Günlük Gazetelere Yansıyan Tıbbi Uygulama Hataları Üzerine Retrospektif Bir İnceleme

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 4, 59 - 66, 30.12.2021

Fatma Çarıkçı

Öz

Amaç-Giriş: Bu çalışmada amaç hem sağlık meslekleri hem de toplumsal düzende gün geçtikçe önem kazanan günlük gazetelere konu
edilen tıbbi hata olgularının incelenmesi ve konu edilen tıbbi hata olgularının yıllara göre neler olduğu, nasıl sonuçlandığı üzerine genel
bir çerçeve oluşturmaktır.
Gereç-Yöntem: Bu çalışma, retrospektif ve kesitsel türde tanımlayıcı
bir araştırmadır. Araştırmanın evrenini, 1 Ocak 2015-31 Aralık 2020
tarihleri arasında arşivine internet aracılığı ile ulaşılabilen günlük basımı yapılan tüm gazeteler (Türkiye’de yayınlanan) oluşturmaktadır.
Tarama sonucunda günlük yayınlanan 32 gazete arşivine ulaşılmıştır.
“Hatalı tıbbi uygulama, yanlış tanı, yanlış tedavi, hatalı ameliyat, hatalı
ilaç uygulama, doktor hatası, hemşire hatası, sağlık teknikeri hatası”
anahtar kelimeleri kullanılarak günlük gazetelerde yer alan 130 haber
örneklemi oluşturmuştur. Veriler basit frekans analizi ile değerlendirilmiştir.
Bulgular: Gazetelerde yayınlanan hatalı tıbbi uygulamalar ile ilgili
haberlerin %78,5’inin güncel haber şeklinde yer aldığı, haberlerin içeriğinin %79,2’sinin yeterli bilgi verdiği, tıbbi hataları yapan kişilerin
%77,7’sini uzman hekimlerin, %8,4’ünü ise hemşirelerin oluşturduğu
belirlenmiştir. Tıbbi hatanın uygulandığı klinik alana bakıldığında
%36,9’unun ameliyathane cerrahi bölümünde gerçekleştiği, en çok
karşılaşılan hatalı tıbbi uygulama türünün ise %26,9 ile hatalı ameliyat uygulamaları olduğu tespit edilmiştir. Hatalı tıbbi uygulamaların
%30’unun ihmal, %28,5’inin dikkatsizlik-tedbirsizlik, %25,4’ünün
bilgi eksikliği-tecrübesizlik sonucunda gerçekleştiği saptanmıştır. İncelenen hatalı tıbbi uygulamaların %35,4’ü ölüm ile sonuçlanmıştır.
Tıbbi hataya maruz kalanların %78,5’inde hastanede kalma süresinin
artmış olduğu ortaya konulmuştur.
Sonuç: Başta hatalı ameliyat uygulamaları ve doktorlardan kaynaklanan hatalı tıbbi uygulamalar olmak üzere tüm hataların azaltılması,
önlenmesi için gerekli tedbirler alınmalı, iyileştirmeler yapılmalıdır.
Bu çalışma, basının tıbbi uygulama hataları ile ilgili olarak önemsediği başlıkları gösterebilir ama hataların gerçek yüzdelik dağılımını
veremez.

