Examination of Nurses' Attitudes Towards Medical Errors

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 2, 224 - 236, 31.07.2025

Osman Alaman , Hatice Kaya

Öz

Aim: Medical errors occupy an important place in the healthcare system due to the negativities they cause. Medical errors cause prolonged hospital stay, increased, healthcare expenses increase, and decreased trust in the healthcare system and care, thus resulting in decreased morale and motivation in healthcare professionals. Therefore, this descriptive study was conducted to identify nurses' attitudes towards medical errors.
Method: While the population included all the nurses (n=800) rendering service at a university hospital between May and August 2018, the sample included 232 nurses who were voluntary to participate in the study. Data were collected through an “Information Form” and the “Medical Errors Attitude Scale” and analysed in the computer environment via the NCSS (Number Cruncher Statistical System) 2007 (Kaysville, Utah, USA) software through descriptive statistical methods as well as Student t Test, One-way Anova Test, and Bonferroni test.
Findings: The nurses had a mean age of 31.54±5.69 (min-max: 21-50) years, and most of the participants were female, were married and had a bachelor's degree. Their MEAS total mean score was 3.80±0.33. Their mean scores were 2.68±0.77 in the subscale of perception of medical errors, 3.97±0.50 in the subscale of approach to medical errors, and 3.95±0.45 in the subscale of causes of medical errors. Statistically significant differences were determined between the scale total and subscale mean scores in terms of age, gender, marital status, educational background, clinic they worked, tenure, and status of receiving training on medical errors.
Conclusion: Consequently, it can be recommended to regard attitudes towards medical errors in improving the culture towards medical errors and organise relative training programmes for nurses

Anahtar Kelimeler

Nursing , patient safety , nursing responsibilities , medical error , attitude

Hemşirelerin Tıbbı Hatalara Yönelik Tutumlarının İncelenmesi

Öz

Amaç: Tıbbi hatalar neden oldukları olumsuzluklar sebebiyle sağlık sisteminin içerisinde önemli yer tutmaktadır. Meydana gelen tıbbi hatalar sonucunda hastanede kalış süresi uzamakta, sağlık harcamaları artmakta, sağlık sistemi ve bakıma olan güven azalmakta dolayısıyla sağlık çalışanlarının moral ve motivasyonu da azalmaktadır. Bu nedenle bu araştırma, hemşirelerin tıbbi hatalara yönelik tutumlarını belirlemek amacı ile tanımlayıcı türde planlanmıştır.
Metod: Araştırma evrenini, İstanbul’da bir üniversite hastanesinde Mayıs-Ağustos 2018 tarihleri arasında çalışan tüm hemşireler (800), örneklemini ise araştırmaya katılmayı kabul eden 232 hemşire oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında “Bilgi Formu’’ ve “Tıbbi Hata Tutum Ölçeği’ kullanılmıştır. Verilerin analizi bilgisayar ortamında Number Cruncher Statistical System 2007 (Kaysville, Utah, USA) programı ile tanımlayıcı istatistiksel metotların yanı sıra Student t Test, Oneway Anova Test ve Bonferroni testi kullanılarak gerçekleştirilmiştir.
Bulgular: Hemşirelerin yaş ortalaması 31,54±5,69 (min-mak: 21-50) yıl, çoğunun kadın, evli ve lisans mezunu olduğu belirlenmiştir. Hemşirelerin Tıbbi Hatalarda Tutum Ölçeği toplam puan ortalamaları 3,80±0,33, tıbbi hata algısı alt boyut puan ortalamaları 2,68±0,77, tıbbi hataya yaklaşım puan ortalamaları 3,97±0,50, tıbbi hata nedenleri puan ortalamaları 3,95±0,45 olarak tespit edilmiştir. Yaş, cinsiyet, medeni durum, eğitim durumu, çalışılan klinik, çalışma süresi ve tıbbi hatalara yönelik eğitim alma durumuna göre ölçek toplam ve alt boyut puan ortalamaları açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar olduğu saptanmıştır.
Sonuç: Sonuç olarak, tıbbi hatalara yönelik kültürün geliştirilmesinde tıbbi hatalara yönelik tutumun önemsenmesi ve bu konuda hemşirelere yönelik eğitim programlarının düzenlenmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik , hasta güvenliği , hemşirelik sorumlulukları , tıbbi hata , tutum

Kaynakça

• Çetin G. Yeni Yasalar Çerçevesinde Hekimlerin Hukuki ve Cezai Sorumluluğu. İçinde: Çetin G, Yorulmaz Ç, editörler. Tıbbi Malpraktis ve Adli Raporların Düzenlenmesi. İstanbul: İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Sempozyum Dizisi; 2006;31-42
• Isik O, Akbolat M, Cetin M, Cimen M. Hemsirelerin bakis acisiyla tibbi hatalarin degerlendirilmesi. TAF Prev Med Bull. 2012;11(4):421-30.
• Demir-Zencirci A. Hemşirelik ve hatalı tıbbi uygulamalar. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2010;12(1):67-74.
• Metin B. Hemşirelik hizmetlerinde hasta güvenliği ve tıbbi hata (Malpraktis). Sağlık Akademisyenleri Dergisi. 2018;5(1):76-78.
• Page A. Keeping patients safe: Transforming the work environment of nurses. Washington, DC: National Academies Press; 2004.
• Yılmaz A. Hasta güvenliği kültürü kavramının boyutları ile incelenmesi boyutların hasta güvenliği uygulamalarına etkisinin araştırılması. Sağlık Akademisyenleri Dergisi. 2020;7(3):223-30.
• Canatan H, Erdoğan A, Yılmaz S. Hastanelerde yapılan tıbbi hataların türleri ve nedenleri üzerine bir araştırma: İstanbul ilinde özel bir hastane ile ilgili anket çalışması ve konuya ilişkin çözüm önerileri. Sağlık Akademisyenleri Dergisi. 2015;2(2):82-89.
• Külcü DP, Yiğit R. Çocuk kliniklerinde çalışan hemşirelerin tıbbi hata yapma eğilimlerinin incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;20(1):34-40.
• Sağlık Bakanlığı. Sağlık Bakanlığı Güvenlik Raporlama Sistemi. 2018 [Erişim 21 Aralık 2018]. Erişim adresi: https://grs.saglik.gov.tr/Stats.aspx
• Özer Ö, Taştan K, Set T, Çayir Y, Şener M. Tıbbi hatalı uygulamalar. Dicle Tıp Dergisi. 2015;42(3):394-7. Yücesan A, Alkaya SA. Bireylerin tıbbi hatalarla ilgili görüş ve deneyimleri. Dicle Tıp Dergisi. 2017;44(1):25-31. Aktan U, Atay S. Hemşirelerin tıbbi hatalarda tutumları ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;12(2):376-84.
• Yılmaz A, Keskin AY, Yeşildal M. Hemşirelerin tıbbi hata tutumu ve etkileyen faktörler. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;11(3):1151-9.
• Akgün ŞZ, Kardaş ÖF. Hemşirelerin tıbbi hata yapma eğilimlerinin incelenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2015;12(3):210-4.
• Kırşan M, Korhan EA, Şimşek S, Özçiftçi S, Ceylan B. Hemşirelik uygulamalarında ilaç hataları: Bir sistematik derleme. Turkiye Klinikleri Journal of Nursing Sciences. 2019;11.
• Dığın F, Özkan ZK. Cerrahi kliniklerde çalışan hemşirelerinin tıbbi hataya yönelik tutumlarının belirlenmesi. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi. 2020;10(1):64-9.
• Kandemir A, Yüksel S. Cerrahi hemşirelerinin tıbbi hata tutum ve eğilimlerinin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2020;23(2):287-97.
• Güleç D, İntepeler ŞS. Tıbbi Hatalarda Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2013;15(3):26-41.
• Odabaşoğlu E, Çocuk kliniklerinde çalışan hemşirelerin hatalı uygulama eğilimleri ve etkileyen faktörler. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. 2013.
• Er F, Altuntaş S. Hemşirelerin tıbbi hata yapma durumları ve nedenlerine yönelik görüşlerinin belirlenmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi. 2016;3(3):132-9.
