Anti-Ottoman/Turk Realms of Memory in Hungary as a Component of Hungarian National Identity

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 84 - 106, 24.04.2019

Veysel Can Karakaş , Aslı Daldal

Öz

Despitehaving given up some economical authorities,
nation-states are still the most powerful political forms due to having
monopoly of violence andcontrol over its borders. Besides, there is no other
political form that could create more popular symbols than those implying
national identity which nation-states provide.Nationalism is not only about
building nation-states or giving reason for ethnic conflicts, but it is also
the only phenomenon that can keep nation-states and national identities actual.
Therefore nationalism has a vital role in the reproduction of nations and
nation-states although both include inequalties and struggles. Although common
history education and literary workshave the biggest share in the reproduction
of a nation, creating realms of memory (lieux de mémoire) which provide visual
sources of remebrance, also play an important role. In this study, places of
realms of anti-Ottomans/Turks in Hungary (Mohács, Eger, Szigetvár)referring
Ottoman times are to be explained. Due to having an important role in Hungarian
collective memory, images of Ottoman times are still actualas they are
represented in places like Mohács, Eger and Szigetvár. Here, a probable
connection between these images and the most important current political
agenda, namely anti-migration, is to be examined.

Anahtar Kelimeler

Nationalism, Realms of Memory, Collective Memory, Ottoman Empire, Kingdom of Hungary

Macar Milli Kimliğinin Bir Parçası Olarak Osmanlı/Türk Karşıtı Hafıza Mekanları

Öz

Küresel dünya düzeninde,
sahip oldukları şiddet araçları ve sınırlarının “seçici geçirgenliğiyle” (bazı
ekonomik yetkilerini ulus-aşırı birimlere devretmelerine rağmen) hala en
revaçta olan siyasal birim ulus-devletlerdir. Zira ulus-devletler siyasal
alandaki hâkimiyetlerinin yanı sıra, uyruklarına sundukları kimlikle de
gündemdedirler ve günümüzde (birkaç örnek dışında) hiçbir siyasal oluşum, milli
kimliği imleyen sembollerden daha popüler semboller yaratamamışlardır. Yalnızca
ulus-devlet kuran ya da etnik boğazlaşmalara sebebiyet veren bir ideoloji
olarak algılanmaması gereken milliyetçilik, ulus-devletlerin ve milli
kimliklerin içlerinde barındırdıkları onca eşitsizliğe rağmen günümüzde hala en
geçerli olgular olarak canlı kalmalarını sağlayan yegâne görüngüdür. Dolayısıyla
milliyetçilik, ulusların ve ulus-devletlerin yeniden üretiminde hayati rol
oynayan bir konumdadır. Ulusların yeniden üretiminde, standartlaştırılmış
kamusal eğitim (özellikle tarih eğitimi), edebi eserler ile kültürel üretimler
önemli roller oynasa da günümüzde bireyin hafızasına görsel katkılar sunarak
ezberci tarih eğitiminin soyutluğunu somuta bürüyen hafıza mekânları (lieux de mémoire) da önemli paya
sahiptirler. Bu makalede Macaristan’daki Osmanlı/Türk karşıtı hafıza mekânları
(Mohaç, Eğri, Sigetvar), Macar ulusunun kolektif hafızasında önemli bir yere
sahip olan ‘Osmanlı/Türk hâkimiyeti dönemi’ göz önünde bulundurularak
incelenecektir. Bu incelemenin sonuçları ile günümüzde Macaristan’ın en önemli
siyaset gündemi haline getirilen ve Macarların ulusal kimliğinin yeniden
üretiminde önemli bir yere sahip olduğu düşünülen göçmenlik karşıtlığı anlamlandırılmaya
ve bu ikisi arasında bir bağ kurulmaya çalışılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Milliyetçilik, Hafıza Mekanları, Kolektif Hafıza, Osmanlı İmparatorluğu, Ortaçağ Macar Krallığı

