ANNELERİN TAMAMLAYICI BESLENMEYE İLİŞKİN BİLGİ, DENEYİM VE UYGULAMALARI

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 186 - 195, 09.08.2022

Birgül Tuncay , Yağmur Sezer Efe , Emine Erdem

Öz

Amaç: Bu çalışmada, 6-24 aylık bebeği olan annelerin tamamlayıcı beslenme ile ilgili bilgi, deneyim ve uygulamalarının
belirlenmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel tipte olan bu çalışma, Orta Karadeniz Bölgesindeki bir ilçe merkezinde bulunan
bir Aile Sağlığı Merkezi (ASM)’ne 1 Kasım 2019-30 Mayıs 2020 tarihleri arasında başvuran 152 anne ile yapılmıştır. Veriler
araştırmacılar tarafından hazırlanan Aile Tanıtıcı Özellikler Formu ve Tamamlayıcı Beslenmeye İlişkin Bilgi, Deneyim ve
Uygulamalar Formu ile toplanmıştır. Bulgular: Çalışmaya katılan annelerin ortalama yaşı 29.72±4.81 yıldır. Annelerin
%25.0’ı tamamlayıcı beslenmeye altıncı aydan önce başlamıştır. Tamamlayıcı beslenmeye başlanma zamanı ortalama
5.71±0.76 aydır. Tamamlayıcı beslenmede en sık çorba (%67.1), yoğurt (%56.6) ve sebze püresi (%38.2) verilmektedir.
Annelerin %40.8’i ek gıda hazırlarken rondo kullanmaktadır. Anneler tamamlayıcı beslenmeye başlandığında bebeklerinde
en sık kabızlık (%25.7) ve kusma (%16.4) sorunlarıyla karşılaşmışlardır.
Sonuç: Annelerin bebekleri için tamamlayıcı beslenmeye başlama zamanı, besin seçimi ve besin hazırlama şekilleri farklılık
göstermektedir. Bebeklerin sağlıklı gelişimi için annelere tamamlayıcı beslenmeye başlama zamanı, besinler ve
hazırlanmasına ilişkin eğitim verilmesi önem taşımaktadır.
Anahtar Kelimeler: Anne, Bebek, Tamamlayıcı beslenme uygulamaları.

Anahtar Kelimeler

Anne, bebek, tamamlayıcı beslenme uygulamaları.

