Yıldırma (Mobbing): Kuramsal Bir Çerçeve

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 2, 127 - 138, 01.07.2015

Derya Güneş Ertuna Erdem Ertuna

Öz

Mobbing; işletmelerde çalışanların çalışma arkadaşları, yöneticileri ve/veya astları tarafından rahatsız ve huzursuz edilmesi, fiziksel ve/veya psikolojik şiddete maruz bırakılması olarak değerlendirilebilmektedir. Bu yönüyle mobbingin ana amacı, mobbing mağduru konumundaki kişinin yıldırılması ve bir anlamda yenik düşmesinin sağlanması olarak ifade edilmektedir. “İsveç Ulusal İş Güvenliği ve Hijyeni Dairesi (Swedish National Board of Occupational Safety and Health)” tarafından mobbing kavramı, “viktimisierung (kurban etme)” kavramı ile karşılanmaktadır. Bu kavram temelinde de mobbing, söz konusu kurum tarafından; “Çalışanlara / bireylere yöneltilen şiddet ile birlikte, bu sürece maruz bırakılan çalışanın kınanması, dışlanması ve sürekli negatif davranışlara maruz bırakılmasıdır”.

Anahtar Kelimeler

Mobbing, Yıldırma, Taciz, Psikolojik Terör, Kurban Etme

Mobbing: A Theoretical Framework

Öz

Mobbing is defined as acts of disturbance; physical or psychological violance towards an employee by his/her manager and/or subordinates in a company. By this means the main target is to terrorize, defeat and eliminate the person who is subject to mobbing. Swedish National Board of Occupational Safety and Health defines mobbing with the word “viktimisierung” (victimising). By this definition it is meant that with the severe acts towards a person or a group of people in a company, the targeted victims are continuously condemned, isolated and exposed to negative behavior.

Anahtar Kelimeler

Mobbing, Harassment, Psychological Terror, Victimising

Kaynakça

• Arpacıoğlu, G. (2003). “İşyerindeki Stresin Gizli Kaynağı: Zorbalık ve Duygusal Taciz”, Human Resources, Sayı: 10 – 11, Aralık – Kasım Dönemi, ss. 12 – 22.
• Arslantaş, C. Cüneyt ve Pekdemir, Işıl. (2007). “Dönüşümcü Liderlik, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve Örgütsel Adalet Arasındaki İlişkileri Belirlemeye Yönelik Görgül Bir Araştırma”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 1, ss. 261 – 286.
• Bolat, İ. O, Bolat, T. ve Aytemiz Seymen, O.. (2009). “Güçlendirici Lider Davranışları ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkinin Sosyal Mübadele Kuramından Hareketle İncelenmesi”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 21, ss. 215 – 239.
• Buluç, B. (2008). “Ortaöğretim Okullarında Örgütsel Sağlık İle Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki”, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 4, ss. 571 – 602.
• Çakıcı, A. (2008). “Örgütlerde Sessiz Kalınan Konular, Sessizliğin Nedenleri ve Algılanan Sonuçları Üzerine Bir Araştırma”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 17, Sayı: 1, ss. 117 – 134.
• Çarıkçı, H. (2007). Çalışanlarda Mobbing (Psikolojik Şiddet) Algısını Etkileyen Faktörler: Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Üzerine Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta. Çobanoğlu, Ş. (2005). Mobbing ve Başa Çıkma Yolları, Timaş Yayınları, İstanbul.
• Eser, O. (2012). “Mobbing Kavramının Türkçe Serüveni”, İstanbul Kültür Üniversitesi Türkoloji Dergisi, Sayı: 20, ss. 1 – 5. Göktaş, B., Aslan, G., Aslantekin, F. ve Erdem, R. (2005). “Örgüt Kültürü ve Dr. Ekrem Hayri Üstündağ Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesi Örneği”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 3, ss. 351 – 372.
• Leymann, H. (1996). “The Content and Dvelopment of Mobbing at Work”, The Europen Journal of Work and Organizational Psyshology, Volume: 5, Number: 2, ss. 169 – 179.
• Nolfolk, D. (1989). İş Yaşamında Stres, Çeviren: Serdaroğlu, Leyla, Form Yayınları, İstanbul.
• Solakoğlu, İ. (2007). İşletmelerde Mobbingin Örgütsel Stresle İlişkisi ve Bir Sağlık Kuruluşunda Uygulama, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kütahya.
• Tınaz, P. (2006). İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing), Beta Yayınevi, İstanbul.
• Torun, A. (2004). “İşyerinde Zorbalık”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 22, ss. 41 – 57.
• Yücetürk, E. E. (2005). “Türkiye’de İş Yaşam Kalitesini ve Verimliliği Azaltan Gizli Bir Sendrom: Yıldırma (Mobbing)”, İktisat – İşletme – Finans İnceleme ve Araştırma Dergisi, Sayı: 231, ss. 101 – 119.