Alkol ve/veya Madde Kullanım Bozukluğu Nedeniyle Zorunlu Yatış Kararı Verilen Hastalarda Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu Belirtilerinin Yaygınlığı

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 3, 142 - 153, 08.08.2023

Neriman Aras Merve Karakuzu Bas

Öz

Giriş: Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)
günlük yaşamda önemli bozulmalara neden olmaktadır. DEHB'de alkol ve madde kullanım bozukluklarının
(AMKB) sıklığı genel toplumdan daha yüksektir.
Amaç: AMKB ile ilişkili sorunlar nedeniyle zorunlu tedavi için hastaneye yatırılan hastalarda çocukluk ve erişkinlik döneminde DEHB belirtilerinin yaygınlığını ve
DEHB ile ilişkili sorunları araştırmayı amaçladık.
Gereç ve Yöntem: Örneklem 100 AMKB hastasından
oluşmuştur. Sosyodemografik özellikleri, olası DEHB ve
alkol-madde ile ilişkili sorunları içeren bir sosyodemografik veri formu kullanılmıştır. DEHB belirtilerini belirlemek için Wender Utah Derecelendirme Ölçeği ve Yetişkin DEB/DEHB Derecelendirme Ölçeği uygulanmıştır.
Bulgular: Zorunlu tedavi kararı verilen AMKB hastalarının %38'inin çocukluk döneminde, %20'sinin ise yetişkinlik döneminde DEHB belirtileri gösterdiğini saptadık. Hastaların yarısından fazlası adli sorunlar yaşamıştı
ve suç öyküsüne sahipti (sırasıyla %54 ve %55). AMKB'li
hastaların çoğunluğu adli, eş, aile veya sağlıkla ilgili birden fazla alanda sorun yaşamıştı (%63). Okul hayatında
disiplin cezası almak, zorunlu askerlik hizmetini tamamlamak, askerlikte hava değişimi almak ve adli olaya karışmak DEHB ile ilişkili bulunmuştur.
Sonuç: Tanı konmamış ve tedavi edilmemiş DEHB yaşam boyu zorluklara ve AMKB 'ye yol açabilir. DEHB
tedavisinde kullanılan ilaçların kötüye kullanım potansiyeli tartışmalı olsa da, DEHB belirtileri kontrol altına
alınmadığında, alkol ve/veya madde kullanımının eşlik
ettiği potansiyel sorun alanlarında daha ciddi sonuçlar
ortaya çıkmaktadır. Bu çalışma DEHB'ye bağlı olarak
yaşam boyu ortaya çıkabilecek sorun alanlarını AMKB
çerçevesinde ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

yetişkin; çocukluk; dikkat eksikliği/ hiperaktivite bozukluğu; alkol; madde; zorunlu tedavi

Prevalence of Attention Deficit/Hyperactivity Disorder Symptoms in Male Patients with Civil Commitment Caused by Alcohol and/or Substance Use Disorder

Öz

Introduction: Attention Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD) causes significant impairment in daily life.
Besides, the frequency of alcohol and substance use disorders (ASUD) in ADHD is all too often in the general
population.
Objective: The study aims to investigate the prevalence
of ADHD symptoms in childhood and adulthood as well
as ADHD-related problems in patients hospitalized for
civil commitment decisions due to problems related to
ASUD.
Materials and Method: The sample consists of 100
patients with ASUD. A sociodemographic data form
includes sociodemographic characteristics, possible ADHD, and alcohol/substance-related problems.
Wender Utah Rating Scale and Adult ADD/ADHD Rating Scale were applied to determine ADHD symptoms.
Results: We determined that 38% of the patients with
ASUD admitted to civil commitment exhibited ADHD
symptoms in childhood and 20% in adulthood. More
than half of the patients have experienced forensic
problems and had a crime history (54% and 55%, respectively). Most patients with ASUD have problems in
more than one area related to forensics, spouse, family,
or health (63%). Receiving disciplinary punishment in school life, completing military service, taking a break
from military service, and being involved in a judicial
problem is associated with ADHD.
Conclusion: Undiagnosed and untreated ADHD can
lead to lifelong difficulties and ASUD. Although the
abuse potential of drugs used to treat ADHD is controversial when ADHD symptoms are not controlled,
more serious consequences occur in potential problem
areas accompanied by alcohol and/or substance use. This
study reveals the problems that may arise throughout life
due to ADHD within the framework of ASUD

Anahtar Kelimeler

adult, childhood, attention deficit, hyperactivity disorder, alcohol, substance, civil commitment

