CERRAHİ KLİNİKLERDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN AMELİYAT SONRASI SIK GÖRÜLEN SEMPTOMLARA YÖNELİK TAMAMLAYICI VE ALTERNATİF YÖNTEMLERE İLİŞKİN BİLGİ VE UYGULAMALARI

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 10, 21.11.2020

Özgül Uraz Ulviye Günay

Öz

Amaç: Bu araştırma, cerrahi kliniklerde çalışan hemşirelerin ameliyat sonrası sık görülen semptomlara yönelik
tamamlayıcı ve alternatif yöntemlere ilişkin bilgi ve uygulamalarını belirlemek amacıyla yapıldı.
Materyal ve Metot: Bu çalışma, tanımlayıcı olarak cerrahi kliniklerde görev yapan 164 hemşire ile Haziran - Aralık 2017
tarihleri arasında Malatya’da yapıldı. Veriler hemşireler için tanıtıcı bilgi formu ve hemşirelerin ameliyat sonrası hastalar
için tamamlayıcı ve alternatif yöntemler hakkında bilgi ve uygulamalarını değerlendirmek amacıyla geliştirilen anket formu
aracılığı ile toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde sayı, yüzdelik ve ki kare testi kullanıldı.
Bulgular: Araştırmaya katılan hemşirelerin %75.6’sının kadın, %75.6’sının lisans mezunu ve %29.9’unun 15 yıl ve üzeri
mesleki deneyimi olduğu belirlendi. Cerrahi kliniklerinde çalışan hemşirelerin en çok bildikleri TAT yöntemleri soğuk
uygulama (%78), sıcak uygulama (%73.2), masaj (%54.3), spiritüel tedavi (%40.2) ve bitkisel tedavi (%39) olduğu
belirlendi. Hemşirelerin ameliyat sonrası en sık kullandığı TAT yöntemleri; ağrıyı gidermeye yönelik sıcak-soğuk
uygulama ve masaj, idrara çıkamama sorununa yönelik sıcak uygulama, kanama ve ödemi gidermeye yönelik soğuk
uygulama, anksiyete ve korkuyu gidermek için müzik dinletme ve spiritüel tedavi (dua) olduğu bulunmuştur.
Sonuç: Bu çalışmanın sonucunda cerrahi kliniklerde çalışan hemşireler tamamlayıcı ve alternatif yöntemlerin bazılarını
bildikleri ve ameliyat sonrası hastalarına kullandıkları belirlendi.

Anahtar Kelimeler

: Tamamlayıcı ve alternatif yöntemler, Semptomlar, Ameliyat sonrası bakım, Cerrahi hastaları, Hemşire

