A Literature Review Study on Reading Comprehension

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 1, 28 - 41, 16.04.2018

Dünya Şen Baz , Burak Baz

Öz

The aim of this study is to make thematic
review of 187 researches, which consist of articles, master and doctoral dissertations
on reading comprehension, written between the years 2000-2017. The researches’
variables, methodology and theoretical background were analyzed and results
were presented as themes. As a result of the analysis, five themes have been
reached. These themes were the factors that influence reading comprehension, the
factors that are effected by reading comprehension, the theoretical background
of researches, limited aspects, and strength aspects of researches. The first
theme, factors that increase the reading comprehension, was examined in two
groups as individual and environmental factors. In the second theme, reading
comprehension success affects student’s cognitive traits such as academic
achievement, critical thinking was founded. The third theme was founded as learning
theories explaining the development of the individuals and teaching theories
helping to organize the classroom learning environment. The fourth theme was
founded as the choice of experimental design is a strong aspect of researches.
The fifth theme was founded as research samples are not randomly determined and
this reduces the generalizability of the results obtained. In future studies,
reading comprehension problems can be examined in detail, and powerful research
methods, and measurement tools can be used.

Anahtar Kelimeler

Reading comprehension, Thematically review, Reading skill

Okuduğunu Anlama Üzerine Bir Derleme Çalışması

Öz

Bu çalışmada okuduğunu anlama konusu üzerinde 2000-2017
yılları arasında yazılan makaleler ile yüksek lisans ve doktora tezlerinden
oluşan toplamda 187 araştırmanın tematik derlemesinin yapılması amaçlanmıştır.
Araştırmalarda kullanılan değişkenlerin, yöntemin ve kuramsal arka planın
ayrıntılı bir şekilde incelenmesi sonucu elde edilen bulgular temalar hâlinde
verilmiştir. Buna göre okuduğunu anlama becerisini artıran veya etkileyen
unsurlar, okuduğunu anlama becerisinin etkilediği özellikler, araştırmaların
kuramsal arka planı, sınırlı yönleri ve güçlü yönleri olmak üzere beş temaya
ulaşılmıştır. Okuduğunu anlamayı artıran unsurlar bireysel ve çevresel
faktörler olarak iki grupta incelenmiştir. Okuduğunu anlama becerisinin
etkilediği faktörler ise akademik başarı, eleştirel düşünme gibi bilişsel
özelliklerdir. Araştırmaların kuramsal arka planında ise bireyin gelişimini
açıklayan öğrenme kuramları ve sınıf içi öğrenme ortamının düzenlenmesine
yardımcı olan öğretim kuramları yer almıştır. Yapılan çalışmalarda çoğunlukla
deneysel desenin tercih edilmesi değişkenler arası etki bağını ortaya koymak
açısından güçlü bir yön olmakla birlikte araştırmaların örneklemlerinin
rastlantısal olarak belirlenmemiş olması elde edilen sonuçların
genellenebilirliğini düşürmektedir. Gelecek araştırmalarda okuduğunu anlama
problemlerinin ayrıntılı bir şekilde incelenmesine ve araştırmaların yöntem
bakımından güçlendirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Okuduğunu anlama, Tematik derleme, Okuma becerisi

