ANTHEMS COMPOSED BY CLASSICAL TURKISH MUSIC COMPOSERS: MAKAM AND FORM ANALYSES OF TWO SAMPLE ANTHEMS

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 4, 935 - 964

Adem Kılıç

https://doi.org/10.51576/ymd.1583486

Öz

ABSTRACT
The French Revolution took place within the scope of the freedom movements that first emerged in the late 18th century, independence and rebellion activities emerged in many countries in the 19th century, and at the beginning of the 20th century, with the World War I, countries began to declare their independence. Following the "Nationalism" movement in European countries, it started to be effective in the Ottoman Empire and rebellions started in the Balkans and then in the Arabian peninsula.
I. After World War I, the poets and composers of many states composed the National Anthems, which best reflected and represented the historical adventures of their countries, the difficult processes they experienced, religious and national values, the beauties of their countries, wars, and the heroism they showed in this war. In this context, the National Anthem was written by Mehmet Akif Ersoy in the founding years of the newly founded Republic of Turkey in 1921, and although the composition of Ali Rifat Cagatay was accepted by the parliament in 1923 when the Republic was declared, other compositions submitted to the competition were listened to and then this anthem was abandoned. The anthem of Osman Zeki Ungor was accepted as our new National Anthem.
As mentioned above, the anthem form composition emerged as a form type created in the 18th century and gained more popularity with more national anthem forms. However, apart from this, there are anthems written for a school, a state institution, the military, and sports clubs.
This is a descriptive research. Additionally, the "Content Analysis" method was used in the "Method" section. Within the scope of the research, 574 works composed in the form of "anthem" by Classical Turkish Music composers were reached. In addition, 2 works were identified among these works by random method and the maqam and form analyses of these works were performed. The analyses were discussed in detail in the Findings and Interpretation Section. The research also concluded that more works were composed in the Rast, Nihavend, Mahur, Cargâh, Acemasiran, and Hicazkâr maqams. This research is of great importance as it can set an example for such research.

Anahtar Kelimeler

Classical Turkish Music, Anthem, Composition, Maqam Analysis, Form Analysis.

KLASİK TÜRK MÜZİĞİ BESTEKÂRLARI TARAFINDAN BESTELENMİŞ MARŞLAR: İKİ ÖRNEK MARŞIN MAKAM VE FORM ANALİZİ

Öz

ÖZ
İlk olarak 18’inci yüzyılın sonlarında ortaya çıkan özgürlük hareketleri kapsamında Fransız İhtilali gerçekleşmiş, 19’uncu yüzyılda birçok ülkede bağımsızlık ve isyan faaliyetleri baş göstermiş ve 20’nci yüzyılın başında ise I. Dünya Savaşıyla birlikte ülkeler iyiden iyiye bağımsızlıklarını ilan etmeye başlamıştır. Avrupa ülkelerinde yaşanan “Ulusçuluk” akımı sonrasında Osmanlı İmparatorluğunda da etkili olmaya başlamış ve bu süreçte önce Balkanlarda, ardından Arap yarımadasında isyanlar çıkmaya başlamıştır.
I. Dünya Savaşı sonrasında birçok devletin şairleri ve bestekârları; ülkelerinin tarihi serüvenlerini, yaşamış oldukları zorlu süreçleri, dini ve milli değerleri, ülkelerinin güzelliklerini, savaşları ve bu savaşta göstermiş oldukları kahramanlıkları en iyi şekilde yansıtan ve temsil eden İstiklal Marşları bestelemiştir. Bu bağlamda 1921 yılında yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş yıllarında şair Mehmet Akif Ersoy’un kaleminden İstiklal Marşı yazılmış, Cumhuriyetin ilan edildiği 1923 yılında ise Ali Rıfat Çağatay’ın bestesi meclis tarafından kabul edilmesine karşın, yarışmaya gönderilen diğer besteler dinlenmiş ve sonrasında bu marştan vazgeçilmiştir. Osman Zeki Üngör’e ait marş, yeni Ulusal Marşı’mız olarak kabul edilmiştir.
Marş formu bestesi yukarıda da belirtildiği üzere 18’inci yüzyılda ortaya çıkarılan bir form türü olarak karşımıza çıkmış, daha çok ulusal marş formuyla daha çok popülerlik kazanmıştır. Fakat bunun dışında bir okula, bir devlet kurumuna, askeriyeye, spor kulüplerine yazılmış marşlarda bulunmaktadır.
Araştırma betimsel bir araştırmadır. Ayrıca “Yöntem” bölümünde “İçerik Analizi” yöntemi kullanılmıştır. Araştırma kapsamında Klasik Türk Müziği bestekârları tarafından “marş” formunda bestelenmiş 574 esere ulaşılmıştır. Ayrıca bu eserler içerisinden random (rastgele) yöntemi ile 2 marş belirlenmiş ve bu marşların makam ve form analizleri tespit edilmiştir. Analizler Bulgular ve Yorum Bölümünde ise bu analizler detaylıca ele alınmıştır. Araştırma da ayrıca daha çok Rast, Nihavend, Mahur, Çargâh, Acemaşiran ve Hicazkâr makamlarında daha çok eserin bestelendiği sonucuna ulaşılmıştır. Yapılan bu araştırma, bu tarz araştırmalara örnek oluşturabilmesi bakımından büyük öneme sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk Müziği, Marş, Beste, Makam Analizi, Form Analizi.

