Jurnaller Üzerine Bir Tarihyazımı Denemesi: Kırımi-zade Neşet Efendi Örneği

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 46 - 75, 16.05.2017

Emre Gör

Öz

Osmanlı İmparatorluğu’nun parçalanma
ve çöküş sürecinde başa geçmiş olan II. Abdülhamid, bu gidişatın önüne geçmek
için iç ve dış politikada bir takım tedbirler almıştır. Bu tedbirlerden biri de,
hiç şüphesiz, istihbarat ağıdır. Bu çalışma, dönemin istihbarat ağının bir
parçası olan jurnallere, yani istihbarat raporlarına odaklanmaktadır.
Çalışmada, 1891-1893 yılları arasında Yıldız Sarayı’na bağlı istihbarat elemanı
olarak çalışan Kırımî-zȃde Neşet Efendi’nin tahkik ettiği jurnaller üzerinde
durulacaktır.

Anahtar Kelimeler: Jurnaller, II.
Abdülhamid, Osmanlı İstihbaratı, Kırımî-zȃde Neşet Efendi.

 

A Historiography Essay on the
Journals: Sample of Kırımi-zade Neşet Efendi

                                         ABSTRACT

Abdulhamid II succeded to the throne in a period of time when the Ottoman Empire was under stagnation and disintegrating; Abdülhamid II has taken some measures in internal and external politics to prevent this course. One of these measures is, undoubtedly, the intelligence network. This study, focuses on journals, the intelligence reports that are part of the intelligence network. The study will focus on intelligence reports inspected by Kırımî-zȃde Neşet Efendi, who worked as an intelligence officer of Yıldız Palace between 1891 and 1893.

Key Words: Journals (Intelligence Reports), Abdulhamid II, Ottoman Intelligence, Kırımî-zȃde Neşet Efendi.

Anahtar Kelimeler

Jurnaller, Abdülhamid, Osmanlı istihbaratı, Kırımi-zade

Kaynakça

• Abdurrahman Şeref Efendi, Abdurrahman Şeref Efendi Tarihi- II. Meşrutiyet Olayları (1908-1909), Bayram Kodaman-Mehmet Ali Ünal (Haz.), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1996.
• Ahmad, Feroz, “Osmanlı İmparatorluğu’nun Sonu”, Osmanlı İmparatorluğu’nun Sonu ve Büyük Güçler, Marian Kent (Edi.), Ahmet Fethi (Çev.), Alfa Yayınları, İstanbul, 2013.
• Akarlı, Engin Deniz, “The Problems of External Pressures, Power Struggles and Solutions”, Princeton Üniversitesi Yayımlanmamış Doktora Tezi, New Jersey, 1976.
• Akgül, Suat-Güler, Ali, Sorun Olan Ermeniler, Ramazan Tosun (Edi.), Türk Metal Sendikası Araştırma Bürosu Yayınları, Ankara, 2003.
• Alkan, Necmettin, “Emanuel Karasu ve II. Abdülhamid”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. II, S. 1, 2008, s. 179-195.
• Çetinsaya, Gökhan, “Abdülhamid’i Anlamak: 19. Yüzyıl Tarihçiliğine Bir Bakış”, Sosyal Bilimleri Yeniden Düşünmek: Sempozyum Bildirileri, Metis Yayınları, İstanbul, 1998.
• Hüseyin Nazım Paşa, Hatıralarım, Tahsin Yıldırım (Haz.), Selis Kitaplar, İstanbul, 2007, s. 14-16.
• İbrahim Hakkı Paşa, Küçük Osmanlı Tarihi, Karabet Matbaası, İstanbul, 1308 (1890).
• İrtem, Süleyman Kâni, Abdülhamid Devrinde Hafiyelik ve Sansür, Osman Selim Kocahanoğlu (Haz.), Temel Yayınları, İstanbul, 1999.
• Karakışla, Yavuz Selim, “Sultan II. Abdülhamid’in İstibdat Dönemi’nde (1876-1909) Hafiyelik ve Jurnalcilik-II”, Toplumsal Tarih, C. XIX, No. 120, Aralık 2003, s. 27.
• Karpat, Kemal H. , Türk Dış Politikası Tarihi, Timaş Yayınları, İstanbul, 2012.
• Kırımî-zâde Mehmed Neşet Efendi, Jurnallerin Tahkik Raporları, Raşit Gündoğdu-Kemal Erkan-Ahmet Temiz (Yay. Haz.), Çamlıca Basın-Yayın, İstanbul, 2008.
• Kırmızı, Abdülhamit, “Sultan II. Abdülhamid’in Kişiliğinde Süreklilik ve Kopuş”, Sultan II. Abdülhamid ve Dönemi, Coşkun Çakır (Edi.), Sultanbeyli Belediyesi Yayınları, İstanbul, 2012.
• Odams, H.J. Rachel, “British Perceptions of the Ottoman Empire (1876-1908)”, Oxford Üniversitesi Yayımlanmamış Doktora Tezi, Oxford, 1996.
• Osman Nuri, Abdülhamid-i Sânî ve Devr-i Saltanatı, Hayat-ı Siyâsîye ve Husûsîyesi, Cilt II, Kitabhâne-i İslâm ve Askerî, İstanbul, 1327 (1911).
• Özbek, Nadir, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Sosyal Yardım Uygulamaları”, Tanzimat, Değişim Sürecinde Osmanlı İmparatorluğu, Halil İnalcık ve Mehmet Seyitdanlıoğlu (Editörler), Türkiye İş Bankası Yayınları, 2. Baskı, İstanbul, 2012.