Kaynakça

• Akın, S. (2016). İlkokul birinci sınıf öğrencilerinin okuma, yazma ve okuduğunu anlama düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Düzce Üniversitesi, Düzce.
• Arifin, Z. (2015). Improving students’reading comprehension of procedure text through picture word inductive model strategy. Jurnal Pendidikan dan Pembelajaran, 4(6), 1-16.
• Aydoğan, R. (2008). Okumaya karşı olumlu ve olumsuz tutuma sahip 6. sınıf öğrencilerinin Türkçe dersinde kullandıkları okuduğunu anlama stratejileri ve yaratıcılık düzeyleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Başaran, M. (2014). 4. sınıf seviyesinde ekrandan ve kâğıttan okumanın okuduğunu anlama, okuma hızı ve metne karşı geliştirilen tutum üzerindeki etkisi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 248-268.
• Belet, Ş. D. (2005). Öğrenme stratejilerinin okuduğunu anlama ve yazma becerileri ile türkçe dersine ilişkin tutumlara etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Berberoğlu, G. & Kalender, İ. (2005). Öğrenci başarısının yıllara, okul türlerine, bölgelere göre incelenmesi: ÖSS ve PISA analizi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 4(7), 21-35.
• Cain, K., Oakhill, J. & Bryant, P. (2004). Children’s reading comprehension ability: Concurrent prediction by working memory, verbal ability, and component skills. Journal of Educational Psychology, 96(1), 31–42. doi: 10.1037/0022-0663.96.1.31
• Coiro, J. & Dobler, E. (2007). Exploring the online reading comprehension strategies used by sixth-grade skilled readers to search for and locate information on the internet. Reading Research Quarterly, 42(2), 214-257. doi:10.1598/RRQ.42.2.2
• Coşkun, İ. (2010). İlköğretim 4. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama ve yazılı anlatım becerilerindeki gelişimin birbirini etkileme durumu: Eylem araştırması (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Coşkun, S. (2011). Bilişsel farkındalık stratejilerine dayalı okuma eğitimi etkinliklerinin okuduğunu anlama becerilerini geliştirmeye etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Çakıcı, D. (2011). Şema kuramının okuduğunu anlama sürecindeki rolü. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30, 77-86.
• Çalışkan, M. (2000). Ailenin bazı sosyo-ekonomik faktörlerinin öğrencinin okuduğunu anlama başarısına etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Çam, B. (2006). İlköğretim öğrencilerinin görsel okuma düzeyleri ile okuduğunu anlama, eleştirel okuma ve Türkçe dersi akademik başarıları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Çayır, N. B. (2011). İlköğretim 4. sınıf Türkçe dersi öğretiminde çoklu zekâ uygulamalarının öğrencilerin okuduğunu anlama ve yazılı anlatım becerileriyle ilişkili deneysel bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Çelen, F. K., Çelik, A. & Seferoğlu, S. S. (2011). Türk eğitim sistemi ve PISA sonuçları. XIII. Akademik Bilişim Konferansı, 2-4 Şubat 2011, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Çelenk, S. (2003). Okul aile işbirliği ile okuduğunu anlama başarısı arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 33-39.
• Çiftçi, Ö. & Temizyürek, F. (2008). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerinin ölçülmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 109-129.
• Davis, M. H. & Guthrie, J. T. (2015). Measuring reading comprehension of content area texts using an assessment of knowledge organization. The Journal of Educational Research, 108, 148–164. doi:10.1080/00220671.2013.863749
• Demirel, Ö., & Epçaçan, C. (2012). Okuduğunu anlama stratejilerinin bilişsel ve duyuşsal öğrenme ürünlerine etkisi. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 2(1), 71-106.
• Dole, J. A., Duffy, G. G., Roehler, L. R. & Pearson, P. D. (1991). Moving from the old to the new: Research on reading compherension instruction. Review of Educational Research, 61(2), 239-264.
• Duke, N. K. & Pearson, P. D. (2008). Effective practices for developing reading comprehension. The Journal of Education, 189(1/2), 107-122.
• Epçaçan, C. (2009). Okuduğunu anlama stratejilerine genel bir bakış. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(6), 207-223.
• Erten, Ö. (2011). Müzik dinleyerek okumanın okuduğunu anlama üzerindeki etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Fındık-Dönmez, A. (2013). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin Türkçe öğretiminde okuduğunu anlama ve yazma becerilerinin gelişmesinde karikatürün etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Garcia, J. R. & Cain, K. (2014). Decoding and reading comprehension: A meta-analysis to identify which reader and assessment characteristics influence the strength of the relationship in English. Review of Educational Research, 84(1), 74–111. doi: 10.3102/0034654313499616
• Göktaş, Ö. (2010). Okuduğunu anlama becerisinin ilköğretim ikinci kademe matematik dersindeki akademik başarıya etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Güzle-Kayır, Ç. (2012). PISA 2009-Türkiye verilerine dayanarak okuma becerileri alanında başarılı okullar ile başarısız okulları ayırt eden okul içi etmenler ve sosyo-ekonomik faktörler (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Hacıoğlu, Y. (2011). Bilimsel tartışma destekli örnek olayların 8.sınıf öğrencilerinin kavram öğrenmelerine ve okuduğunu anlama becerilerine etkisinin incelenmesi: Genetik (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Hanedar, R. T. (2011). 8. Sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları ve okuduğunu anlama becerileri üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Herdman, E. (2006). Derleme makale yazımında, konferans ve bildiri sunumu hazırlamada pratik bilgiler. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 3(1), 2-4.