Kaynakça

• 1. Tuğlu C, Sahin OO. Adult Attention Deficit Hyperactivity Disorder: Neurobiology, Diagnostic Problems and Clinical Features, Current Approaches in Psychiatry, 2010; 2(1):75¬116. (Turkish)
• 2. Tufan AE. Çocukluk Çağından Ergenliğe ve Yetişkinliğe: Yaşam Boyu DEHB Tanısının Seyri: In Semerci B, Aksoy UM (editors). Erişkinlerde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Tanı ve Tedavi Kılavuzu. Ankara: Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları, 2018, 15-20. (Turkish)
• 3. Capusan AJ, Bendtsen P, Marteinsdottir I, Larsson H. Comorbidity of adult ADHD and its subtypes with Drug use disorder in a large population- based epidemiological study. Journal of attention disorders, 2019; 23(12), 1416-1426.
• 4. Oncu B. Kavramsal Açıdan DEHB ve Tarihçe. In Semerci B, Aksoy UM (editors). Erişkinlerde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Tanı ve Tedavi Kılavuzu. Ankara:Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları, 2018, pp:3-14. (Turkish)
• 5. Yılmaz Kafalı H, Ozbaran B. Bağımlılıkta riskli bir durum: Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, tanı, tedavi ve vaka yönetimi. In Yuncu Z (editor). Ergen Bağımlılığı. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri, 2019, 25-33. (Turkish)
• 6. Evren C. Alkol Madde Kullanım Bozuklukları ve DEHB. In Semerci B, Aksoy UM (editors). Erişkinlerde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Tanı ve Tedavi Kılavuzu. Ankara: Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları, 2018, 193-208. (Turkish)
• 7. Yelboga Z, Kavakcı O. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun Yay- gınlığı. In Semerci B, Aksoy UM (editors). Erişkinlerde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Tanı ve Tedavi Kılavuzu. Ankara: Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları, 2018, 42-49. (Turkish)
• 8. Semerci B, Aksoy UM (editors). Erişkinlerde Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunda Tanı. In Erişkinlerde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Tanı ve Tedavi Kılavuzu. Ankara: Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları, 2018, 113-121. (Turkish)
• 9. B. Semerci, R. Erbaş. DEHB, Suç ve Yasalar. In Semerci B, Aksoy UM (editors). Erişkinlerde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Tanı ve Tedavi Kılavuzu. Ankara: Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları, 2018, 319-327. (Turkish)
• 10. Oncu B, Olmez S, Senturk V. Validity And Reliability of the Turkish Version of the Wender Utah Rating Scale for Attention-Deficit/ Hyperactivity Disorder in Adults, Turk Psikiyatri Dergisi 2005; 16(4), 252-259. (Turkish)
• 11. Gunay S, Savran C, Aksoy UM. Erişkin Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Ölçeğinin (Adult ADD/ADHD DSM IV-Based Diagnostic Screening and Rating Scale) Dilsel Eşdeğerlilik, geçerlik güvenirlik ve norm çalışması. Marmara Universitesi Ataturk Eğitim Fakultesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2006; 21(21), 133-150. (Turkish)
• 12. Yıldız D, Ciftci A, Yalçın O. Drug use patterns, psychosocial traumas, psychiatric comorbidities, and gender differences among adolescent inpatients at an addiction treatment center. Dusunen Adam, The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 2020; 33(2), 190-202. (Turkish)
• 13. van Emmerik-van Oortmerssen K, van de Glind G, van den Brink W, Smit F, Crunelle C. L, Swets M, Schoevers RA. Prevalence of attention-deficit hyperactivity disorder in Drug use disorder patients: a meta-analysis and meta-regression analysis. Drug and alcohol dependence, 2012;122(1-2), 11-19.
• 14. Kelly PJ, Baker AL, Deane FP, Kay‐Lambkin FJ, Bonevski B, Tregarthen J. Prevalence of smoking and other health risk factors in people attending residential Drug abuse treatment. Drug and alcohol review, 2012;31(5), 638-644.
• 15. Lien L, Bolstad I, Bramness JG. Smoking among inpatients in treatment for Drug use disorders: prevalence and effect on mental health and quality of life. BMC psychiatry, 2021; 21(1), 244.
• 16. Eme R. Attention-deficit/hyperactivity disorder and criminal behavior. International Journal of Sociology Study, 2013; 1(2), 29-36.
• 17. De Alwis D, Lynskey MT, Reiersen AM, Agrawal A. Attention-deficit/ hyperactivity disorder subtypes and Drug use and use disorders in NESARC. Addictive behaviors, 2014; 39(8), 1278-1285.
• 18. Shoham R, Sonuga-Barke E, Yaniv I, Pollak, Y. ADHD is associated with a widespread pattern of risky behavior across activity domains. Journal of attention disorders, 2021; 25(7), 989-1000.
• 19. Soysal H. Legal Psychiatric Aspects of Impulse Control Disorders. Psikiyatride Guncel Yaklasimlar, 2015; 7(1), 16. (Turkish)
• 20. Torun NY, Ozsahin A, Sutçigil L. The Reflections of Attention Deficit Hyperactivity Disorder Through Adultood. Turkish Journal of Clinical Psychiatry, 2009;12(1). (Turkish)
• 21. Dalsgaard S, Mortensen PB, Frydenberg M, Thomsen PH. Long‐term criminal outcome of children with attention deficit hyperactivity disorder. Criminal Behaviour and Mental Health, 2013; 23(2), 86-98.
• 22. Safren, S. A. (2006). Cognitive-behavioral approaches to ADHD treatment in adulthood. Journal of Clinical Psychiatry, 67, 46.
• 23. Wilkes-Gillan, S., Bundy, A., Cordier, R., Lincoln, M., & Chen, Y. W. 2016). A randomised controlled trial of a play-based intervention to improve the social play skills of children with attention deficit hyperactivity disorder (ADHD). PloS one, 11(8), e0160558.
• 24. Shilpa, J., & Shetty, A. P. (2015). Effectiveness of dance movement therapy on attention deficit hyperactivity disorder children aged between 6-12 years. Manipal Journal of Nursing and Health Sciences (MJNHS), 1(1), 19-23.
• 25. Conway, F. (2012). Psychodynamic psychotherapy of ADHD: A review of the literature. Psychotherapy, 49(3), 404-417.