PERFORMANCE AND STYLE IN CLASSICAL TURKISH MUSIC VIOLIN PERFORMANCE IN A HISTORICAL PERSPECTIVE: KEMANİ BÜLBÜLİ SALİH, NUBAR TEKYAY AND CEVDET ÇAĞLA'S PERFORMANCES OF KEMENÇEVİ VASİLAKİ'S KÜRDİLİHİCAZKAR PEŞREV IN THE FIRST HALF OF THE 20TH CENTURY

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 4, 1033 - 1056

Süleyman Barış Demirdirek

https://doi.org/10.51576/ymd.1579400

Öz

Attitude and Style in Classical Turkish Music Violin Performance: Violinists Bülbüli Salih, Nubar Tekyay and Cevdet Çağla’s Performance of Kemençevi Vasilaki’s Kurdilihicazkar Peşrev in the First Half of the 20th Century
In Classical Turkish Music, in addition to a general performance style, each instrument has its own style, and each performer of that instrument has its own attitude. Although all performers create a process of reproduction with their own unique styles, the style of the instrument they perform has been the dominant factor in the formation of their individual styles. In this study, the performances of Kemençevi Vasilaki’s Kurdilihicazkar Peşrev by Kemani Bülbüli Salih, Nubar Tekyay and Cevdet Çağla are analyzed and the performance attitudes, similarities and differences of the performers on the same piece are revealed, while the characteristics of the performance of the work with violin in the first half of the 20th century are tried to be revealed. While expressing the interaction of these violin players with each other, the place of personal attitude in this interaction was tried to be understood. The survey model was used in the study. While obtaining the data, document analysis and literature review techniques were used. The performances of the performers were notated and categorical content analysis was performed. As it is understood from the data, it was seen that ornamentation techniques were of great importance in violin performance of the period, legato bowing technique was mostly preferred and melody variations were frequently used.

Anahtar Kelimeler

Nubar Tekyay, Kemani Bülbüli Salih, Cevdet Çağla, violin style, style.

20. YÜZYILIN İLK YARISINDA KLASİK TÜRK MÜZİĞİ KEMAN İCRASINDA ÜSLUP VE TAVIR

Öz

Klasik Türk Müziği’nde genel bir icra üslubunun yanı sıra her sazın kendisine ait bir üslubu, o sazı icra eden her icracının da kendine ait bir tavrı olmuştur. Her ne kadar tüm icracılar kendilerine has tavırları ile bir yeniden üretim süreci oluştursalar da icra ettikleri sazın üslubu onların bireysel tavırlarının oluşumlarında başat faktör olmuştur. Bu çalışmada Kemençevi Vasilaki’ye ait Kürdilihicazkar Peşrev’in Kemani Bülbüli Salih, Nubar Tekyay ve Cevdet Çağla tarafından yapılan icraları tahlil edilerek, aynı eser üzerinden icracıların icra tavırları, benzerlikleri ve farklar ortaya koyulurken, 20. yüzyılın ilk yarısında keman ile eser icrasının özellikleri ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Söz konusu keman icracılarının birbirleriyle olan etkileşimleri ifade edilirken, kişisel tavrın bu etkileşimdeki yeri anlaşılmaya çalışılmıştır. Çalışmada tarama modeli kullanılmıştır. Veriler elde edilirken doküman inceleme ve kaynak tarama teknikleri kullanılmıştır. İcracıların icraları notaya alınarak kategorisel içerik analizi yapılmıştır. Verilerden anlaşıldığı üzere, dönemin keman icrasında süsleme tekniklerinin büyük önem arz ettiği, ekseriyetle legato yay tekniğinin tercih edildiği ve ezgi çeşitlemelerine sıklıkla başvurulduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Nubar Tekyay, Kemani Bülbüli Salih, Cevdet Çağla, keman tavrı, üslup

Kaynakça

• Akın-Şişman, Ö. (2018). Dünyadaki Önemli Keman Ekolleri ve Türkiye’de Uygulanan Ekoller. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 14(4), 361-375.
• Ayas, O. G. (2023). Direklerarası Müzik Sahnesi ve İncesaz Takımları: Müzisyenler, Repertuar, Dinleyiciler ve Beğeni Yapısı. Journal of Turkology, 33(2), 641-679.
• Demirdirek, S. B. (2018). Hakkı Derman’ın keman taksimlerinin tahlili ve bu tahliller doğrultusunda keman eğitiminde kullanılabilecek alıştırmaların oluşturulması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.
• Erdem, H. G. (2019). Cevdet Çağla (Hayatı, Keman İcracılığı, Besteciliği). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Ersoy Çak, Ş. & Beşiroğlu, Ş. Ş. (2016). Bir Muhabbet Kuşu: Postmodern Gölgeler Işığında Zeki Müren. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Esen Biçer, B. (2020). Kemençeci Vasilâki’ye Ait Kürdilihicazkâr Peşrevi Örnekleminde Türk Müziğinde Yorum. Turkish Studies, 15(3), 1837-1863.
• Esen, H. C. (2023). Kültür endüstrisinin metalaştırma tahakkümüne karşı klasiğin direnci: Alâeddin Yavaşça’nın medhâl besteciliği örneği. 100. Yılında Cumhuriyet Dönemi Gaziantep, (s. 785-795). Gaziantep.
• Gürel, M. (2016). Nubar Tekyay’ın Keman Taksimlerinin Tahlîli. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.
• Hatipoğlu, V. (2016). Türk Müziği Keman Öğretimine Yönelik Yeni Kaynak Hazırlamada “Beylik Aranağmelerden” Oluşturulan Çeşitlemelerin Yeri ve Öneminin Değerlendirilmesi. Turkish Studies, 11(19), 417-442.
• İlgar, K. (2018). Türk Müziği Viyolonsel icrâcılığında Mes’ud Cemil. (Yayımlanmamış doktora tezi), Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemi. (31. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Sevsay, E. (2013). The Cambridge Guide to Orchestration. Cambridge: Cambridge University Press.
• Şen Tuncel, Ö. (2021). Klasik Türk Müziği Ses İcracılığında Alternatif Süslemeler. Turkish Studies, 16(6), 1789-1805.
• Şen, H. O. (2003). Alâeddin Yavaşça. Ankara: Müzik Dairesi Başkanlığı Yayınları.
• Tavır. (t.y.). Türk Dil Kurumu güncel Türkçe Sözlük içinde. (Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/), (Erişim tarihi: 09.08.2024).
• Üslup. (t.y.). Türk Dil Kurumu güncel Türkçe Sözlük içinde. (Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/), (Erişim tarihi: 09.08.2024).
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. & (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zeybek, Ö. (2013). Türk Makam Müziği’nde Üslûb-Tavır Görüşler Doğrultusunda Münir Nurettin Selçuk, Alâeddin Yavaşça ve Bekir Sıdkı Sezgin İcrâlarının Analizi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Nubar Tekyay’ın İcrasının Kaydı. (Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=HUioxbV9HCY), (Erişim tarihi: 07.06.2024).
• Cevdet Çağla’nın İcrasının Kaydı. (Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=77ZHuSkKDcU ), (Erişim tarihi: 05.06.2024).
• Kemani Bülbüli Salih’in İcrasının Kaydı. (1. Kayıt). (Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=kFj_88hXBzc), (Erişim tarihi: 04.06.2024).
• Kemani Bülbüli Salih’in İcrasının Kaydı. (2. Kayıt). Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=VCHahjwnZkA) (Erişim tarihi: 04.06.2024).