ANNE, BABA VE ÇOCUK İLİŞKİSİ İLE 3-6 YAŞ ÇOCUKLARIN İNTERNET KULLANIMI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 2, 136 - 149, 29.08.2023

Gamze Dinçer Leyla Akar Ömer Gölbaşı Funda Tosun Güleroğlu

Öz

Amaç: Bu araştırma; çocuk - ebeveyn ilişkisinin 3-6 yaş arası çocukların internet kullanımı ile ilişkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Materyal ve Metot: Tanımlayıcı tipteki bu çalışma, anaokullarına kayıtlı 3-6 yaş arası öğrencilerin ebeveynleri ile yürütülmüştür. Veriler Ocak-Nisan 2022 tarihleri arasında, Bilgi Formu ve Çocuk – Ana Baba İlişki Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Araştırma 300 katılımcı ile tamamlanmıştır. Elde edilen verilerin analizi için IBM SPSS V23 programı kullanılmıştır. Verilerin analizinde Mann-Whitney U ve Kruskal Wallis testleri, Spearman’s rho korelasyon katsayısı kullanılmıştır.
Bulgular: Çalışmaya katılanların %52,3'ünün üniversite ve üzeri mezunu olduğu ve %62,3'ünün gelir getiren işte çalıştığı belirlenmiştir. Çocukların %36,7'sinin 5 yaşında olduğu, %53,7'sinin internete akıllı telefon ile bağlandığı ve %78,3 ‘ünde internete bağlanırken internet güvenlik uygulaması kullanılmadığı tespit edilmiştir. İnternet güvenlik uygulaması kullanma durumuna göre olumlu ilişki alt boyutu puan ortancaları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark olduğu belirlenmiştir (p<0.05). İnternet kullanım süresi ile toplam puan arasında istatistiksel olarak anlamlı pozitif yönlü çok zayıf bir ilişki bulunmuştur (r=0,196; p=0,001)
Sonuç: Çocukların internet kullanmaya başlama yaşı düştükçe ve çocuğun internette geçirdiği süre arttıkça daha fazla ebeveyn çocuk çatışması yaşanmakta ve olumsuz ebeveyn çocuk ilişkisi yaşanmaktadır. Okul öncesi eğitim kurumlarında eğitimciler tarafından ebeveynlere yönelik çocuklarda güvenli internet kullanımı ve aile içi ilişkilerin çocuk gelişimine etkileri konularında rutin eğitimler verilebilir. Bu sayede olumlu ebeveyn çocuk ilişkisi desteklenirken, internetin çocuklar üzerindeki zararlı etkilerinin de azalması sağlanabilir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk, okul öncesi, internet, ebeveyn, ilişki

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

2209-A Üniversite Ögrencileri Arastırma Projeleri Destekleme Programı- 1919B012101686