Kaynakça

• Aktaş, H. E. (2013). Milli marşların siyaset biliminin bazı kavramları açısından değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 71-92.
• Atıcı, Kanberoğlu, N. (2012). Fransız ihtilalinden Türkiye Cumhuriyeti’ne ulusçuluk akımı. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(6), 287-302.
• Ayinuola, O. A. (2021). National anthem: its origin and typologies in the African context. Academic Letter, Article 1546. https://doi.org/10.20935/AL1546. 1-5.
• Başak, Ö. (2023). Marşlarımızın müzik eğitiminde kullanılabilirliği bakımından zorluk derecelerine göre sınıflandırılması üzerine bir deneme. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara.
• Borulday, Ö. B. (2023). Muallim İsmail Hakkı Bey’in bestelediği marşların tespiti, tasnifi, müziksel analizi ve Latin alfabesine çeviri yazıları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Müziği Anabilim Dalı, Malatya.
• Doğan, Y. ve Alkayış, M. F. (2021). İstiklal Marşı’nın kabulünün 100. yılında Türk milli marşlarının dil ve ortak değerler açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 5(2), 518-543.
• Duran, H. (2010). Avrupa birliği üye ve aday ülkeleri ulusal marşlarının sosyo-kültürel ve müzikal yapı bakımından incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müzik Bilimleri Anabilim Dalı, Erzurum.
• Kapancıgil, İ. (2018). Balkan ülkeleri milli marşlarının kültürel ve müzikal özelliklerinin incelenmesi. Online Journal Of Music Sciences. 3(3), 158-180.
• Kılıç, G., Budak, İ. vd. (2022). Ülke milli marşları ve İstiklal Marşı’nın veri analizi. Pamukkale Üniversitesi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(1), 96-109.
• Köşker, M. (2014). Ulusal marşların söz ve müzik açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müzikoloji Anabilim Dalı, Ankara.
• Metin, O. ve Ünal, Ş. (2022). İçerik analizi tekniği: iletişim bilimlerinde ve sosyolojide doktora tezlerinde kullanımı. Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 273-294.
• Mirzayev, S. (2021). Mehter müziğine Avrupalı bakışı ve mehteranın klasik batı müziği üzerindeki etkileri. Amader Dergisi, 13, 34-44.
• Önal, G. F. (2017). Ortadoğu ülkeleri milli marşlarının söz ve müzik biçimi açısından incelenmesi. Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi. 5(9), 153-177.
• Özdemir Riganelis, G. (2019). Tacettin dergâhı ve Strani tepesi’nden yükselen hüzünlü özgürlük çağrıları: İstiklâl marşı ve özgürlük ilâhisi’nin yazılma süreçleri ve karşılaştırmalı analizi. Turkish Studies Dergisi, 14(7), 3859- 3890.
• Öztutgan, K. (2023). Toplumsal Bütünleşme Bağlamında Marşlar. Mehmet Ali Dombaycı (Ed.), Toplumsal Bütünleşme Bağlamında Eğitim (kitap bölümü) (295-306). Net Kitaplık Yayıncılık, Ankara.
• Sağer, T. (2010). İstiklal Marşı Besteleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 5(3), 214-226.
• Songur, F. ve Büyüksağnak Y. B. (2017). Marşlar Tarihi Üzerine Bir Deneme: Türk Deniz Kuvvetleri. International Academic Research Congress. (INESCONGRES 2017), (s. 1640-1647). Alanya /Antalya.
• Sonsel, Ö. B. ve Bilgin S. (2019). Ön elemeyi geçen İstiklal Marşı bestelerinin eğitim müziği açısından incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(3), 1827-1850.
• Sonsel, Ö. B. ve Özbek, G. (2023). Genel müzik eğitiminde kullanılan marşların eğitim müziği açısından incelenmesi. Lokum Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(1), 1-12.
• Tekin, E. (2021). Mehter, boru-trampet ve bando askeri müzik besteleriyle eşsiz bir asker bestekâr: Fethi Sazçalan. Amader Dergisi, 13, 108-138.
• Tekin, E. (2020). Marş-ı hassa Osmanlı padişahlarına ithaf edilen marşlar. Rast Müzikoloji Dergisi, 8(2), 2471-2474.
• Uçar, F. (2018). Türk düşüncesinde Osmanlıcılık fikrinin ortaya çıkışı ve Türk siyasal hayatına etkileri. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 10(10), 81-108.
• Wanyama, M. N. ve Shitandi, W. O. (2023). Composition of anthems: lessons from Kabarak University anthem creation and experience. African Musicology Online. 12(1), 27-46.
• Yıldırımer, Ö. (2023). Cumhuriyetin 100. yılında İstiklal Marşı’nın bestesiyle on kıta okunması. Sahne ve Müzik Araştırmaları e-Dergisi, 17(9), 67-87.
• İnternet Kaynakları:
• • Cumhurbaşkanlığı Klasik Türk Müziği Korosu Arşivi (Erişim adresi: http://www.sanatmuziginotalari.com/), (Erişim tarihi: 10.10.2024).
• • Türk Dil Kurumu (Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/), (Erişim tarihi: 10.10.2024).