MAKAMSAL SOLFEJ EĞİTİMİNE DAYALI EŞLİKLEME MODEL ÇALIŞMALARINA YÖNELİK UZMAN GÖRÜŞLERİ

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 571 - 590

Erşan Yürek

https://doi.org/10.51576/ymd.1623671

Öz

ÖZ
Müzik eğitiminde piyano eğitiminin yanında eşlik çalışmalarının önemi oldukça önemli olarak bilinmektedir. Bireysel piyano öğrencilerinin lisans düzeyinde solfej, armoni ve Türk müziği çokseslendirme derslerinde piyano eşlik becerilerini geliştirmeleri, eşlik dersleri aracılığıyla mümkün olabilmektedir. Bu araştırmada müzik eğitimi anabilim dallarında lisans düzeyinde okutulmakta olan makamsal işitme eğitimi dersinde yer alan solfejlerin öğretiminde kullanılmak üzere; piyano ekseninde farklı eşlik modelleri hazırlanması ve bu eşlik modellerinin uygulamadaki görünümünü değerlendirmek amaçlanmıştır. Araştırmada müzik eğitimi anabilim dalları lisans programlarında okutulmakta olan Türk müziği çokseslendirme, makamsal işitme gibi derslerin içeriğinde yer alan hicaz, hüseyni ve buselik makamları ile bu makamlara ilişkin üçlü, dörtlü ve karma armoni eşlik yöntemleri esas alınmıştır. Ardından araştırmacı tarafından makamların yapısına uygun olarak uzman görüşü çerçevesinde ezgiler hazırlanmış ve bu ezgilere üçlü, dörtlü, karma çokseslilik yaklaşımlarına yönelik eşlik modelleri oluşturulmuştur. Sontest kontrol grupsuz deneme modelinde yürütülen çalışmada, oluşturulan bu eşlik modelleri tekrar uzmanların onayına sunulmuş ve bireysel çalgısı piyano olan öğrencilere 8 haftadan oluşan program dahilinde uygulama yapılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen verilerin değerlendirilmeleri ise farklı üniversitelerden 3 uzman tarafından yapılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen verilere göre makamsal solfejlere eşlikte, dörtlü armoni çokseslilik yaklaşımı ve karma armoni çokseslilik yaklaşımlarının üçlü armoni çokseslilik yaklaşımına göre anlamlı bir farklılık ortaya koyduğu sonucuna varılmıştır. Araştırma sonucunda müzik eğitiminde piyano eşlikli derslerde yer alan makamsal ezgiler ile solfejlere farklı eşlik modellerinin uygulamalı olarak verilmesi, yaygınlaştırılması ve bu eşlik modellerinin tampere sistemi ile bir bütün olarak verilmesi önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Müzik Eğitimi, Piyano Eşlik, Armoni, Çokseslilik, Makam

Destekleyen Kurum

Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi

Proje Numarası

1

Teşekkür

Bu araştırmanın her aşamasında değerli katkıları olan Ankara Müzik ve Güzel Sanatlar Üniversitesi Üflemeli ve Vurmalı Çalgılar Bölüm Başkanı Doç. Dr. Serkan DEMİREL hocama, Gazi Üniversitesi Müzik Eğitimi ABD Prof. Dr. Sadık ÖZÇELİK hocama sonsuz şükranlarımı sunarım.

Expert Opinions on Accompaniment Model Studies Based on Maqamal Solfege Education

