Türk Edebiyatında “Sırrî” Mahlaslı Şairler ve “Derviş Selim Sırrî Dîvânı”

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 16 - 36, 24.04.2019

İbrahim Sona Mahir Selim Keskin

Öz

Edebiyat
tarihi ve incelemelerinde benzer mahlas kullanan şairlerin çokluğu her zaman
karmaşaya sebep olmuştur. Aynı yüzyılda yaşayıp aynı mahlası kullanmış şairler
bile mevcutken -Zâtî ile Hallâc Zâtî gibi- edebiyat tarihimiz bütünüyle göz
önünde bulundurulduğunda, bir araştırmacı için benzer mahlas sahibi şairleri
birbirinden ayırmanın ne denli zor bir iş olduğu açıktır. Bu çalışma ile, eldeki
bilgiler ışığında, edebiyatımızdaki Sırrî mahlaslı şairleri tanıtıp, birbirinden
ayırmaya çalışmak ve edebiyat literatüründe henüz var olmayan Selim Sırrî ve dîvânından
bahsetmek amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

mahlas, müşterek mahlas, Sırrî mahlaslı şairler, dîvân şiiri, Selim Sırrî

Kaynakça

• Açıkgöz, Namık, (2017). Riyâzî, Riyâzü’ş-Şuarâ, (Tezkiretü’ş-Şuarâ), ekitap, KTB. Yay. [Erişim 14 Şubat 2019] http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR-191371/riyazi-riyazus-suaratezkiretus-suara.html.
• Adıgüzel, Niyazi ve Raşit Gündoğdu (2014). Ahmed Bâdî Efendi, Riyâz-ı Belde-i Edirne, Edirne: Trakya Üniversitesi Yayını.
• Akbayar, Nuri (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmanî, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Alimcan, Yatağanoğlu (2002). Dedemin Cönkünden Alevi-Bektaşi Şiirleri, İstanbul: Kaynak Yay.
• Atâ, Tayyarzâde Ahmed (1876). Tarih-i Atâ, İstanbul: Yahya Efendi Matbaası,
• Ateş, Süleyman (2002). “KÖSETÜRKMEN, Muharrem Hilmi”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 26, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, s.275-6.
• Babinger, Franz (1992). Osmanlı Tarih Yazarları ve Eserleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Cansever, Sıddık (2005). Eğribozlu Mehmed Emin Sırrî Hayatı, Eserleri, Dîvânının Edisyon Kritik Metin ve Değerlendirmesi, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi.
• Coşkun, Ali Osman (2011). Seyrek-zade Mehmet Asım'ın Hayatı ve Zeyl-i Zübdetü'l-Eş'ar Adlı Rseri, Yüksek Lisans tezi, Gazi Üniversitesi.
• Çapan, Pervin (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî, Nuhbetü’l-Âsâr min-Fevâ’idi’l-Eş’âr, İnceleme Metin, İndeks, Ankara: AKM Yay.
• Çiftçi, Ömer (2017). Fatîn Tezkiresi, Hâtimetü’l-Eş’âr, ekitap: KTB Yay. [Erişim 20 Nisan 2019] http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/55976,fatin-tezkiresi-pdf.pdf.
• Durmuş, Tuba Işınsu (2018). “Rumelili Bir Şair Aile Üzerine Düşünceler: Nehârî, Sa’yî, Mü’min, Sûzî” Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, S. 20, s.269-282.
• Erdem, Sadık (1994). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâ’sı, İnceleme-Tenkitli Metin-İndeks-Sözlük, Ankara: AKM. Yay.
• Ekinci, Ramazan (2017). Hâfız Hüseyin Ayvansarayi, Vefeyât-ı Ayvansarâyî, ekitap, KTB Yay. [Erişim 8 Mart 2019] http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR-194287/vefeyat-i-ayvansarayi.html
• Eraslan, Kemal (2001). Ali Şir Nevâyî, Mecâlisü’n-Nefâis Giriş ve Metin, 2 C. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
• Ersoy, Ersen ve Ümran Ay (2017). Hoca Dehhânî Divanı, Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yay.
• Güler, Kadir (1999). “XVIII. Yüzyıl Saz Şairlerinden Kütahyalı Âşık Sırrı”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 1, s. 303-308.
• Güzel, Bilal (2012). Kemiksiz-zade Safvet Mustafa ve Nuhbetü'l-Asâr min Ferâidi'l-Eş'âr, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi.