Kaynakça

• 1. Karaağaoğlu N, Samur G. Anne ve çocuk beslenmesi. Ankara: Pegem Akademi; 2019.
• 2. Bhutta ZA, Das JK, Rizvi A, Gaffey MF, Walker N, Horton S, et al. Evidence-based interventions for improvement of maternal and child nutrition: What can be done and at what cost? Lancet 2013; 382: 452-477.
• 3. World Health Organization (WHO). Essential Nutrition Actions: Improving Maternal, Newborn, Infant and Young Child Health and Nutrition. World Health Organization; 2013. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK258729/
• 4. Dhami MV, Ogbo FA, Osuagwu UL, Ugboma Z, Agho KE. Stunting and severe stunting among infants in India: The role of delayed introduction of complementary foods and community and household factors. Global healthaction 2019; 12(1): 1638020.
• 5. World Health Organization. (2020). Complementary feeding. Retrieved fromhttps://www.who.int/nutrition/topics/complementary_feeding/en
• 6. Taha Z, Garemo M, Nanda J. Complementary feeding practices among infants and young children in Abu Dhabi, United Arab Emirates. BMC Public Health 2020; 20(1): 1-8.
• 7. Şahin GA, Kaya N, Kondolot M. Annelere verilen eğitimin tamamlayıcı beslenme üzerine etkisi. Beslenme ve Diyet Dergisi 2020; 1-10.
• 8. Beşer ÖF, Çokuğraş FÇ. Zamanında doğmuş sağlıklı çocuklarda tamamlayıcı beslenme. Klin Tıp Derg. 2018; 10(6): 6-12.
• 9. Selimoğlu MA. Sağlıkta ve hastalıkta çocuk beslenmesi. İstanbul; Ömür Matbaacılık A.Ş, 2014.
• 10. Theurich MA, Grote V, Koletzko B. Complementary feeding and long-term health implications. Nutrition Reviews 2020; 78(Supplement_2): 6-12.
• 11. Campoy C, Campos D, Cerdó T, Diéguez E, García-Santos JA. Complementary feeding in developed countries: The 3 Ws (When, What, and Why?). Annals of Nutrition and Metabolism 2018; 73: 27-36.
• 12. Gür E. Tamamlayıcı beslenme. Türk Pediatri Arşivi 2006; 41: 181-188.
• 13. Garipağaoğlu M, Samur G, Bağcı Bosi T, Yılmaz M, Kelat Z. Türkiye Beslenme Rehberi (TÜBER). T.C. Sağlık Bakanlığı, Yayın No:1031, Ankara, 2015.
• 14. Michaelsen KF, Grummer-Strawn L, Bégin F. Emerging issues in complementary feeding: Global aspects. Maternal & Child Nutrition 2017; 13: e12444.
• 15. Küçük Ö, Göçmen AY. Çocuk polikliniğine başvuran 6-24 ay arası sağlam çocukların değerlendirilmesi. Bakırköy Tıp Dergisi 2012; 8(1): 28-33.
• 16. Durmuş SÇ, Ceylan M, Candoğan M, Öztunç C, Güner M, Demir İ, et al. Annelerin 0-24 aylık çocuklarını besleme davranışları: Kırıkkale ili örneği. Sağlık ve Toplum 2020; 20(1): 52-60.
• 17. Pekcan AG. Tamamlayıcı beslenme: Avrupa Pediatrik Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme (ESPHGAN) Birliği Komitesi görüş raporu. Bes Diy Derg 2018; 46(1): 1-6.
• 18. Cook EJ, Powell FC, Ali N, Penn‐Jones C, Ochieng B, Randhawa G. Parents’ experiences of complementary feeding among a United Kingdom culturally diverse and deprived community. Maternal & Child Nutrition 2020; e13108.
• 19. Karkee R, Lee AH, Khanal V, Binns CW. Infant feeding information, attitudes and practice: A longitudinal survey in central Nepal. Int Breastfeed J. 2014; 9: 1-5.
• 20. Köksal E, Yalçın SS, Pekcan G, Özbaş S, Tezel B, Köse MR. Complementary feeding practices of children aged 12-23 months in Turkey. Cent Eur J Public Health 2015; 23: 149-154.
• 21. Şenyazar G, Gökçe Ş, Koç F. Annelerin tamamlayıcı beslenme hakkındaki tutum ve yaklaşımları. Pam Tıp Derg 2021; 14: 836-845.
• 22. Nkoka O, Mhone TG, Ntenda PA. Factors associated with complementary feeding practices among children aged 6–23 months in Malawi: An analysis of the demographic and health survey 2015–2016. International Health 2018; 10(6): 466-479.
• 23. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2018. Erişim adresi: http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2018/ rapor/TNSA2018_ana_Rapor.pdf.
• 24. Yılmazbaş P, Kural B, Uslu A, Sezer GM, Gökçay G. Annelerin gözünden ek besinlere başlama nedenleri ve annelerin mamalar hakkındaki düşünceleri. İst Tıp Fak Derg. 2015; 3: 76-82.
• 25. Güngör A, Karagöl C. Dört-yirmi dört ay arası çocuğu olan annelerin tamamlayıcı beslenme ile ilgili bilgi düzeyi ve davranışlarının değerlendirilmesi. Ortadogu Tıp Derg. 2020; 12(1): 1-6.
• 26. Sağlam NÖ, Bülbül L, Kazancı SY, Hatipoğlu SS. 24-48 ay arası çocukların anne sütü alımı ve tamamlayıcı beslenme tercihlerine etki eden faktörler. Med Bull Sisli Etfal Hosp. 2019; 53(2): 165-171.
• 27. Kaya Z, Yiğit Ö, Erol M, Gayret ÖB. Altı-yirmi dört ay arası yaş grubunda beslenmeyle ilgili anne ve babaların bilgi ve deneyimlerinin değerlendirilmesi. Med Bull Haseki. 2016; 54: 70-75.
• 28. Batal M, Boulghourjian C, Akik C. Complementary feeding patterns in a developing country: A cross-sectional study across Lebanon. East Mediterr Health J. 2010; 16(2): 180-186.
• 29. Uçar B, Öztürk Şahin Ö. Yedi-24 aylık bebeği olan annelerin tamamlayıcı beslenmeye ilişkin bilgi ve uygulamaları: Hastane tabanlı bir araştırma. Çocuk Dergisi 2021; 21(1): 48-55.
• 30. Scott JA, Dashti M, Al-Sughayer M, Edwards CA. Timing and determinants of the ıntroduction of complementary foods in Kuwait: Results of a prospective cohort study. J Hum Lact. 2015; 31(3): 467-73.
• 31. Gümüştakım RŞ, Aksoy HD, Cebeci SE, Kanuncu S, Çakır L, Yavuz E. 0-2 yaş çocuklarda beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi: Çok merkezli çalışma. Family Practise&Palliative Care 2017; 2(1): 1-8.
• 32. Sivri BB. 0-6 aylık bebeği olan annelerin katı gıdaya geçiş süreci ve emzirmeye ilişkin bilgi ve uygulamaları. ACU Sağlık Bil Dergisi. 2014; 1: 59-65.
• 33. Yılmaz G. 0-24 aylık bebeklerin beslenme şekillerinin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2019, 8(4): 343-352.
• 34. Aktaç Ş, Garipağaoğlu M, Gökçay G, Akman Z. Çocuk sağlığı izlem polikliniğinde takip edilen dokuz ve on iki aylık bebeklerde tamamlayıcı beslenme uygulamaları ve besin öğesi alımlarının belirlenmesi. Çocuk Dergisi 2015, 15(2): 56-64.
• 35. Şener Taplak A, Polat S, Erdem E, Taplak M. Annelerin tamamlayıcı beslenmeye geçiş sürecinde yaşadıkları güçlükler: Niteliksel çalışma. JAREN. 2020; 6(2): 300-308.
• 36. Şahin S, Şahin ES, Öz NS, Atav PÜ, Kıvanç R. Pediatrik yeme veya yutma bozukluğu ve beslenme alışkanlığında aile rolünün etkisinin meta-analiz yöntemiyle incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2019; 6(2): 200-214.
• 37. Kermen S, Aktaç Ş. Çocuklarda seçici yeme ve risk faktörleri. Güncel Pediatri 2018; 16(3): 85-102.
• 38. Fewtrell M, Bronsky J, Campoy C, Domellöf M, Embleton N, Fidler Mis N, et al. Complementary feeding: A position paper by the European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition (ESPGHAN) Committee on nutrition. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2017; 64(1): 119-132.
• 39. Özmert EN. Yaşamda önemli bir dönüm noktası: Tamamlayıcı beslenme (ek gıdaya geçiş). Hacettepe Tıp Dergisi 2009; 40: 157-63.