Öz

Abstract
The importance of accompaniment studies alongside piano education in music education is known to be very important. It is possible for individual piano students to improve their piano accompaniment skills in solfege, harmony and Turkish music polyphony courses at undergraduate level through accompaniment lessons. In this study, it was aimed to prepare different accompaniment models on the piano axis to be used in the teaching of solfege in the maqam hearing education course, which is taught at the undergraduate level in music education departments, and to evaluate the appearance of these accompaniment models in practice. In the research, the modes of hicaz, hüseyni and buselik, which are included in the content of courses such as Turkish music polyphony and makamal hearing, which are taught in the undergraduate programs of music education departments, and triple, quadruple and mixed harmony accompaniment methods related to these modes were taken as basis. Then, the researcher prepared melodies within the framework of expert opinion in accordance with the structure of the maqams, and accompaniment models for ternary, quartet and mixed polyphony approaches were created for these melodies. In the study, which was carried out in the posttest without control group experimental model, these accompaniment models were again submitted to the approval of the experts and the students, whose individual instrument was the piano, were applied within the program consisting of 8 weeks. The data obtained as a result of the research were evaluated by 3 experts from different universities. According to the data obtained as a result of the research, it was concluded that quartet harmony polyphony approach and mixed harmony polyphony approach revealed a significant difference compared to triad harmony polyphony approach in accompaniment to maqamal solfege. As a result of the research, it was suggested that different accompaniment models should be applied to the maqam melodies and solfege in piano accompaniment lessons in music education, that they should be made widespread and that these accompaniment models should be given as a whole with the tampering system.

Anahtar Kelimeler

Music Education, Piano Accompaniment, Harmony, Polyphony, Maqam

Proje Numarası

1

Kaynakça

• Albuz, A. (2020). Türk müziğinde çokseslilik yaklaşımlarına genel bir bakış. Afyon Kocatepe Üniversitesi Akademik Müzik Araştırmaları Dergisi, 392.
• Albuz, A., Herdem, D. Ö., Demirel, S., Demirel, B. (2025). Implementation and evaluation of the Prodigies music education program at the 6th grade level. Online Journal of Music Sciences, 10(1), 58-68. https://doi.org/10.31811/ojomus.1612463.
• Bayraktarkartal, E. (2020). Türk Müzik Yaşamında Kemal İlerici. Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi Akademik Müzik Araştırmaları Dergisi.
• Çokamay, B. (2020). Türk Müziğinin Çok Seslendirilmesinde Tonal Armoni. İstanbul: Eğitim.
• Çuhadar, H.C. (2016). Müzik ve Müzik Eğitimi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi S219, 217-230.
• Demirel, S., & Terzioglu, A. M. (2022). Instrument-playing students' self-concepts. Shanlax International Journal of Education, S10, 54-63.
• Gürbüz, S., Şahin, F. (2014). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Ilyasoğlu, E. (2013). Zaman İçinde Müzik. 10.Baskı, Istanbul: Remzi Kitabevi.
• Karasar, N. (2005). Bilisem Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel.
• Kılıç, S. (2016). Cronbach's alpha reliability coefficient. Psychiatry and Behavioral Sciences, 6(1), 47., 6(1), 47-48.
• Miles, M. B., Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook. Sage.
• Nakip, M., Yaraş, E. (2017). SPSS Uygulamalı Pazarlama Araştırma Teknikleri (Dördüncü Baskı). Ankara: Seçkin.
• Sağlam, A. (2001). Türk Müziğinde Çokseslilik Uygulamaları ve İlerici Armonisi. İstanbul: Pan.
• Toker, A. (2022). Sosyal bilimlerde nitel veri analizi için bir kılavuz. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(51), 319-345.
• Toraman, S. (2021). Karma Yöntemler Araştırması: Kısa Tarihi, Tanımı, Bakış Açıları ve Temel Kavramlar/Mixed Methods Research: A Brief History, Definitions, Perspectives, and Key Elements. Nitel Sosyal Bilimler, 3(1), 1-29.
• Uçan, A. (1997). Müzik eğitiminde temel kavramlar-ilkeler-yaklaşımlar.(Genişletilmiş İkinci Basım). Ankara: Müzik Ansiklopedisi.
• Yalçın, G. (2012). Dörtlü Armoni Sistemi Uygulamalarını İçeren Armoni Kitaplarının Karşılaştırılmalı Analizi. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi , 221-234.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (9:Baskı),. Ankara: Seçkin.