• Gök D, Pediatri hemşirelerinin ilaç hatalarını bildirme durumları ile tıbbi hatalardaki tutumları arasındaki ilişki. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. 2015.
• Yiğitbaş Ç, Oğuzhan H, Tercan B, Bulut A, Bulut A. Hemşirelerin malpraktis ile ilgili algı, tutum ve davranışları. Anadolu Kliniği Tıp Bilimleri Dergisi. 2016;21(3):207-14.
• Yıldırım A, Aksu M, Çetin İ, Şahan A. Tokat ili merkezinde çalışan hekimlerin tıbbi uygulama hataları ile ilgili bilgi, tutum ve davranışları. Cumhuriyet Medical Journal. 2009;31(4):356-66.
• Balık H, Kaya H, Acil servislerde çalışan hemşirelerin hasta güvenliğine ilişkin tutumları. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. 2014.
• Ünal A, Pediatrik birimlerde hata raporlamayı artırma stratejilerinin oluşturulması ve etkinliğinin değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı Doktora Tezi. 2016.
• Toruner EK, Uysal G. Causes, reporting, and prevention of medication errors from a pediatric nurse perspective. Aust J Adv Nurs. 2012;29(4):28-35.
• Yöntem S, Hemşirelerin ilaç hatalarına yönelik bilgi ve tutumları. Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. 2016.
• Saray Kılıç H, Elbaş Özhan N. Bir eğitim ve araştırma hastanesinde çalışan hemşire ve doktorların hasta güvenliği hakkındaki bilgileri ve tıbbi hataların bildirilmesi hakkındaki görüşleri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2014;17(2):97-104.
• Küçükakça Çelik G, Özer N. Cerrahi kliniklerde çalışan hemşirelerin yüksek riskli ilaç uygulamaları konusundaki bilgi durumlarının ve ilaç hatalarıyla ilgili tutum ve davranışlarının incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016;19(1):34-41.
• Güleç D. Hemşirelerin tıbbi hataya eğilimleri ve etkileyen faktörler. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2014;30(1):1-18.
• Aiken LH, Clarke SP, Cheung RB, Sloane DM, Silber JH. Educational levels of hospital nurses and surgical patient mortality. JAMA. 2003;290(12):1617-23.
• Chang YK, Mark BA. Antecedents of severe and nonsevere medication errors. J Nurs Scholarsh. 2009;41(1):70-8. Ersun A, Başbakkal Z, Yardımcı F, Muslu G, Dilek B. Çocuk hemşirelerinin tıbbi hata yapma eğilimlerinin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2013;29(2):33-46.
• Parshuram CS, To T, Seto W, Trope A, Koren G, Laupacis A. Systematic evaluation of errors occurring during the preparation of intravenous medication. CMAJ. 2008;178(1):42-8.
• Sheu SJ, Wei IL, Chen CH, Yu S, Tang FI. Using snowball sampling method with nurses to understand medication administration errors. J Clin Nurs. 2009;18(4):559-69.
• Tang FI, Sheu SJ, Yu S, Wei IL, Chen CH. Nurses relate the contributing factors involved in medication errors. J Clin Nurs. 2007;16(3):447-57.
• Özyer Y, Cerrahi kliniklerinde çalışan hemşirelerde iş yükü algısı, işe bağlı gerginlik ve tıbbi hata tutumları. Ordu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. 2016.
• Coyle Y, Mercer S, Murphy-Cullen C, Schneider G, Hynan L. Effectiveness of a graduate medical education program for improving medical event reporting attitude and behavior. BMJ Qual Saf. 2005;14(5):383-8.
• Jansma JD, Wagner C, ten Kate RW, Bijnen AB. Effects on incident reporting after educating residents in patient safety: a controlled study. BMC Health Serv Res. 2011;11(1):1-9.