FRANZ LISZT MEPHISTO WALTZ NO 1: PROGRAMATİK İFADE VE YORUMCULUĞUN DİNAMİKLERİ

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 59 - 77

Fahrettin Eren Yahşi

https://doi.org/10.51576/ymd.1611430

Öz

ÖZ
19. Yüzyılda daha sık karşımıza çıkmaya başlayan ve bu dönemden sonra “programlı müzik” olarak tanımlanan, hikayeleri müzikle anlatma biçimi; yorumcuyu hayal gücünü kullanmaya yönlendirmektedir. Bir yorumcu için yorumlanacak olan eserin müzikal fikri hayal gücü ile şekillenir ve bu temelde icra edilir. Aynı zamanda programlı müzik, dinleyicinin de icra edilen müzik üzerine beklenti oluşturmasına zemin hazırlar. Bu durumda, bestecinin nota aracılığıyla anlatmak istediklerini, kullanılan müzik terimleri ve işaretleriyle yorumcunun keşfetmesi gereklidir. Eseri icra etmek isteyen müzisyenin hayal gücü kullanarak şekillendirmesi gereken bu yaklaşım, günümüz yorumculuğunun temelini oluşturmaktadır.
19. Yüzyılın en bilinen bestecilerinden olan Franz Liszt’in Mephisto Vals No.1’i de yukarıda bahsedilen programlı müzik örneklerinden biridir. Hikayesinin besteci tarafından program notu ile belirtilmiş olması ve bunun yorumcuya yön vermesi açısından piyano edebiyatında önemli bir yere sahiptir.
Bu çalışmada, Franz Liszt’in Mephisto Vals No.1’i, belirli bir konuyu müzikle ifade etmesi, icra eden kişiyi bu doğrultuda yönlendirmesi nedeniyle ele alınmış ve nota-performans ilişkisi açısından incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Franz Liszt, Mephisto Waltz No.1, Performans, Hayal Gücü, Yorumlama

Proje Numarası

YOK

FRANZ LISZT MEPHISTO WALTZ NO. 1: PROGRAMMATIC EXPRESSION AND THE DYNAMICS OF PERFORMANCE

Öz

ABSTRACT
The 19th century marked the emergence of storytelling through music, later known as “programmatic music.” This style of narrative expression invites performers to engage their imagination to bring the music to life. For the performer, the interpretation of a piece is shaped by imaginative insight, which then guides its execution. Simultaneously, programmatic music provides listeners with a framework for forming expectations about the performance. In this context, it becomes crucial for the performer to decipher the composer’s intended narrative through musical elements and notational cues. This imaginative approach to interpretation serves as a foundation for contemporary performance practices.
Franz Liszt’s Mephisto Waltz No. 1, a quintessential example of 19th-century programmatic music, holds a prominent place in piano literature. Its narrative, outlined by the composer in accompanying program notes, offers valuable interpretive guidance to performers.
This study explores Mephisto Waltz No. 1 as a work that conveys a specific narrative through music, examining its impact on performance interpretation and the interplay between the written score and its realization in performance.

Anahtar Kelimeler

Franz Liszt, Mephisto Waltz No.1, Performance, Imagination, Interpretation

Etik Beyan

YOK

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

YOK

Kaynakça

• Çalgan, B. (2017). Programlı Müzik: İzlenimci Müziktye Doğa Betimlemeleri ve C. Debussy'nin ‘Su’ Temalı Piyano Parçaları. Fen - Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 651-670.
• Balan, M.-G. (2015). Franz Liszt – a Dilemma of Stylistic Interferences. Semiotica, 1-14.
• Christensen, O. M. (1995). Interpretation and meaning in music. Musical Signification Essays in the Semiotic Theory and Analysis of Music. New York: Mouton de Gruyter.
• Erol, A. (2002). Popüler Müziği Anlamak. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Ewen, D. (1965). The Complete Book of Classical Music. New Jersey: Prentice-Hall.
• Haviland, W. A., Prins, H. E., Walrath, D., & McBride, B. (2008). Kültürel Antropoloji. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Karadeniz, İ. (2020). Program Müziği Kavramına Hermeneutik Bir Yaklaşım. YEDİ: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, 21-33.
• Karataş, Z. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 62-80.
• Larkin, D. (2015). Dancing to the Devil's Tune. 19th-Century Music, 193-218.
• Sauer, E. v. (1913). Franz Liszt Mephisto Waltz No. 1. Klavierwerke, Band 5: Original Kompositionen für Klavier zu zwei Händen . Leipzig: Edition Peters.
• Wellek, A. (1962). The Relationship between Music and Poetry. The Journal of Aesthetics and Art Criticism, 149-156.