• İnce, Y. (2012). Sınıf öğretmenlerinin Türkçe derslerinde kullandıkları okuduğunu anlama stratejileri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Uşak Üniversitesi, Uşak.
• Kalkan, S. (2009). Özel eğitim sınıfları ile birlikte eğitim ortamlarına devam eden, zihinsel yetersizlikten etkilenmiş öğrencilerin okuduğunu anlama, okuma hızları ve okuma hatası performanslarının karşılaştırılması (Çorum ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Kanmaz, A., & Saracaloğlu, A. S. (2012). Okuduğunu anlama stratejisi kullanımının, okumaya yönelik tutum ve kalıcılığa etkisi. NWSA-Education Sciences, 7(2), 764-776.
• Kendeou, P., Broek, P., Helder, A., & Karlsson, J. (2014). A cognitive view of reading compherension: Implications for reading difficulties. Learning Disabilities Research & Practice, 29(1), 10-16.
• Koç, C. (2011). Aktif öğrenmenin okuduğunu anlama ve eleştirel düşünme üzerindeki etkileri. CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 35(1), 28-37.
• Küçükavşar, A. (2010). Yapılandırmacı yaklaşımın Türkçe eğitiminde okuduğunu anlama becerileri üzerine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Nation, K. & Snowling, M. J. (1998). Semantic processing and the development of word-recognition skills: Evidence from children with reading comprehension difficulties. Journal of Memory and Language, 39, 85–101.
• Obalı, B. (2009). Öğrencilerin fen ve teknoloji akademik başarısıyla Türkçede okuduğunu anlama ve matematik başarıları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Organizational for Economic Cooperation and Development (OECD). (1999). Measuring student knowlege and skillls: A new framework for assessment. Paris: OECD Publications.
• Özdemir, Y. (2017). “Okumadan önce, okuma esnasında, okumadan sonra düşün” stratejisinin okuduğunu anlama becerisine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Özder, H., Konedralı, G., & Doğan, H. (2012). İlkokul beşinci sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerinin değerlendirilmesi. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 2(4), 13-26.
• Özyılmaz, G. & Alcı, B. (2011). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerine okuduğunu anlama stratejilerinin öğretiminin okuduğunu anlama başarısı üzerine etkisi. Kuramsal Eğitimbilim, 4(1), 71-94.
• Palavuzlar, T. (2009). Hikaye ve deneme türü metinlerde okuduğunu anlama becerilerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Paris, S. G. & Hamilton, E. G. (2009). The development of children reading comprehension. In S. E. Israel & G. G. Duffy (Ed.), Handbook book of research on reading comprehension (s. 32-53). New York: Routledge.
• Pearson, P. D. (2009). The roots of reading comprehension instruction. In S. E. Israel & G. G. Duffy (Ed.), Handbook book of research on reading comprehension (s. 3-31). New York: Routledge.
• Perfetti, C. & Stafura, J. (2014). Word knowledge in a theory of reading comprehension. Scientific Studies of Reading, 18, 22–37. doi: 10.1080/10888438.2013.827687
• Rosenshine, B. (1980). Skill hierarchies in reading comprehension. In R. J. Spiro, B. C. Bruce, & W. F. Brewer (Eds.), Theoretical issues in reading comprehension (pp. 535-554). Hills dale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• Sert, A. (2010). İlköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Thorndike, R. L. (1976). Reading comprehension in fifteen countries. In J. E. Merritt (Ed.), New horizons reading (s. 508-515). Delawera: International Reading Association.
• Uyanık, G. (2011). İlköğretim 5.sınıf öğrencilerinin boşluk tamamlama tekniğiyle belirlenen okuma seviyeleri ile okuduğunu anlama düzeylerinin karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Ünal, E. & Köksal, K. (2007). Okuduğunu anlama ve sorular. Üniversite ve Toplum: Bilim, Eğitim ve Düşünce Dergisi, 7(4), 1-12.
• Yıldırım, Ö. (2012). Okuduğunu anlama başarısıyla ilişkili faktörlerin aşamalı doğrusal modellemeyle belirlenmesi (PISA 2009 Hollanda, Kore ve Türkiye Karşılaştırması) (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Yıldız, M. (2013). Okuma motivasyonu, akıcı okuma ve okuduğunu anlamanın beşinci sınıf öğrencilerinin akademik başarılarındaki rolü. Turkish Studies, 8(4), 1461-1478.
• Yıldız, M., & Akyol, H. (2011). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama, okuma motivasyonu ve okuma alışkanlıkları arasındaki ilişki. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3), 793-815.
• Yılmaz, M. (2008). Türkçede okuduğunu anlama becerilerini geliştirme yolları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 131-139.
• Winograd, P. & Hare, V. C. (1988). Direct instruction of reading comprehension strategies: The nature of teacher explanation. In C. E. Weinstein, E. T. Goetz & P. A. Alexandre (Ed.), Learning and study strategies: Issues in assessment, instruction, and evaluation (121-139). London: Academic Press.