EE-B8B6-109502E93399/A702ADC323EB48EEB8B6109502E93399_schneider_kommentar_zu_rauscher_1_original.pdf
• Luckhaupt H. Promotion: Die medizinische Doktorarbeit-von der Themensuche bis zur Dissertation. Stuttgart: Georg Thieme Verlag; 2008.