Kaynakça

• Akgün E, Yeşilyaprak B. Çocuk Anababa İlişki Ölçeği Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2010;13(24):44-53.
• Amerikan Pediatri Akademisin (APA). Media use in childhood: Evidence-based recommendations for caregivers.2019. Erişim Tarihi: 13.09.2022 Erişim adresi: https://www.apa.org/pi/families/resources/newsletter/2019/05/media-use-childhood
• Baran G. Çocuk Gelişimine Giriş. Çocuk Gelişimi. Ed: Neriman Aral, Gülen Baran. Çocuk gelişimi. İstanbul, Ya-Pa Yayın, 2011:25-29.
• Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) İnternet Kullanımında Çocuk ve Aile İlişkisi. 2019. Erişim adresi: https://internet.btk.gov.tr/internet-kullaniminda-cocuk-ve-aile-iliskisi
• Çalışkan N, Aslanderen M. Aile İçi İletişim ve Siber Yaşam: Teorik Bir Çözümleme. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 2014;15(2):263-277.
• Demirel M, Yörük M, Özkan O. Çocuklar için güvenli internet: güvenli internet hizmeti ve ebeveyn görüşleri üzerine bir araştırma-safe internet for children: a study on safe internet service and parental views. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2012;4(7):54-68.
• Dereli E, Dereli BM. Ebeveyn-çocuk ilişkisinin okul öncesi dönem çocukların psikososyal gelişimlerini yordaması. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2017;14(1):227-258.
• Eren HK. Çocuklarda internet bağımlılığı ve ruhsal sorunlar. Sağlıkla Hemşirelik Dergisi, 2016:40-41
• Ergüney, M. İnternetin Okul Öncesi Dönemdeki Çocuklar Üzerindeki Etkileri Hakkında Bir Araştırma. Ulakbilge, 2017;5(17):1917-1938.
• Franzen A. Does the Internet make us lonely? European Sociological Review, 2000;16(4):427-438.
• Goodwin K. Dijital Dünyada Çocuk büyütmek: Teknolojiyi Doğru Kullanmanın Yolları. Çev. Tülin Er. Aganta Kitap, 2018
• Gökçeli KF. Erken çocukluğun tanımı, kapsamı ve önemi. Erken Çocukluk Eğitimine Giriş. Ed. Aslı Yıldırım. 1. Baskı., Pegem Akademi, Ankara,2019, ss:2
• Gözen D, Kurt AS, Canbulat N. Çağımızın Sağlık Sorunu: Çocuklarda İnternet Bağımlılığı. Bağımlılık Dergisi, 2014;15(1):34-39.
• Güleç V. Aile ilişkilerinin sosyal medyayla birlikte çöküşü. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 2018;2(2):105-120.
• Gür K, Yurt S, Bulduk S, Atagöz S. Internet addiction and physical and psychosocial behavior problems among rural secondary school students. Nursing & Health Sciences, 2015;17(3):331–338.
• Irmak AY, Erdoğan S. Ergen ve genç erişkinlerde dijital oyun bağımlılığı: Güncel bir bakış. Türk Psikiyatri Dergisi, 2016;27(2):128-137.
• Karadoğan UC. “Çocuk ve Çocukluk” kavramının tarihsel süreçte değerlendirilmesi. Çocuk ve Medeniyet, 2019;4(7):195-226.
• Karakuş T, Çağıltay K, Kaşıkcı D, Kurşun E, Ogan C. Türkiye ve Avrupa’daki çocukların internet alışkanlıkları ve güvenli internet kullanımı. Eğitim ve Bilim, 2014;39(171):230-243.
• Kelleci M. İnternet, cep telefonu, bilgisayar oyunlarının çocuk ve gençlerin ruh sağlığına etkileri. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 2008;7(3):253-256.
• Keskin AD, Aral N. Oyun Bağımlılığı: Güncel Bir Gözden Geçirme. Bağımlılık Dergisi, 2021;22(3):327-339.
• Kızıltaş E, Ertör E. Okul Öncesi Eğitim Alan Çocukların Akıllı Telefon Kullanımı İle İlgili Aile Görüşlerinin İncelenmesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2018;4(2):1-18.
• Mustafaoğlu R, Zirek E, Yasacı Z, Özdinçler AR. Dijital teknoloji kullanımının çocukların gelişimi ve sağlığı üzerine olumsuz etkileri. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 2018;5(2):1-21.
• Özsoy D, Atılgan SS. Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki 0-8 yaş grubu çocukların internet kullanımı ve bu kapsamda ebeveyn arabuluculuğu: Nitel bir araştırma. Selçuk İletişim, 2018;11(2):96-125.
• Saltuk MC, Erciyes C. Okul öncesi çocuklarda teknoloji kullanımına ilişkin ebeveyn tutumlarına dair bir çalışma. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 2020;4(2):106-120.
• Saygı D, Uyanık Balat G. Anasınıfına Devam Eden Çocuğu Olan Annelerin Çocukları İle İlişkilerinin İncelenmesi. International Journal of Human Science, 2013;10(1):844-862.
• Şahin D, Kahraman ÖG. Okul Dönemi Çocuklarının Bilgisayar Oyun Bağımlılığı İle Davranış Problemleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 2021;50(230):13-28.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması, 2013. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2013-13569#:~:text=%C4%B0nternete%20eri%C5%9Fim%20imk%C3%A2n%C4%B1%20olan%20hane,ay%C4%B1nda%20%47%2C2%20idi.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması, 2022. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2022-45587#:~:text=T%C3%9C%C4%B0K%20Kurumsal&text=Hanehalk%C4%B1%20bili%C5%9Fim%20teknolojileri%20kullan%C4%B1m%20ara%C5%9Ft%C4%B1rmas%C4%B1,%92%2C0%20olarak%20ger%C3%A7ekle%C5%9Fti.
• Yalçın V, Erden Ş. Okul öncesi çocuklarının akıllı cihaz kullanma durumları üzerine ebeveyn algılarının incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2018;20(2):461-480.
• Yiğit E, Günüç S. Çocukların dijital oyun bağımlılığına göre aile profillerinin belirlenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2020;17(1):144-174.
• Zehir H, Zehir K, Yalçın FA, Yalçın M. Okul öncesi dönemde çocukların teknolojik araç kullanımı ve ailelerin bu araçların kullanımını sınırlandırmada kullandığı stratejiler. Current Research in Education, 2019;5(2):88-103.