Anahtar Kelimeler

: Hatalı tıbbi uygulama, retrospektif araştırma, gazete haberleri

Kaynakça

• 1.Akalın HE. “Hasta Güvenliği Kültürü: Nasıl Geliştirebiliriz”. ANKEM. 2004 ,18(2):12-13.
• 2. Akalın HE. Yoğun bakım ünitelerinde hasta güvenliği. Yoğun Bakım Dergisi, 2005, 5(3):141-46
• 3. Altındiş M. Hasta Güvenliği ve Komplikasyonlar. Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, 2014, 32, 68- 73
• 4. Brennan T A, Leape LL, Laird NM, Herbert L, Localio R A, Lawthers AG. Inccidence of Adverse Events and Negligence in Hospital ized Patients: Results of the Harvard Medical Practise Study 1. New Egland Journal of Medicine 1991;324(6):370-376.
• 5. Can İÖ, Özkara E, Can M. Yargıtay’da Karara Bağlanan Tıbbi Uygulama Hatası Dosyalarının Değerlendirilmesi. DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 2011, 25(2):69-76.
• 6. Caymaz M. Sağlık personelinin tıbbi uygulama hataları üzerine bir araştırma. Uluslararası Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2015, 2(4):1- 14.
• 7. Cengiz M, Özsoy SA. Türkiye’de yayınlanan tirajı en yüksek 6 gazetede hemşire ve hemşirelik ile ilgili haberlerin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Mezuniyet Tezi. 2005 İzmir,
• 8. Çakmak C, Demir H, Kıdak LB. A Research on Examination of MedicalErrorsthrough Court Judgments. J Turgut Ozal Med Cent,2017, 24(4): 443-449
• 9. Ertem G, Oksal E, Akbıyık A, Hatalı Tıbbi Uygulamalar (Malpraktis) ile İlgili Retrospektif Bir İnceleme. Dirim Tıp Gazetesi 2009, 84(1):1-10
• 10. Esencan TY, Aslan E. Jinekoloji ve Obstetride Tıbbi Hatalar ve Hasta Güvenliği. 2015, 2(3):153
• 11. European Commission (2006) Medical Errors.http://ec.europa.eu/commfrontoffice/publicopinion/archives/ebs/ebs_241_en.pdferişim tarihi:21.04.2021
• 12. Fontan J, Maneglier V, Nguyen VX, Loirat C, Brion F. MedicationErrors in Hospitals: Computerized Unit Drug Dispensing Systems Versus Ward Stock Distribution System. Pharm World Sci.2003, 25(3):112–117.
• 13. Gawandee AA., Thomas EJ, Zinner MJ. (1999). The Incidence and Nature of Surgical Adverse Events In Colorado and UtahIn 1992. Surgery; 126: 66-75. http://dx.doi.org/10.1067/msy.1999.98664
• 14. Gümüş S. Hizmet kalitesinin hizmet performansına etkisi: bir hastanede uygulama. İstanbul. Hiperlink yayıncılık; 2012
• 15. Güven R. Dezenfeksiyon ve Sterilizasyon Uygulamalarında Hasta Güvenliği Kavramı, 5. Ulusal Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi. 2007, 4-8 Nisan, Antalya, sayfa411-422.
• 16. Institute of Medicine: Crossing the quality chiasm: A newhealthsystemforthe 21st century,
• 17. National Academies Press, Washington, DC.2001.
• 18. Institute of Medicine: Toerr is human: Building a safer healthsystem, National Academies Press, Washington, DC. 2000.
• 19. Karataş M, Yakıncı C. Tıbbi Hata Nedenleri ve Çözüm Yolları. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2010, 17(3):233-236.
• 20. Kaya S. Hasta Güvenliği Kültürü Nedir ve Nasıl Geliştirilebilir? Sağlık Hizmetlerinde Kalite, Akreditasyon ve Hasta Güvenliği Dergisi. 2009, 1(1):32-34
• 21. Kesgin C, Topuzoğlu A. Sağlığın tanımı: Başaçıkma, Journal Of İstanbul Kültür University. 2006, 6(3):47
• 22. Kohn LT, Corrigan JM. ToErr Is Human: Building A Safer Health System. 2000, Washington DC: National Academy Press
• 23. Korkmazer F, Yıldız A, Ekingen E. Sağlık Personeli Hasta Güvenliği Kültürü Algılarının Değerlendirilmesine Yönelik Bir Araştırma. 2016, 4(2)
• 24. Oksay A, Kılınç M, Sayhan M. Sağlık Çalışanlarında Hasta Güvenliği Kültürü Algısının Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma. BAİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2019, 19(2):455-476
• 25. Pehlivan E, Genç M, Karaoğlu L. Günlük gazetelerde sağlık ile ilgili haberlerin incelenmesi. IV. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi (Kongre Kitabı), 1994, 12-16 Eylül Didim, 167-70.
• 26. Polat Tıbbi Uygulama Hataları, Seçkin yayınları, Ankara, 2005.6-Gore DC, Gregory SA. Historical Perspective on Medical Errors: Richard Cabotand the Institute of Medicine. J Am Coll Surg 2003, 197:609-11.
• 27. Rogers A, Hwang W, Scott L, Aiken L, Danges D. The Working Hours of Hospital Staff Nurses and Patient Safety. Health Affairs 2004, 23(4):202- 212.
• 28. Sağlık hizmetleri. (t.y.). Sağlık hizmetleri wiki içinde 18 Nisan 2021 tarihinde https://tr.wikipedia.org/wiki/Sağlık_hizmetleri adresinden erişildi.
• 29.Şahan H, Çınar V. Kitle iletişim araçlarının spor kamuoyu üzerine etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2004, 12:315-316
• 30. Şen S, Er S, Sevil Ü. Hasta Güvenliği ve Tıbbi Hatalar, Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiri Kitabı, 2009, 2:24-34.
• 31. Tanrıöver MD, Serteser M, Ünsal İ, Akalın EH. Tanı hataları Güvenli ve Yüksek Kaliteli bir Sağlık Sistemi için Öncelikli bir İyileştirme Alanı. İstanbul: Acı Badem Üniversitesi yayıncılık; 2016
• 32. Temel M. Sağlık Personelini İlgilendiren Önemli Bir Konu: Malpraktis, Hemşirelik Forum Dergisi. 2005
• 33. Top M, Gider Ö, Taş Y, Çimen S, Tarcan M. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi. 2008,8:11-15.
• 34. TTB (2010) Türk Tabipler Birliği Etik Bildirgeleri. Türk Tabipler Birliği Yayınları, Ankara
• 35. TTB (1999, şubat). Hekimlik meslek etiği kuralları, Erişim Adresi: https:// www.ttb.org.tr/mevzuat/index.php?option=com_content&task=view&id=65&Itemid=31 erişim tarihi: 30.04.2021
• 36. Türk Tabipler Birliği (TTB). Sağlıkla İlgili Uluslararası Belgeler. Türk Tabipler Birliği Yayınları, 2009, Ankara
• 37. Waite MA. Patient Safety and Disclosure of Medical Error: The Legal and Ethical Implications of Human Error in Medicine. (Unpublished Master of ScienceThesis), University of Alberta, Faculty of Law, Canada, 2006.
• 38. Weingart SN, Wilson RM, Harrison B. Epidemiology of Medical Error. British Medical Journal 2000, 320(7237):774-777.
• 39. Windsor JA, Pong J. Laparoscopic Biliary Injury: MoreThan A Learning Curve Problem. Australian and New Zealand Journal of Surgery 1998, 68:186-18