DİVAN FORM IN TURKISH FOLK MUSIC: A STUDY ON ADIYAMAN DİVANI

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 454 - 474, 27.03.2025

Emirhan Güler

https://doi.org/10.51576/ymd.1621837

Öz

ABSTRACT
The "Divan" is a type of Turkish folk music long melody that includes rhythmic introductions and interludes, with vocals performed freely. This research aims to explore the general features of this type and, through the example of the Adıyaman divan "Bir Peri Gördüm Oturmuş Kuşe-i Meyhanede" to examine how the characteristics of the divan genre are represented in the regional folk music repertoire. The study was conducted using the descriptive survey method, one of the literature review techniques. The data was obtained through an in-depth review of the relevant literature. Books, articles, theses, and other academic works in the literature were meticulously examined to determine the musical, literary, and cultural context of the divan genre. Following the literature review, a work that holds significant value in the Adıyaman region and stands out in the regional folk music repertoire was selected. This work was chosen as the sample for the study and analyzed. The research concluded that the divan genre holds a significant place in Turkish folk music and literature as both a literary and musical form of expression, transforming the historical experiences, emotional states, and societal values of the people into a musical narrative through the combination of verbal and melodic elements. Furthermore, it was found that in Adıyaman’s folk music practice, the divan genre is performed with accompaniment instruments such as baglama, cümbüş, violin, bendir and tanbourine, and in the example of "Bir Peri Gördüm Oturmuş Kuşe-i Meyhanede" the regional characteristics of the divan genre are successfully reflected.

Anahtar Kelimeler

Turkish Folk Music, Divan, Adıyaman, Adıyaman Music Culture

TÜRK HALK MÜZİĞİNDE DİVAN TÜRÜ: ADIYAMAN DİVANI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Öz

ÖZ
Divan, Türk halk müziğinde usüllü giriş ve ara sazları içeren, vokal seslendirmelerinde serbest okunan bir uzun hava türüdür. Bu araştırma, söz konusu türün genel özelliklerini inceleyerek, "Bir Peri Gördüm Oturmuş Kuşe-i Meyhanede" adlı Adıyaman divanı örneği bağlamında, divan türünün özelliklerini bölgesel halk müziği repertuarında nasıl bir biçimde yer bulduğunu ortaya koymayı amaçlamaktadır. Araştırma, alanyazın tarama yöntemlerinden biri olan betimsel tarama yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Veriler, ilgili literatür taraması yoluyla elde edilmiştir. Divan türünün özelliklerini, bu türün müzikal, edebi ve kültürel bağlamdaki yerini belirlemek amacıyla alanyazında yer alan kitaplar, makaleler, tezler ve diğer akademik çalışmalar incelenmiştir. Literatür taramasının ardından, Adıyaman ilinde önemli bir yer tutan ve bölgesel halk müziği repertuarında öne çıkan bir eser seçilmiştir. Bu eser, araştırmanın örneklemi olarak belirlenmiş ve analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, divan türünün edebi ve müzikal ifade biçimi olarak Türk halk müziği ve edebiyatında önemli bir yer tuttuğu, sözlü ve melodik öğelerin birleşimiyle halkın tarihsel deneyimlerini, duygusal halleri ve toplumsal değerlerini müzikal bir anlatıma dönüştürdüğü, Adıyaman halk müziği pratiğinde ise bağlama, cümbüş, keman, bendir ve def gibi eşlik sazlarıyla icra edilerek "Bir Peri Gördüm Oturmuş Kuşe-i Meyhanede" örneğinde divan türünün bölgesel özelliklerini başarılı bir şekilde yansıttığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türk halk müziği, Uzun Hava, Divan, Adıyaman, Adıyaman Müzik Kültürü

Kaynakça

• Arseven, V. (2000). Türk halk müziğinin ezgisel yapısı üzerine. S. Turhan (Ed.) Türk halk müziğinde çeşitli görüşler (s.15-28). T.C. Kültür Bakanlığı.
• Arslan, K. (2006). Elazığ - Harput divan eserleriyle Türk sanat müziğinde bulunan divan formundaki eserlerin karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ataman, A. (2009). Bu toprağın sesi (halk musîkimiz). İstanbul: Türk Edebiyat Vakfı.
• Duygulu, M. (2014). Türk halk müziği sözlüğü. İstanbul:Pan Yayıncılık.
• Emnalar, A. (1998). Tüm yönleriyle Türk halk müziği ve nazariyatı. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Haşhaş, S. (2022). Türk halk müziği thm bilgileri uzun havalar kırık havalar. İstanbul: Efe Akademi Yayınları.
• Hoşsu, M. (1997). Geleneksel Türk halk müziği nazariyatı. İzmir: Peker Ambalaj.
• Köroğlu, A.H. (2024). Gevherî divanında divan şiiri unsurları (Yayımlanmamış doktora tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• McMillan, J.H., Schumacher, S. (1984). Research education: a conceptual introduction. Boston and Toronto Little Brown and Company.
• Özbek, M. (2014). Türk halk müziği el kitabı I terim sözlüğü. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi.
• Parlatır, İ., Gözaydın, N., Zülfikar, H., Aksu, T., Türkmen, S., ve Yılmaz, Y. (1998). Türk dil kurumu Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Sarısözen, M. (1962). Türk halk musikisi usulleri. Ankara: Resimli Posta Matbaası.
• Say, A. (2002). Müzik sözlüğü. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
• Şenel, S. (2000). Türk halk musikisinde uzun hava tanımları ve bu tanımlar etrafında ortaya çıkan problemler. S. Turhan (Ed.) Türk halk müziğinde çeşitli görüşler (s.55-80). T.C. Kültür Bakanlığı.
• Turhan, S. ve Akbıyık A. (2012). Adıyaman türküleri ve oyun havaları. Ankara: Cem Web Ofset.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.