• İpekten, Haluk; Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu, Turgut Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü, Ankara: KTB. Yay.
• İpekten, Haluk (2000). Nef’î Hayâtı Sanatı Eserleri, 3. Bs. Ankara: Akçağ Yay.
• İnal, İbnülemin Mahmut Kemal (1969). Son Asır Türk Şairleri, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• İnce, Adnan (2005). Tezkiretü’ş-Şuarâ Salim Efendi, Ankara: AKM Yay.
• İsen, Mustafa (1989). Divan Edebiyatında Mahlasdaş Şairler, Ankara: Milli Eğitim Dergisi , S. 82, s.195-208.
• İssa, İman Muhammed (1995). Müstakim-Zade Süleyman Sa'dü'd-din Efendi Mecelletü'n-Nisab (Kişi, eser, yer adlarının açıklamalı dizini), Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi.
• Kaçar, Mücahit (2012). “Hoca Dehhânî’yi Başkasının Şiirleriyle Tanımak: Kemal Paşazade’nin Dehhânî’ye Atfedilen Gazelleri” KTÜ Sosyal Bilimler Dergisi, S.4, Temmuz, s.39-47.
• Kadıoğlu, İdris (2018). Ali Emîrî, Tezkire-i Şuarâ-yı Âmid, ekitap, KTB Yay. [Erişim 15 Şubat 2019] http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR-208593/ali-emiri-efendi--tezkire-i-suara-yi-amid.html.
• Karahan, Abdülkadir (1995). Fuzûlî, Muhîti Hayâtı ve Şahsiyeti, 2. Bs. Ankara: KTB Yay.
• Karavelioğlu, Murat A (2010). “Türk Edebiyatında Aynı Mahlası Kullanmış Olan Şairlerin Karıştırılması Meselesi”, Journal of Turkish Studies, Festschrift in Honor of Walter G. Andrews II, USA: Harvard University Publishing, s. 183-95.
• Kâşânî, Abdürrezzak (2015). Tasavvuf Sözlüğü, (Çev. Ekrem Demirli), İstanbul: İz Yayıncılık.
• Kılıç, Filiz (2010). Âşık Çelebi-Meşâ’irü’ş-şu’arâ (İnceleme-Metin), 3 C. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü.
• Köksal, M. Fatih (2005). “Yanıltıcı Mahlaslar Yahut İbni Kemâl’in Ettikleri” Türk Edebiyatı Dergisi, S. 376, s.41-43.
• Köprülü, Fuad (1962). Türk Saz Şairleri, İstanbul: Milli Kültür Yayınları.
• Kurnaz, Cemâl (2000). “Giritli Sırrı Paşa, Hayatı, Eserleri, Şiirleri”, İlmî Araştırmalar, S. 9, İstanbul, s. 133-160.
• Kurtoğlu, Orhan (2006). “Divan Şiirinde Mahlas Değiştiren ve Birden Fazla Mahlas Kullanan Şairler”, Bilig Dergisi, S. 38, s. 71-91.
• Odabaşı, Mihrican (2009). Tuhfe-i Nâilî Metin ve Muhteva 1.Cilt s. 234-467. Yüksek Lisans Tezi. Cumhuriyet Üniversitesi.
• Oy, Aydın (1995). Yüzyıllar Boyunca Tekirdağlı Şairler ve Yazarlar, İstanbul: Tekirdağ Valiliği Yayını.
• Redhouse, James W (2011). Turkish and English Lexicon, İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Saraç, Mehmet Ali Yekta (2016). Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri, 2 C. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi.
• Sami, Şemseddin (2010). Kamus-i Türki, İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Solmaz, Süleyman (2005). Ahdî ve Gülşen-i Şu’arâ’sı (İnceleme-Metin), Ankara: AKM Yay.
• Sungurhan, Aysun (2017). Beyânî, Tezkiretü’ş-Şuarâ, ekitap, KTB. Yay. [Erişim 13 Şubat 2019] http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR-194495/beyani-tezkiresi-tezkiretus-suara.html.
• Tatçı, Mustafa (2008). Yunus Emre Dîvânı (Tenkitli Metin), İstanbul: H Yayınları.
• Tavukçu, Orhan Kemal (2004). “Yunus Şiirlerini Ayırt Etmeye Yönelik Bazı Tespitler” Journal of Turkish Studies, Kaf Dağının Ötesine Varmak Günay Kut Armağanı IV, USA: Harvard University Publishing , s. 59-84.
• Yakar, Halil İbrahim (2010). “XIX.Yüzyıl Mutasavvıf Şairlerinden Ayıntablı Sırrî ve Divanı”, Türkbilig S. 19, s.144-160.
• Yıldırım, Ali (2006). Divan Edebiyatında Mahlas ve Mahlas-nâmeler, Ankara: Akçağ Yay.
• Yücebaş, A.Hilmi (1939). Tekirdağlı Şairler, İstanbul: Cumhuriyet Matbaası.