Kaynakça

• Referans1 İzveren A, Dal Ü. Abdominal cerrahi girişim uygulanan hastalarda görülen erken dönem sorunları ve bu sorunlara yönelik hemşirelik uygulamaları. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Nursing Journal 2011;18(2): 36-46.
• Referans2 Aktaş YY, Gürçayır D, Atalay C. Ameliyat sonrası bulantı kusma yönetiminde kanıta dayalı uygulamalar. Dicle Tıp Dergisi 2018; 45(3): 341-351.
• Referans3 Karayağız, F, Altuntaş M, Güçlü YA, Yılmazer TT, Öngel K. Cerrahi servisinde yatan hastalarda görülen anksiyete dağılımı Anxiety distrubution observed at surgery patients. Smyrna Tıp Dergisi 2011, 22-25.
• Referans4 Ay F, Ecevit Alpar Ş. Postoperatif ağrı ve hemşirelik uygulamaları. Ağrı Dergisi 2010;22(1):21-29.
• Referans5 Turan N, Öztürk A, Kaya N. Hemşirelikte yeni bir sorumluluk alanı: tamamlayıcı terapi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi 2010; 3(1): 93-8.
• Referans6 Yılmaz M, Gürler H. Hastaların ameliyat sonrası yaşadıkları ağrıya yönelik hemşirelik yaklaşımları: Hasta görüşleri. Ağrı Dergisi 2011; 23(2): 71-9.
• Referans7 Özveren H. Öğrenci hemşirelerin ağrı kontrolünde kullanılan farmakolojik olmayan bazı yöntemlere ilişkin bilgileri. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2009; 16(3): 59-72.
• Referans8 Poulsen MJ, Coto J. Nursing music protocol and postoperative pain. Pain Management Nursing, 2018; 19(2): 172-176.
• Referans9 Ünal M, Dağdeviren HN. Geleneksel ve tamamlayıcı tıp yöntemleri. J Fam Med 2019;8(1):1-9. doi:10.33880/ejfm.2019080101
• Referans10 Özçelik H, Fadıloğlu Ç. Kanser hastalarının tamamlayıcı ve alternatif tedavi kullanım nedenleri. Türk Onkoloji Dergisi 2009; 24(1): 48-52.
• Referans11 Bodeker G, Kronenberg F. A public health agenda for traditional, complementary, and alternative medicine. American journal of public health 2002; 92.(10): 1582-1591. Referans12 Kav S, Hanoğlu Z, Algıer L. Türkiye’de kanserli hastalarda tamamlayıcı ve alternatif tedavi yöntemlerinin kullanımı: literatür taraması. International Journal of Hematology & Oncology/UHOD: Uluslararasi Hematoloji Onkoloji Dergisi 2008, 18.1.
• Referans13 Sağkal T, Demiral S, Odabaş H, Altunok E. Kırsal kesimde yaşayan yaşlı bireylerin tamamlayıcı ve alternatif tedavi yöntemlerini kullanma durumları. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi, 2013; 27(1): 19-26.
• Referans14 Khorshid L, Yapucu Ü. Tamamlayıcı tedavilerde hemşirenin rolü. Atatürk Üniv. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2005; 8(2):124-130.
• Referans15 Sözerı E, Kahraman BB. Hasta ve Hemşire Perspektifinden Tamamlayıcı Sağlık Yaklaşımları. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi 2016; 5(1): 39-42.
• Referans16 Aktaş B. Hemşirelik Öğrencilerinin Bütüncül Tamamlayıcı ve Alternatif Tıbba Karşı Tutumları. JAREN/Hemşirelik Akademik Araştırma Dergisi 2017; 3(2): 55-59. Referans17 Şahin N, Aydın D, Akay B. Hemşirelik Öğrencilerinin Bütüncül Tamamlayıcı Ve Alternatif Tıbba Karşı Tutumlarının Değerlendirilmesi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 2019; 8(1): 21-26.
• Referans18 Çöl Araz N, Taşdemir HS, Parlar Kılıç S. Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin tıp dışı alternatif ve geleneksel uygulamalar konusundaki görüşlerinin değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilim Derg 2012;1(4):239‐51.
• Referans19 İlhan AO, Sirekbasan S, Tan TG. Sağlık hizmetleri meslek yüksek okulu öğrencilerinin geleneksel ve tamamlayıcı tıp ile ilgili bilgi düzey ve tutumlarının değerlendirilmesi. Ankara, Medical Journal, 2019;19(4): 736-744.
• Referans20 Düzen KÖ, Korkmaz M. Kanser Hastalarında, Semptom Kontrolü Ve Tamamlayıcı Ve Alternatif Tıp Kullanımı. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 2015;8(2): 67-76.
• Referans21 Bal B. Hemşire ve hekimlerin tamamlayıcı ve alternatif tedavilere ilişkin görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. 2009
• Referans22 Koçtaş M. Hekim, hemşire ve hastaların tamamlayıcı ve alternatif tedavi konusunda bilgi, tutum ve davranışları. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. 2013
• Referans23 Xue CC, Zhang AL, Holroyd E, Suen LK. Personal use and professional recommendations of complementary and alternative medicine by Hong Kong registered nurses. Hong Kong Medical Journal 2008; 14(2): 110.
• Referans24 Tracy MF, Lindquist R, Savik K, Watanuki S, Sendelbach S, Kreitzer MJ, Berman B. Use of complementary and alternative therapies: a national survey of critical care nurses. American Journal of Critical Care 2005; 14(5): 404-15.
• Referans25 Yılmaz M, Gürler H. Hastaların ameliyat sonrası yaşadıkları ağrıya yönelik hemşirelik yaklaşımları: Hasta görüşleri. Ağrı Dergisi 2011; 23.2: 71-79.
• Referans26 Karadeniz G. Hemşirelerin ağrıya ve ağrısı olan hastalara yaklaşımları konusunda bilgilerinin saptanması. Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.1989
• Referans27 Keçialan R. Lüzum halinde analjezik isteminin doktor ve hemşireler tarafından kullanımının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2001; 8 (2).