Kaynakça

• AB komisyonu Polonya, Çekya ve Macaristan’ı mahkemeye verdi. (2017, 7 Şubat). https://www.dw.com/tr/ab-komisyonu-polonya-%C3%A7ekya-ve-macaristan%C4%B1-mahkemeye-verdi/a-41692311 adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 21.03.2019)
• Ágoston, G. (2013). Osmanlı’da savaş ve serhad. (K. Şakul, çev.). İstanbul: Timaş
• Anderson, B. (2015). Hayali cemaatler. (İ. Savaşır, çev.). İstanbul: İletişim
• Bart, I. (1999). Hungary & the Hungarians the keywords: a concise dictionary of facts and beliefs, customs, usage & myths. (J. Sollosy, çev.). Budapeşte: Corvina.
• Billig, M. (2002). Banal milliyetçilik. (C. Şişkolar, çev.). İstanbul: Gelenek
• Connerton, P. (2014). Toplumlar nasıl anımsar?. (A. Şenel, çev.). İstanbul: Ayrıntı
• Dávid, G. (1994). Eğri. Ankara: Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi https://islamansiklopedisi.org.tr/egri adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 22.03.2019)
• Dávid, G. (2005). Mohaç. Ankara: Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi https://islamansiklopedisi.org.tr/mohac adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 22.03.2019)
• Dávid, G. (2009). Sigetvar. Ankara: Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi https://islamansiklopedisi.org.tr/sigetvar adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 22.03.2019)
• Dávid, G. & Fodor, P. (2002). Hungarian studies in Ottoman history. F. Adanır &S. Farouqhi (Edt.). The Ottomans and the Balkans a discussion of historioghraphy içinde (s. 305-351). Lieden-Boston-Köln: Brill.
• Demirkan, T. (2018, 9 Nisan). Macaristan’da seçimler Viktor Orban’ın ezici zaferiyle sonuçlandı. http://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-43694004 adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 21.03.2019)
• Dobó Square. (2015, 24 Haziran). https://www.eger.hu/en/tourism/sights-257/c/dobo-square adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 22.03.2019)
• Dreisziger, N. F. (2001). Thousand years of Hungarian survival: an introduction. Hungarian Studies Review Vol. XXVIII Nos. 1-2, 1-71.
• Dunai, M. (2017, 2 Mart). Hungary builds new high-tech border fence - with few migrants in sight. https://www.reuters.com/article/us-europe-migrants-hungary-fence/hungary-builds-new-high-tech-border-fence-with-few-migrants-in-sight-idUSKBN1692MH adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 21.03.2019)
• Dünyanın konuştuğu o görüntü. (2015, 9 Eylül). https://www.cnnturk.com/video/dunya/dunyanin-konustugu-o-goruntu adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 21.03.2019)
• Eckhart, F. (2010). Macaristan tarihi. (İ. Kafesoğlu, çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu
• Fodor, P. (1991). Macaristan’a yönelik Osmanlı siyaseti 1520-1541. (Ö. Kolçak çev.). https://www.academia.edu/9280494/P%C3%A1l_Fodor_Ottoman_Policy_Towards_Hungary_1520-1541_Macaristan_a_Y%C3%B6nelik_Osmanl%C4%B1_Siyaseti_1520-1541 adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 22.03.2019)
• Fodor, P. (2000). In quest of the golden apple. İstanbul: ISIS Press
• Fodor, P. (2014). Önsöz. N. Pap (Edt.). Kanuni Sultan Süleyman’ın Sigetvar’daki hatırası içinde (s. 7-10).
• Fodor, P. & Császtvay, T. (2015). Geyza Gardonyi ve eseri. Géza Gárdónyi, Eğri yıldızları (E. Şalikoğlu, çev.) içinde (s. 11-17). İstanbul: Birleşik
• Foerk, E. (2016). Macaristan’daki tarihi Türk eserleri. (K. Zsófia, çev.). Budapeşte: TİKA
• Fogorasi, K. (2016). Önsöz. G. Papp (Edt.). Written in spaces içinde (s. 7).
• Gárdónyi, G. (2015). Eğri yıldızları. (E. Şalikoğlu, çev.). İstanbul: Birleşik.
• Giddens, A. (2008). Ulus devlet ve şiddet. (C. Atay, çev.). İstanbul: Kalkedon
• Halbwachs, M. (2016). Hafızanın Toplumsal Çerçeveleri. (B. Uçar, çev.). Ankara: Heretik
• Halbwachs, M. (2018). Kolektif Hafıza. (B. Barış, çev.). Ankara: Heretik
• Hancz, E. & Nagy, K. (2016). Az oszmán kori Mohács. (E. Hancz, çev.). Macaristan: Szülőföld Könyvkiadó
• Hobsbawm, E. J. (2014). 1780’den günümüze milletler ve milliyetçilik. (O. Akınhay, çev.) İstanbul: Ayrıntı
• İnalcık, H. (2015). Osmanlı imparatorluğu klasik çağ İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Kiss, G. (2015). Eğri yıldızlarının Türkçe ikinci baskısına önsöz, Géza Gárdónyi, Eğri yıldızları (E. Şalikoğlu, çev.) içinde (s. 9-10). İstanbul: Birleşik
• Kovács, A. A., Nagy Á., Nagy-Csere, Á. & Gyökös E. (2016). Written in Spaces. (Çev: N. Bodóczky). Budapeşte: National Heritage Institute
• Molnár, J. (1993). Macaristan’daki Türk anıtlar Ankara: Türk Tarih Kurumu
• Nagy, K., Hancz, E. & Schnell T. (2018). Mohaç Hatıra Kitabı İstanbul: Beykoz Belediyesi
• Nora, P. (2006). Hafıza mekânları. (M. E. Özcan, çev.). Ankara: Dost Kitabevi
• Oltermann, P. (2018, 3 Şubat). Can Europe’s new xenophobes reshape the continent https://www.theguardian.com/world/2018/feb/03/europe-xenophobes-continent-poland-hungary-austria-nationalism-migrants adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 21.03.2019)
• Özkırımlı, U. (2016). Milliyetçilik kuramları: eleştirel bir bakış İstanbul: Doğubatı
• Pálffy, G. (2001). The impact of Ottoman rule on Hungary. Hungarian Studies Review Vol. XXVIII Nos. 1-2, 109-133.
• Perjés G. (1992). Mohaç meydan muharebesi. (Ş. Baştav, çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu
• Pintér, T. K. & Sudár B. (2015). Macaristan’da Osmanlı Türk mimarisi. (T. Demirkan, çev.). Macaristan: Türkinfo Yayınları
• Provided there are Christians there will be a spiritual upturn. (2016, 30 Eylül). http://www.kormany.hu/en/the-prime-minister/the-prime-minister-s-speeches/provided-there-are-christians-there-will-be-a-spiritual-upturn adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 22.03.2019)
• Ricoeur, P. (2017). Hafıza, tarih, unutuş. (M.E. Özcan, çev.). İstanbul: Metis
• Romsics I. (2016). A short history of Hungary. (M. Caples, çev.). Budapeşte: Osiris.
• Smith, A. D. (2016). Milli kimlik. (B.S. Şener, çev.). İstanbul: İletişim
• Welkey, R. (2016, 8 Eylül). Inauguration of the Zrinyi statue to remember 16th century Hungarian heroes of Szigetvár. https://hungarytoday.hu/inauguration-zrinyi-statue-remember-16th-century-hungarian-heroes-szigetvar-27822/ adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 22.03.2019)
• Yılmaz, M. E. (2015). Sigetvar’da Türk mimarisi İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti